الكتاب: فهرست نسخه‌هاى خطى
المؤلف: كتابخانه آية الله گلپايگاني
الجزء: ٢
الوفاة: معاصر
المجموعة: دليل المؤلفات
تحقيق:
الطبعة:
سنة الطبع:
المطبعة: سازمان چاپ مهر
الناشر: دار القرآن الكريم
ردمك:
ملاحظات:

فهرست نسخه هاى خطى
كتابخانه عمومى حضرت آية الله العظمى آقاى گلپايگانى مد ظله
(جلد دوم)
از شماره 401 تا 1650
رضا استادى
1

يك هزار نسخه از اين كتاب در سازمان چاپ مهر قم به طبع رسيد
2

بسم الله الرحمن الرحيم
آيينه حق نما (عرفان، فارسى)
از نور الدين محمد بن مرتضى كاشانى (برادرزاده فيض كاشانى) معروف
به نور الدين اخبارى كه در 1114 زنده بوده است و اين كتاب ترجمه اى است از كتاب
ديگر او " مصفاة الاشباح ومجلاة الارواح " در چهار فن، فن اول داراى پانزده
باب، فن دوم ده باب، فن سوم مقدمه و پنج باب و فن چهارم بيست و يك باب.
آغاز: حمد مختص است به ذات مقدسى كه شرح كرد سينه هاى ما را به
نورهاى معرفت...
(به ذريعه 1 / 228 و 260 و 398 و 4 / 97 و 7 / 35 و 8 / 119 و 18 / 120 و
3

21 / 125 مراجعه شود و نيز به فهرست منزوى 1100 و 1517 و مؤلفين مشار
5 / 798).
* ش 1122، تحرير 1268، 172 برگ، خشتى.
ابواب الجنان (اخلاق، فارسى)
از واعظ قزوينى ميرزا رفيع الدين محمد بن فتح الله درگذشته 1089 كه
مىخواست اين كتاب را در هشت جلد بنگارد ولى به نگارش بيش از دو جلد
آن موفق نشد.
(ذريعه 1 / 76 - فهرست منزوى 1518 - فهرست مشار)
* ش 497، جلد اول، تحرير آقا بابا ساروى در 1258
در مدرسه حاج درويش على، براى آقا عبد المطلب
تاجر اصفهانى.
* ش 560، جلد اول، تحرير 1259.
* ش 737، جلد اول، تحرير محمد قاسم بن عيسى خان
دارانى در 1262.
اجابة المضطرين (كلام و عقائد، فارسى)
از سيد جعفر دارابى كشفى (1189 - 1267) كه نگارش آن را در 1228 به
پايان رسانده است.
(منزوى 873 ذريعه 1 / 120)
* ش 891، بى تاريخ.
4

احكام تجارت - آداب التجارة - متاجر (فقه، فارسى)
گويا از آقا محمد باقر بهبهانى (1205 - 1116) و در اين رساله حيل شرعيه
ربا ممنوع دانسته شده است.
آغاز: الحمد لله... ربنا وفقنا لما تحب وخذ بناصيتنا إليه..
(ذريعه 19 / 59)
* ش 1033، بى تاريخ.
* ش 1586، با حاشيه ميرزاى شيرازى، بى تاريخ.
اخبار عليه در غزوات مرتضويه (تاريخ، فارسى)
از محمد فصيح كه آن را در سن چهل و پنج سالگى در يك مقدمه و دو فصل و
خاتمه نگاشته است، مقدمه در بيان ولادت با سعادت آن حضرت، فصل اول در
بيان محاربات و مجاهداتى كه آن حضرت در ركاب حضرت رسالت پناهى انجام
داده، فصل دوم در شرح وقايعى كه بعد از رحلت رسول اكرم صلى الله عليه وآله روى داده،
خاتمه در انتقال آن حضرت (على عليه السلام) از خاكدان فانى به رياض جاودانى.
آغاز: ستايش بى منتهى و نيايش لا يعد ولا يحصى حكيمى را تعالت آلاءه
* ش 485، تحرير 1225، 143 برگ، رحلى.
اختيارات الايام والساعات (نجوم، فارسى)
از علامه مجلسى (1037 - 1110) كه آن را در سال 1100 نگاشته است.
(ذريعه 1 / 367 - منزوى 218 - مشار)
* ش 589، تحرير سده 12 - 13.
5

* ش 678، تحرير محمد شفيع بن محمد زمان جوناقاينى
من محل رار مزوح اصفهان در 1133.
* 1051، تحرير سده 12، اولش افتاده.
* ش 1191، تحرير محمد طاهر بن محمد كريم
دهدشتى در 1269.
اختيارات بديعى (طب، فارسى)
از على بن حسين انصارى مشهور به حاج زين العابدين عطار (730 -
806) در دو مقاله.
(ذريعه 1 / 368 - منزوى 465)
* ش 793، تحرير سده 11 - 12، وزيرى.
اخلاق اشراف (فارسى)
از عبيد زاكانى، صاحب هزليات معروف، داراى هفت باب و در هر باب
دو مذهب يكى منسوخ و ديگرى مختار، و نگارش اين كتاب در سال 751 انجام
گرفته است.
آغاز: حمد و ثنا مر مفضلى را كه فضل.. (1)
(ذريعه 1 / 372 - منزوى 1527)
* ش 1146، تحرير سده 10 - 11، ربعى

1 - با سرآغازى كه در فهرست منزوى و ذريعه آمده برابر نيست.
6

اخلاق محسنى - جواهر الاسرار (اخلاق، فارسى)
از ملا حسين كاشفى واعظ درگذشته 910 كه آن را در 900 يا 907 به پايان رسانده است.
(ذريعه 1 / 377 - منزوى 1591)
* ش 804، آخرش افتاده. تحرير سده 10 - 11.
* ش 1147، اول و آخر ناقص، تحرير سده 10 - 11.
* ش 1228، ناقص، تحرير سده 10 - 11.
* ش 1609، ناقص، تحرير سده 10 - 11.
اربعين - شرح اربعين (حديث، عربى)
از شيخ بهائى (953 - 1030) كه نگارش آن را در 955 به پايان رسانده است.
(ذريعه 1 / 425)
* ش 1042، اولش افتاده، تحرير عبدالعلى بن سلطان
محمد تبريزى در 1005.
* ش 1198، ناقص، تحرير سده 12.
ارشاد الاذهان إلى احكام الايمان (فقه، عربى)
از علامه حلى (648 - 726) كه آن را در سال 696 نگاشته و شروح بسيارى
بر آن نوشته شده است.
(ذريعه 1 / 510)
* ش 442، آخرش افتاده، تحرير سده 11 - 12.
7

* ش 475، تحرير محمد مؤمن بن محمد صالح در
1097.
* ش 556، تحرير جمال الدين محمد ابن دوست محمد
بن مغنى مسيبى خزاعى در 1209 و بخشى از آن نو نويس
است.
* ش 631، تحرير 1018، همراه با منظومه تجويد از
سيد أبو القاسم قارى در دو برگ و اين است آغازش:
اين كلام از انتظام نام ذاتت در نظام
وى ز شهد شكرين شكرت زبان شيرين به كام
انجام:
بعد از اهداى دعا و ازدياد عمر شاه
ناظم اين را به محمد و سوره اى ياد آر گاه
* ش 722، تحرير 1178، ناقص.
* ش 744، تحرير محمد حسين بن مراد در 1106 با
يادداشت خريد آن به سه قران در 1314، بر برگ نخست.
* ش 800، تحرير سده 11 - 12.
* ش 824، تحرير سده 11 - 12، با يادداشت تملك
فرهاد ميرزا در 1304، بر برگ نخست.
* ش 837، تحرير مرتضى بن غياث الدين محمد، همراه
با بيست و پنج سؤال فقهى و پاسخ آنها از محقق ثانى
در دو برگ.
ش 1616، تحرير 1044، ناقص.
8

ارشاد العوام (عقائد، فارسى)
از حاج كريم خان كرمانى (1225 - 1288) در چهار جلد كه در سال 1267
نگارش آن را به پايان رسانده است.
(ذريعه 1 / 515 - منزوى 287 و 875 - مشار)
* ش 740، جلد چهارم، تحرير 1274.
الارشاد في معرفة حجج الله على العباد (حديث، عربى)
از شيخ مفيد (338 - 413) اين كتاب و نيز ترجمه اش به نام تحفه سليمانيه
چاپ شده است.
(ذريعه 1 / 509 - مشاور).
* ش 654، تحرير سال 1223، آثار مقابله و تصحيح دارد.
* ش 944، تحرير سال 1100.
ارشاد المسترشدين في معرفة الضرورى من احكام الدين
(فقه، رساله عمليه، فارسى)
رساله عمليه حاجى كلباسى درگذشته 1262 مىباشد در يك مقدمه و چهارده
مقصد و خاتمه.
(ذريعه 1 / 520).
* ش 926، تا اعتكاف، بى تاريخ.
* ش 1053، طهارت و صلوة، تحرير على نقى بن
محمد حسين براى سيد اسماعيل خلف سيد مرتضى در 1243.
9

الاستبصار فيما اختلف من الاخبار (حديث، عربى)
از شيخ طوسى (385 - 460) در سه جزء، يكى از كتب اربعه شيعه بشمار
مىرود و شروح و حواشى فراوانى بر آن نگاشته شده است.
(ذريعه 2 / 15)
* ش 491، طهارت و صلوة، با يادداشت تملك على بن
محمد حسينى رضوى همدانى در 1293 در اصفهان دو ماه
بعد از ورود به آن جا، بر روى جلد.
* ش 496، دوره، تحرير سده 11 - 12، آثار
تصحيح و مقابله و حاشيه نويسى دارد.
* ش 527، تحرير محمد بن حسين طالقانى در 1006
با نسخه هاى مصحح كه از جمله آنها نسخه به خط ملا احمد
اردبيلى بوده مقابله شده است و صورت اجازه شيخ بهائى
به ملا محمد صالح طالقانى در 1018 بر برگ آخر اين نسخه
يادداشت شده است.
* ش 578، دوره، تحرير سده 11 - 12، مقابله شده
و حاشيه نويسى دارد.
* ش 1650، از كتاب ديون تاديات، تحرير سده 11.
اسرار الشهادة - اكسير العبادات (مقتل، عربى)
از ملا آقاى دربندى درگذشته 1286، كه آن را در مدت 18 ماه تأليف
كرده است.
(ذريعه 2 / 279 - مشار)
10

* ش 447، اين نسخه بخشى از كتاب است، تحرير
محمد باقر بن محمد على اصفهانى در 1277، براى سيد
محمد حسن كاشانى الاصل و اصفهانى المسكن.
الاسفار الاربعة - الحكمة المتعالية (فلسفه، عربى)
از ملاصدراى شيرازى (979 - 1050)
(ذريعه 2 / 60)
* ش 716، جلد چهارم، تحرير امير الزاهدي الطبيب
از روى نسخه اصل.
ش 1141، از الموقف الثاني في علمه تا الموقف
العاشر في دوام جود المبدء، تحرير محمد سعيد بن محمد
صالح در 1095 تا موقف سابع و از آنجا تا پايان تحرير
1183.
اشعارى در مدح سهام الملك (فارسى)
اشعارى است كه در وصف انجمن و مدح سهام الملك سروده شده از اين
شاعران: خاموش، مشرق، پرتو، جوزا، ميرزا محمد سها، هما، آشفته،
دهقان، رضوان، آزاد، فرخ، جلا، خرم، مجرم، پريشان، شعرا،
عنقاء.
آغاز:
تا سهام الملك شد لطفش كفيل انجمن
انجمن شد مجلسى اندر طراوت چون چمن
* ش 1643، بى تاريخ، 20 برگ با جدول زرين.
11

اصول دين (عقائد، فارسى)
در پنج باب و اين است آغازش: الحمد.. اما بعد بدان كه اصول دين سه
چيز است..
* ش 1438، تحرير سده 13، 10 برگ جيبى.
اصول فقه (عربى)
در آن از ميرزاى قمى مكرر ياد مىشود
آغاز: هل الامر بالشئ على سبيل الاطلاق يقتضى ايجاب مالا يتم الا به ام لا
فيه خلاف وسيجئ بيان الاقوال فيه و تحقيق الكلام في المقام يقتضى رسم
مقدمات حتى يتضح المرام.
* ش 1048، از بحث اوامر تا نسخ وجوب، بى تاريخ.
اصول المعارف (عقائد، عربى)
از ملا محسن فيض كاشانى (1007 - 1091) اين كتاب كوتاه شده تأليف
ديگر او به نام عين اليقين است و در سال 1089 نگارش آن را به انجام رسانده است.
و اخيرا در مشهد چاپ شده است.
(ذريعه 2 / 211)
* ش 1102، تحرير سده 11 - 12،
12

الاقبال بصالح الاعمال (دعاء، عربى)
از سيد على بن طاووس (583 يا 589 - 664) در سه جلد كه همه يك جا
چاپ شده است.
(ذريعه 2 / 264)
ش 755، از اعمال ماه شوال تا ذيحجه، تحرير سده 11
الفيه - الخلاصة (نحو، عربى)
از ابن مالك اندلسى (600 - 672) كه شروح زيادى بر آن نگاشته شده
است و يكى از آنها كه تأليف جلال الدين سيوطى است از كتب درسى حوزه هاى
علمى شيعه مىباشد.
* ش 756، تحرير سده 12.
* ش 1032، تحرير سده 12.
* ش 1079، تحرير محمد جعفر هزار جريبى.
* ش 1197، تحرير سده 13.
* ش 1310، تحرير سده 13.
* ش 1345، تحرير محمد ابراهيم بن حاج محمد رضا
در 1290.
* ش 1373، تحرير سده 12 - 13.
الفيه (فقه، عربى)
از شهيد اول (786 - 734) در يك مقدمه و سه فصل و خاتمه، شروح و
13

حواشى فراوانى بر آن نوشته شده است.
(ذريعه 2 / 296)
* ش 1350، تحرير سده 11 - 12، ناقص.
* ش 1355، تحرير سده 12 - 13.
* ش 1553، تحرير سال 1226.
الالفين الفارق بين الصدق والمين (اثبات امامت، عربى)
از علامه حلى (648 - 726) در دو جزء كه مىخواسته دو هزار دليل براى
اثبات امامت امامان شيعه بياورد ولى آنچه در دست است بيش از هزار و بيست و
چند دليل نيست، تاريخ پايان تأليف جلد اول 709 و جلد دوم 712.
(ذريعه 2 / 298)
* ش 900، اولش افتاده، تحرير 1119.
امالى - الغرر والدرر (تفسير و غيره، عربى)
از سيد مرتضى علم الهدى درگذشته 436 و در پنجشنبه بيست و هشتم جمادى
الاولى سال چهار صد و سيزده املاء اين مجالس به پايان رسيده است.
(ذريعه 2 / 312 مقدمه امالى چاپ بيروت)
* ش 1555، يك قطعه از آن است از مجلس 66 تا 76
تحرير حسين بن حسن بن على بن على النجار در
1217.
14

الانتصار في انفرادات الامامية (فقه، عربى)
از سيد مرتضى علم الهدى كه چند بار چاپ شده است ولى هنوز نيز به يك
چاپ تحقيقى با فهارس لازم نياز دارد.
* ش 768، تحرير 1241.
انجيل (فارسى)
در چهار بخش، بخش اول در 28 فصل كه در اين نسخه از فصل يازدهم
موجود است، بخش دوم (مرقس) 16 فصل، بخش سوم (لوقا) 24 فصل، بخش
چهارم (يوحنا) تا فصل 18 در اين نسخه هست.
* ش 695، تحرير سده 11، 218 برگ، ربعى.
انوار البلاغه (معانى بيان، فارسى)
از آقا محمد هادى مترجم فرزند ملا محمد صالح مازندرانى درگذشته 1120،
در يك مقدمه و سه فن، فن اول شامل هفت باب و فن دوم سه باب و فن سوم پنج باب
(فهرست منزوى 2125)
* ش 822، اول و آخرش ناقص است، 64 برگ، وزيرى
انوار التنزيل و اسرار التأويل - تفسير بيضاوى (تفسير، عربى)
از قاضى بيضاوى درگذشته 692، يا پس از آن، بر اين تفسير حواشى
زيادى نوشته شده است.
15

(ذريعه 6 / 41 ريحانة الادب 1 / 198 - مشار)
* ش 415، تا سوره عنكبوت، تحرير سده 11 - 12.
* ش 818، تا سوره كهف، در برخى از برگهاى اين
نسخه مهر مرحوم علامه مجلسى (محمد باقر العلوم) ديده
مىشود. تحرير سده 10 - 11.
* ش 873، نيمه اول قرآن، تحرير 1131.
انوار جليه در احوالات چهارده معصوم (1) (تاريخ، فارسى)
شرح حال كوتاهى براى چهارده معصوم، نگارنده آن شناخته نشد.
* ش 1148، تحرير سده 14 و گويا نسخه اصل، 47
برگ، بغلى.
انوار الحكمة - نصايح يوسفى (حديث، فارسى)
از يوسفى هروى پزشك كه در 942 زنده بوده است و اين كتاب را در 919
تأليف كرده است و همين كتاب است كه برخى به غزالي نسبت داده اند.
آغاز: الحمد لله الذى نور مصابيح القلوب بأنوار حكمته..
(منزوى 515 و 1545).
ش 987، تحرير سده 13، 4 برگ، همراه با كتابى ديگر
در اخلاق و آداب.

1 - نامى است كه بالاى برگ اول نسخه نوشته است.
16

انوار سهيلى (اخلاق، فارسى)
از ملا حسين كاشفى واعظ درگذشته 910، همان ترجمه فارسى كليله و
دمنه است كه كاشفى آن را تهذيب و تنقيح كرده است.
(ذريعه 2 / 430).
* ش 534، تحرير 1242.
* ش 546، تحرير سده 13، با جلدى مرغوب.
* ش 553، تحرير سده 13.
انيس العهد ومونس اللحد (منبر، فارسى)
از صدر الدين محمد بن محمد حسن شعبان كردى قزوينى درگذشته حدود 1330.
(ذريعه 2 / 462)
* ش 645، تحرير أبو القاسم بن زين العابدين در 1313، در
دو جاى اين نسخه يادداشت شده كه اين نسخه بر نسخه
چاپى اضافاتى دارد.
انيس الموحدين (كلام، عقائد، فارسى)
از ملا مهدى نراقى كاشانى درگذشته 1209 داراى پنج باب كه اخيرا در
تبريز به صورت خوبى چاپ شده است.
(ذريعه 2 / 466 منزوى 895).
* ش 1430، تحرير محمد قاسم ميرزا ابن رضا قلى ميرزا
ابن شاه رخ شاه براى آخوند ملا على بن ملا محمد صادق بن
17

ملا محمد خليل تويسركانى در سال 1245.
اوصاف الاشراف (اخلاق، فارسى)
از خواجه نصير الدين طوسى (597 - 672) در پنج باب و هر باب شش
فصل.
(ذريعه 2 / 477 منزوى 1057)
* ش 1441، تحرير سده 13.
باه نامه (1) (طب، فارسى)
نگارنده آن شناخته نشد، از نگارش ديگر خود بنام ذخيره ناصر شاهى ياد مىكند
و اين كتاب داراى ده فصل است، فصل سوم در بيان غذاها و دواها و روغنهاى مفرده
زياد كننده درباه و اين مشتمل است بر سه تنبيه، فصل چهارم در اغذيه مركبه..
فصل ششم در ذكر مسوقات و جمادات.. فصل دهم در متفرقات كه به اين علم
تعلق دارد..
* ش 1348، تحرير سال 998.
بحار الانوار (حديث، عربى)
از علامه مجلسى (1037 - 1110) در بيست و پنج جلد.
* ش 503، جلد هجدهم، تحرير محمد اسماعيل بن

1 - پس از مراجعه و تطبيق معلوم شد اين كتاب همان لذة العيش ناصر شاهى است كه محمد
طبيب آن را براى أبو المظفر عبد القادر شاه خلجى نگاشته است. (به منزوى 590 و ذريعه 17 / 297
مراجعه شود).
18

محمد جعفر بن عبد الحميد بن حاج محمد زمان گلپايگانى در
1236، در اين نسخه به جاى رمزهاى مدارك، اصل نامها
نوشته شده است.
* ش 829، نيمه دوم جلد هفتم، تحرير سيد محمد بن
سيد أبو القاسم حسينى مشهدى در 1124.
* ش 918، جلد دوم، تحرير سده 11 - 12، با سرلوح
و جدول زرين، آب ديدگى دارد.
* ش 1315، جلد اول، ناتمام، تحرير سده 13.
بحر الانساب (انساب، فارسى)
گويا همان نسب نامه ساختگى معروف باشد، با نسخه ديگر بايد تطبيق
شود.
* ش 1137، ناقص، تحرير سده 13.
بصائر الاوهام (طب، فارسى)
آغاز: زبان تمجيد و تحسين به ثناى جهان آفرين گشايم..
به نام ناصر الدين شاه قاجار نوشته شده و عنوان بصيرة بصيرة در آن تكرار
مىشود.
* ش 1309، تحرير سده 13، 19 برگ، ناتمام، جيبى.
19

البهجة المرضية في شرح الالفيه (نحو، عربى)
از جلال الدين سيوطى درگذشته 910 يا 911 همان كتاب كه در حوزه هاى
علميه شيعه تدريس مىشود.
(كشف الظنون 1 / 151)
* ش 541، تحرير 1242.
* ش 713، تحرير سده 13.
* ش 728، تحرير 1232.
* ش 746، تحرير محمد باقر بن اسد الله حسينى در 1260.
* ش 772، تحرير سده 13.
* ش 799، تحرير 1083.
* ش 880، تحرير سده 13.
* ش 936، تحرير محمد حسين بن على حسينى در 1282.
* ش 943، تحرير سده 11 - 12
* ش 1132، تحرير 1232
* ش 1272، تحرير 1193.
* ش 1575، تحرير 1226.
البيان (فقه، عربى)
از شهيد اول (734 - 786) طهارت تا مقدارى از صوم، كه آن را در 763
نگاشته است.
(ذريعه 3 / 174)
* ش 946، تحرير سده 11 - 12، حاشيه با امضاء على اكبر
خونسارى دارد.
20

البيع (فقه، عربى)
بيع استدلالى است با عناوين مسألة مسألة، نگارنده آن شناخته نشد.
آغاز: كتاب البيع وهو كما في المبسوط والسرائر وجملة من كتب العلامة
انتقال عين مملوكة من شخص إلى غيره بعوض مقدر على وجه التراضي..
انجام: مسألة ينقسم البيع بالنسبة إلى الاخبار براس المال وعدمه إلى
اربعة اقسام..
* ش 643، تحرير سده 13، 67 برگ، خشتى
البيع (فقه، عربى)
در آن از مكاسب شيخ انصارى و جواهر الكلام ياد مىشود.
آغاز: بسمله.. قال المصنف ره الفصل الثاني أي من فصول كتاب البيع
في عقد البيع والاضافة بيانية بناء على كون البيع هو العقد..
انجام: وقد عرفت ان الاشكال فيه هين وان جوابه بين تم به حمد الله تعالى
ويأتى بعد ذلك الكلام في الفضولي.
* ش 697، بى تاريخ، 358 برگ، خشتى.
تاريخ امامان عليهم السلام (1) (فارسى)
آغاز موجود: ذكر اخبار حيدر كرار از زمان ولادت تا هنگام شهادت و
شمه اى از كرامات و خارق عادات آن حضرت عليه افضل الصلوات واكمل التحيات..
انجام موجود: ذكر امام محمد مهدى عليه وعلى آبائه الكرام الفضل الصلوات

1 - نام كتاب نيست بلكه اين عنوان به مناسبت مطالب كتاب براى آن انتخاب شد.
21

و كامل التسليمات...
* ش 886، تحرير سده 11 - 12، 51 برگ، ربعى
تاريخ ايران (فارسى)
از ذكاء الملك ميرزا محمد حسين خان فروغى، كه براى تدريس در
دبستانها نگاشته است
آغاز: سلطنت حقيقي و دولت واقعى خاص خدا است جل جلاله و عم نواله..
(ذريعه 3 / 238)
* ش 1600، تحرير سده 14، 420، صفحه، خشتى.
تاريخ عالم (فارسى)
از ذكاء الملك فروغى كه براى سال پنجم و ششم دبستانهاى ابتدائى
نگاشته است.
آغاز: برادر عزيز من - مردم روى زمين همه به يك شكل و صورت نيستند
* ش 1356، تحرير احمد صدر زاده مازندرانى در
1340 هجرى قمرى، 270 برگ، جيبى.
تاريخ معجم (فارسى)
از شرف الدين فضل الله بن عبد الله يزدى كه آن را در 684 نگاشته و مكرر
چاپ شده است.
(منزوى 4386)
22

* ش 498، تحرير سده 13.
* ش 1601، تحرير سده 14.
تأويلات القرآن - تفسير محيى الدين (تفسير، عربى)
از عبد الرزاق كاشى سمرقندى درگذشته 730 يا 735 كه سهوا به نام تفسير
محيى الدين عربى چاپ شده است.
(ذريعه 3 / 303 - فهرست كتابهاى عربى چاپى مشار ص 200)
* ش 1181، تحرير سده 9 - 10، اولش افتاده.
تبصرة المتعلمين في احكام الدين (فقه، عربى)
از علامه حلى (648 - 726) كه حواشى و شروح فراوانى بر آن نگاشته شده
است.
(ذريعه 3 / 321)
* ش 1456، تحرير على بن محمد الصفار در
1297.
تجويد (علوم قرآن، فارسى)
در چهارده باب، باب دوم در بسمله، باب سوم در قرائت سوره فاتحه،
چهارم در احكام ميم جمع، چهاردهم در بيان وقف آخر كلمه. تاريخ تأليف
نيمه رمضان 1089.
* ش 1455، تحرير سده 13.
23

تحرير الاحكام الشرعية (فقه، عربى)
از علامه حلى (648 - 726) كه در هشتم شوال 697 از نگارش آن فراغت
يافته است.
(ذريعه 3 / 378)
* ش 669، جلد اول و دوم، تحرير هدايت الله بن عبد
على بن شهاب الدين على بن حسن بن محمد حسينى.. و
التفرشى مسكنا در سال 991 (پايان جلد اول) و چند برگ
آن نو نويس است.
* ش 858، نكاح تا پايان ديات، تحرير سده 11 - 12.
تحرير القواعد المنطقية (منطق، عربى)
شرح شمسيه است از قطب الدين رازى درگذشته 766 كه آن را در 729
به پايان رسانده است.
(ذريعه 3 / 388)
* ش 718، تحرير سده 13.
* ش 738، تحرير 1239
* ش 767، تحرير أبو طالب بن عبد العظيم دارجانى
من توابع اصفهان در 1225.
* ش 777، تحرير 1217
* ش 797، تحرير 1099
* ش 915، تحرير محمود بن رمضان على همدانى در
1239.
24

* ش 916، تحرير محمد جعفر بن ملا على در 1079
* ش 925، تحرير سده 13.
* ش 962، تحرير 1235
* ش 1025، تحرير سده 11.
* ش 1057، تحرير سده 11 - 12
* ش 1077، تحرير أبو القاسم نوري مازندرانى در 1141
* ش 1188، تحرير 1096
* ش 1338، تحرير حبيب الله بن محمد رضا طبيب
حسينى اصفهانى در 1272
تحفة الابرار (فقه، فارسى)
كتاب صلوة است از حجة الاسلام حاج سيد محمد باقر شفتى (1175 - 1260)
داراى يك مقدمه و سه باب.
(ذريعه 3 / 404)
* ش 463، بى تاريخ
* ش 602، آخرش افتاده، حواشى با امضاء اس دارد
كه گويا مقصود سيد اسد الله شفتى فرزند مؤلف است، با
وقف نامه اى مورخ 1292.
* ش 954، بى تاريخ، با اين يادداشت بر برگ دوم: به
تاريخ 1256 شروع به جلد شصت و ششم نمودم، (گويا
مقصود اين است كه اين كاتب تا آن تاريخ شصت و پنج نسخه
از تحفة الابرار نوشته بوده است).
25

تحفة الزائر (زيارات - فارسى)
از علامه مجلسى (1037 - 1110) كه آن را سال 1085 نگاشته است
و در ديباچه برخى از نسخه هاى اين كتاب حمد و ثناى پادشاه صفوى ديده مىشود
كه در بسيارى از نسخه ها نيست، مثلا در چهار نسخه كاملى كه در اين كتابخانه
موجود است آن قسمت از ديباچه ديده نمىشود.
(ذريعه 3 / 438).
* ش 577، تحرير عبد الله بن ملا على در 1245.
* ش 742، نيمه دوم، تحرير سده 13.
* ش 875، تحرير محمد حسن در 1104 در مدرسه سميعيه
مشهور به باقريه، با سرلوح زرين.
* ش 949، تحرير 1238.
* ش 975، تحرير مهجور اصفهانى در 1316.
تحفه سليمانى (عقائد، فارسى)
از روح الامين بن شمس الدين محمد حسينى نائينى، در يك مقدمه و چهارده
مطلب و خاتمه.
آغاز: ثناى بى حد سزاوار معبودى است كه عارفان آگاه و عارفان درگاه..
(منزوى 910).
* ش 1175، اول و آخرش افتاده، تحرير سده 12.
26

تحفه شاهى (عقائد، امامت، فارسى)
از قاضى علاء الدين عبد الخالق معروف به قاضى زاده كرهرودى كه از شاگردان
شيخ بهائى بوده است، اين كتاب داراى چند منهج است و در منهج سوم آن مناظره
مؤلف با قاضى زاده رومى ماوراء النهرى ديده مىشود.
(ذريعه 3 / 443 - منزوى 910 - فهرست فيضيه 2 / 22).
* ش 451، اول و آخرش افتاده، تحرير سده 11 - 12،
120 برگ رحلى.
تحفه شاهى (قرائت، فارسى)
از عماد الدين على بن عماد الدين على بن نجم الدين محمود استرابادى
مازندرانى (سده دهم) داراى يك مقدمه و دوازده باب و خاتمه.
(ذريعه 3 / 444 - منزوى 82)
* ش 1451، تحرير سده 12.
تحفه عباسى (كلام، فارسى)
از ملا محمد طاهر شيرازى قمى در توحيد و نبوت و امامت ومعاد و نماز به
طرز سؤال و جواب، با اين عنوان اگر پرسند كه.. بگو..
آغاز: سپاس و ستايش مر خداوندى را سزا است..
(ذريعه 3 / 452 - منزوى 911)
* ش 1153، تحرير سده 11
* ش 1185، تحرير سده 12 - 13
27

تحف العقول (حديث، عربى)
مجموعه اى است از كلمات و مواعظ رسول اكرم و ائمه اطهار از شيخ
ابى محمد حسن بن على شعبه حرانى (سده چهارم)
(ذريعه 3 / 400)
* ش 983، تحرير محمد حسن بن عبد الله در 1278.
تحفة القراء - تحفة القارى (تجويد، فارسى)
از ملا مصطفى بن ابراهيم تبريزى (1007 - نزديك 1080) داراى مقدمه
و دوازده باب و خاتمه.
(ذريعه 3 / 461 - منزوى 84)
* ش 1390، اول و آخرش افتاده، تحرير سده 13.
تحفة النساء (رساله عمليه) (عقائد، فقه فارسى)
از معز الدين بن على اكبر حسنى حسينى در هفت باب، باب اول در اصول
عقائد در پنج فصل، وباب هاى بعد در فقه از طهارت تا نذر و عهد و قسم.
آغاز: الحمد لله الذى جعلنا من امة سيد الانبياء.
* ش 1639، تحرير سده 13
تحفة الوهابية (عربى)
رساله اى است درباره حديث خلق الله الارواح قبل الابدان در سه باب، باب
28

اول در تحقيق ماهيت روح، باب دوم در بيان اينكه روح قديم است، باب سوم در
بيان اينكه آيا روح پيش از بدن خلق شده يا با بدن خلق مىشود.
اين رساله به درخواست ميرزا عبد الوهاب اصفهانى (سده 13) نگاشته شده
و از اين رو به تحفة الوهابية ناميده شده است.
آغاز: نحمده بنعمته على نعمامه ونصلي على عبده المقرب لديه وآله..
* ش 1632، تحرير 1231، 17 برگ، جيبى.
تحقيق اصول دينيه في تحصيل معارف يقينيه (اصول عقائد، فارسى)
به نام شاه سلطان حسين صفوى در يك مقدمه و دوازده فصل نگاشته شده
است.
* ش 1300، ناقص، تحرير سده 11 - 12.
تذكرة الفقهاء (فقه، عربى)
از علامه حلى (648 - 726) در پانزده جزء از طهارت تا نكاح كه در
سالهاى 703 - 720 در دست نگارش بوده است.
(ذريعه 4 / 43)
* ش 899، اجاره تا اول وصايا، تحرير محمد اشرف
ابن زين الدين على در 1102.
ترجمه اشعار امير المؤمنين (فارسى)
از محسن بن رضى الدين محمد حافظ رضوى مشهدى.
آغاز: بعد از ابتدا به ذكر اسماى حسناى..
29

* ش 1156، تحرير محمد باقر اصفهانى، 37 برگ،
ربعى.
ترجمه بحار الانوار (حديث، فارسى)
ترجمه جلد هشتم بحار (فتن) است.
آغاز موجود: در كتاب سليم بن قيس كه از سلمان روايت نموده اينكه..
مرتكب مىشوند امت من طريقه و رفتار بنى اسرائيل را.
اين نسخه تا باب ورود امير مؤمنان به بصره و واقعه جنك جمل را دارد.
* ش 499، تحرير سده سيزدهم، 234 برگ، خط
ريز، رحلى.
ترجمه توحيد مفضل (حديث، فارسى)
از علامه مجلسى (1037 - 1110) كه آن را در 1094 نگاشته است و غير از
اين ترجمه چند ترجمه ديگر هم مىشناسيم كه يكى از آنها ترجمه ملا محمد طاهر
قمى شيرازى است كه با چند رساله ديگر به همت آقاى محدث ارموى چاپ شده است.
(ذريعه 4 / 90 - مشار).
* ش 621، تحرير ملا محمد على بن كربلائى رجب
خرم دره اى براى فرزندش نوروز على در 1233.
ترجمة الخواص (1) (تفسير، فارسى)
از على بن حسن زواره اى استاد ملا فتح الله كاشانى، و نگارش اين تفسير در

1 - براى اطمينان بيشتر بايد اين نسخه با نسخه اى از ترجمة الخواص تطبيق شود.
30

947 به پايان رسيده است.
(ذريعه 4 / 100 - منزوى 13).
* ش 430، از سوره زمر تا سوره مريم، تحرير سده
11، رحلى.
ترجمه صحيفه سجاديه (دعا، فارسى)
آغاز: سپاس بى قياس خداى را كه اول اشياست قديم بى ابتدا است..
انجام: و برهان از فتنه ها كه مىكشاند به ضلالت به رحمت خود يا ارحم الراحمين
و صلى..
* ش 1480، تحرير حيدر بن قوام الدين حسينى در 1092
(شايد مؤلف باشد) 55 برگ، بياض، همراه با متفرقاتى
از نظم ونثر و دعا و غيره.
ترجمه صد كلمه از كلمات قصار على (ع) (فارسى)
گويا از عبد الرحمن جامى (817 - 898) كه هر كلمه اى را در يك رباعى
به نظم درآورده است.
آغاز: الحمد لله العلى المتعالى..
انجام: هر چه بايد بگويد و آنگاه * دل بر آن قول گفته بگمارد
* ش 1633، بى تاريخ
31

ترجمة الصلاة (فقه، فارسى)
از ملا محسن فيض كاشانى (1007 - 1091) رساله مختصرى است داراى
هشت در، و مكرر چاپ شده است
(ذريعه 4 / 114)
* ش 1276، تحرير رجب على بن آقا محمد شفتى در محله
درب كوشك اصفهان در 1238.
* ش 1344، ناقص، بى تاريخ.
* ش 1410، تحرير سده 11 - 12، همراه با متفرقاتى
در دعا و غيره
ترجمه مكارم الاخلاق (حديث فارسى)
ترجمه مكارم الاخلاق طبرسى است، مترجم شناخته نشد و اين همان ترجمه
است كه در فهرست منزوى 1476 ياد شده است.
آغاز: حمد و ثنا قيومى را كه عقول ذريات آدم از ادراك..
* ش - 1631، تحرير ملك محمد بن سلطان محمد در يكشنبه
29 ذيقعده 1072 يا 1073.
ترجمة المناقب (حديث، فارسى)
ترجمه كشف الغمه اربلى است از على بن حسن زواره اى كه آن را در 938
نگاشته است و اخيرا با اصل كتاب چاپ شده است.
(ذريعه 4 / 139 - منزوى 4439)
32

* ش 627، نيمه دوم كتاب است، تحرير شاه على خاكسار
در 1105 يا 1115.
تظلم الزهراء (مقتل، عربى)
از ملا رضى الدين بن نبى قزوينى درگذشته پس از 1134 و در 1118 نگارش
اين كتاب را به پايان رسانده است.
(ذريعه 4 / 202)
* ش 598، تحرير سده 12.
تفسير سوره فاتحه (تفسير، فارسى)
از عباس بن بهرام ميرزا اورامانى.
آغاز موجود: قوله اهدنا الصراط المستقيم اللغة قال اهل اللغة هديت فلانا
طريقا الهداية.. المعانى فقال گفت معنى آن سؤال است از حق تعالى هدايت دهد
ايشان را.. التفسير بعد از آن بيان و روشن كرد آن راه راست را فقال عز من
قائل صراط الذين.
* ش 1342، تحرير محمد شريف بن مولانا عباس مهربانى
حسب الفرموده امير زاده امجد اكرم قاسم بيك در 1009،
ناقص، 35 برگ، جيبى.
تفسير شبر (تفسير، عربى)
از سيد عبد الله شبر درگذشته 1342 و او را سه تفسير است و اين نسخه تفسير
صغير او است كه در ايران و مصر چاپ شده است.
33

(ذريعه 4 / 277)
* ش 1056، تحرير 1276،
تقويم (فارسى)
تقويم سال 1276 هجرى قمرى است كه از زيج جديد محمد شاهى استخراج
شده است (ش 1626)
* ش 1551، شايد تقويم سال 1290 باشد.
* ش 1634 و 1635 و 1636 و 1637، اين چهار شماره
پيش نويس تقويم است و ناقص مانده.
تلخيص الاقوال - رجال وسيط (رجال، عربى)
از ميرزا محمد بن على بن ابراهيم حسينى استرابادى درگذشته 1028 و
او را سه رجال است صغير و وسيط و كبير و نگارش رجال وسيط در 988 به پايان
رسيده است.
(ذريعه 4 / 420)
* ش 895، تحرير سده 11 - 12، و قسمتى از آخر نسخه
نو نويس است.
تلخيص المفتاح (معانى بيان، عربى)
از خطيب دمشق (666 - 729) همان كتاب كه تفتازانى دو شرح مطول و
مختصر را بر آن نگاشته است.
34

* ش 729، تحرير سده 12 - 13، همراه با اوراقى از
چند كتاب كه با اين نسخه صحافي شده است.
تمرين الطلاب - تركيب خالد (نحو، عربى)
از خالد بن عبد الله ازهرى درگذشته 905.
* ش 760، تحرير سده 13.
* ش 870، تحرير عبد الله بن حسين در 1081.
* ش 1407، تحرير سده 13.
التنبيهات العلية (عربى)
اسرار الصلاة شهيد ثانى است كه در ذيحجه 951 از نگارش آن فراغت
يافته است.
(ذريعه 4 / 452)
* ش 1365، تحرير حسين بن محمد حسن موسوى
در 1269.
تنبيه الغافلين (مواعظ، فارسى)
داراى چند باب و هر باب دوازده فصل.
آغاز: الحمد لله.. اما بعد بدان كه اين كتابى است مشتمل بر پند و نصيحت و
تنبيه مر غافلان را و نصيحت مر جاهلان را و حكمت مر دانايان را.
انجام: اين احاديث از كتاب زبدة التصانيف ملا حيدر خونسارى
نوشته شد.
35

* ش 563، تحرير 1240، حدود 250 برگ، خشتى.
توحيد مفضل (حديث، عربى)
به ذريعه 4 / 482 مراجعه شود
* ش 1402، تحرير ملا قادر تربه برى ساكن آب كنار
در 1111.
تهذيب الاحكام (حديث، عربى)
از شيخ طوسى (385 - 460) كه بخشى از آن را در زمان حيات شيخ
مفيد درگذشته 413 نگاشته است.
(ذريعه 4 / 504 - مشار)
* ش 432، از عتق تا پايان كتاب، تحرير سده 11 - 12
* ش 628، صيام تا نكاح، تحرير سده 11 - 12.
* ش 679، از قضاء تا وصايا، تحرير سده 11 - 12،
مقابله شده و حاشيه نويسى دارد.
* ش 848، از طلاق تا پايان كتاب، تحرير محمد
مقيم سرخه اى در 1086، تصحيح و حاشيه نويسى دارد.
* ش 868، طهارت و صلوة، تحرير عبدالقيوم بيكندهى
در 1068.
* ش 1647، تجارت تا كفارات، تحرير 1104.
36

تهذيب الاصول (اصول فقه، عربى)
از علامه حلى (648 - 726) بر اين كتاب شروح زيادى نوشته شده است.
(ذريعه 4 / 511 - مشار).
* ش 830، تحرير 1027.
* ش 1409 تحرير محمد حسين بن محمد ابراهيم حسينى
ساوجى در اصفهان در 1265.
* ش 1213، تحرير محمد صابرين ابى القاسم در 1277.
تهذيب المنطق (منطق، عربى)
از سعد الدين تفتازانى كه بر آن شروح و حواشى زيادى نوشته شده و يكى
از آنها حاشيه ملا عبد الله است كه در حوزه هاى علمى شيعه تدريس مىشود.
* ش 1192، ناقص، بى تاريخ.
ثواب الاعمال و عقاب الاعمال (حديث، عربى)
از شيخ صدوق درگذشته 381.
(ذريعه 5 / 18 - مشار).
* ش 887، تحرير محمد تقى بن صالح الآوهى در 1022.
37

جامع الاسرار (1) (فضائل، فارسى)
مؤلف آن شناخته نشد.
* ش 1195، تحرير سده 13.
جامع التمثيل (فارسى)
از محمد على حبله رودى در بيست و هشت باب، در 1054 به نام قطب
شاه در حيدر آباد دكن نگاشته شده است.
(ذريعه 5 / 46)
* ش 1552، يك قطعه از اين كتاب است، تحرير
سده 12، 28 برگ.
جامع الشتات (فقه، فارسى و عربى)
از ميرزاى قمى (1115 - 1231)، پاسخ سؤالهاى فقهى و غيره است كه
از ميرزاى قمى سؤال شده و به ترتيب كتابهاى فقهى مرتب گرديده است.
(ذريعه 5 / 60 - مشار)
* ش 445، تحرير جعفر بن محمد رفيع خونسارى در
1271، با نسخه مصحح مقابله شده است.

1 - نامى است كه مالك كتاب پشت برگ آخر كتاب نوشته است
38

جامع عباسى (فقه، فارسى)
در بيست باب، پنج باب اول از شيخ بهائى (953 - 1030) و پانزده باب
بقيه از شاگرد او نظام الدين تفرشى ساوجى كه آن را پس از وفات شيخ تا سال 1032
نگاشته است.
(ذريعه 5 / 62)
* ش 566، تحرير عبد الكريم در سال 1202
* ش 1054، از قرض تاديات، تحرير سده 12 - 13
* ش 1154، پنج باب اول، تحرير سده 12 - 13.
* ش 1242، تحرير سده 11، ناقص.
* ش 1332، تا حج، تحرير 1074.
* ش 1649، ناقص، تحرير سده 11، همراه با كتابى
در اخلاق و عقائد داراى ابواب و فصول، ناقص.
جامع العلوم - جامع ستينى (دانشهاى گوناگون، فارسى)
از امام فخر رازى (544 - 606) كه در آن از شصت دانش بحث كرده است.
(منزوى 656)
* ش 803، تا علم اثقال، تحرير سده 10 - 11،
وزيرى.
جامع المقاصد في شرح القواعد (فقه، عربى)
از محقق ثانى شيخ نور الدين على بن حسين بن عبد العالى كركى درگذشته سال
39

940، و اين كتاب را كه طهارت تا نكاح است در سالهاى 928 - 935 نگاشته است.
(ذريعه 5 / 72 - مشار)
* ش 409، تجارت تا مزارعه، تحرير بهاء الدين بن
سيد مبارك حسنى در 1038 تا پايان شفعه و تحرير سده 13
در باقى، مقابله شده است.
* ش 483، اجاره تا طلاق، تحرير سده 10 - 11.
* ش 884، طهارت تا امر به معروف، تحرير سلطان على
اصفهانى در يكشنبه 22 ربيع الثانى 991 در نجف، اين
نسخه با يك واسطه از روى نسخه اصل نوشته شده، با
يادداشت تملك غلام حسين بن محمد رضا رشتى در 1224
بر برگ نخست.
الجامع لاحكام الشرايع (فقه، عربى)
متن فقهى است از حاج كريم خان كرمانى (1225 - 1288) كه در سالهاى 1260 -
1296 در دست تأليف بوده است.
(فهرست كتب مشايخ 2 / 214)
* ش 590، طهارت تا كتاب العادات والنوادر كه
گويا پايان كتاب باشد، تحرير هاشم بن مرتضى حسينى
لاهيجانى در 1297، 191 برگ، خشتى.
جام گيتى نما (تاريخ منظوم، فارسى)
مثنوى حماسه دينى است در سرگذشت پيامبر اسلام صلى الله عليه وآله وگويا از ملا
محمد على فروشانى باشد.
40

آغاز موجود:
الا اى طلب كار راه هدى * كه حق را نمودى ز باطل جدا
(ذريعه 5 / 25 - منزوى 2737)
* ش 402، اول و آخر ناقص، تحرير سده 13، 154
برگ، رحلى، 19 سطر دو ستونى
* ش 482، تحرير 1200.
* ش 1568، تحرير سده 13.
جعفرية (فقه، عربى)
از محقق ثانى درگذشته 940، و از تأليف اين كتاب كه فقط صلوة است در
سال 917 در مشهد رضوى فراغت يافته است و بر اين كتاب شروح فراوانى نوشته
شده است.
(ذريعه 5 / 111)
* ش 1196، تحرير سده 11 - 12.
* ش 1443، تحرير كمال الدين حسين بن ملا ذوقى
در چهارشنبه 15 شوال 1043.
جلاء الاذهان - تفسير گازر (تفسير، فارسى)
از أبو المحاسن حسين بن حسن جرجانى كه در يازده جلد چاپ شده است.
(منزوى 39 - ذريعه 4 / 270 و 309 و 5 / 123)
* ش 430، از سوره ملك تا پايان قرآن، تحرير
بدر خان قرامانلو در 1070،
41

* ش 464، از سوره انعام تا كهف، با يادداشت مورخ
1039 بر برگ نخست.
* ش 673، از سوره مريم تا محمد، تحرير سده 11 (1)
جلاء العيون (حديث، چهارده معصوم، فارسى)
از علامه مجلسى (1037 - 1110) كه آن را بعد از تأليف بحار الانوار و
حياة القلوب نگاشته است.
(منزوى 4445 - ذريعه 5 / 124).
* ش 422، بى تاريخ.
* ش 423، بى تاريخ.
* ش 468، نيمه دوم، تحرير محمد مهدى بن حاج عبد الحسين
عرب در 1237.
* ش 474، تحرير محمد بن عبد الكريم هروى در 1243
براى سلالة السادات العظام امير على ساكن إله باد هندوستان.
* ش 477، تحرير مرتضى قلى بن اسماعيل بيك در
1231.
* ش 487، تحرير 1236.
* ش 529، بى تاريخ.
* ش 698، تحرير سيد محمد زكى بن حاج محمد
اصفهانى در 1118.
* ش 872، ناقص، تحرير سده 11 - 12.
* ش 904، جلد اول، تحرير سده 11 - 12.
* ش 1115، جلد اول، تحرير سده 13.

1 - اين نسخه براى اطمينان بيشتر بايد تطبيق شود.
42

* ش 1127، تحرير 1223، اولش افتاده.
* ش 1567، تحرير سده 12 - 13 (1)
جنة الامان الواقيه مصباح كفعمى (دعا، عربى)
از شيخ تقى الدين ابراهيم بن على كفعمى درگذشته 905 كه اين كتاب را در
895 به پايان رسانده است.
(ذريعه 5 / 156 و 21 / 116).
* ش 1092، اولش افتاده تحرير سده 11 - 12.
جنگ (فارسى)
شامل اشعار و مطالب متفرقه، در صورتى كه اين جنگها با دقت بررسى شود
ممكن است مطالب تازه اى داشته باشد.
* ش 1240، تحرير سده 13 - 14.
* ش 1281، تحرير سده 14
* ش 1450، تحرير سده 14
* ش 1469، بياض، تحرير سده 13
* ش 1498، تحرير سده 13
* ش 1509، تحرير سده 13
* ش 1513، تحرير سده 11 - 12 با جدول زرين
* ش 1516، تحرير سده 11 - 12

1 - حمد و ثنائى كه در ديباچه اين كتاب درباره پادشاه صفوى ديده مىشود در چهار نسخه
از نسخه هاى ياد شده وجود ندارد و ديباچه آنها قدرى كوتاه تر است.
43

* ش 1525، تحرير سده 13
* ش 1527، تحرير سده 12 - 13
جنگ (فارسى)
شامل اشعار فارسى و عربى و مطالب متفرقه، از جمله قصيده عبد الباقي
افندى در وصف پرده اى كه از روضه محمديه صلى الله عليه وآله براى روضه كاظمين (ع) آوردند
و آغاز آن قصيده اين است:
واتتك يا موسى بن جعفر تحفة * منها يلوح لنا الطراز الاول
* ش 1218، تحرير سده 14.
جنگ (فارسى)
شامل اشعار و غيره، برخى از شاعرانى كه در آن ياد شده اند: ميرزا محسن
وزيرى نظنزى كه مولوديه اى از او در اين جنك يادداشت شده، فاضل سبزوارى،
سيد على، مير طوطى، نور عليشاه.
* ش 1485، برخى برگها تاريخ 1298 دارد
جنگ (فارسى)
شامل مطالب متفرقه از دعاها و حرزها و از جمله صد پند لقمان تحرير 1135
و چهل حديث منظوم جامى در آن ديده مىشود.
* ش 1503، بياض.
44

جنگ (فارسى)
شامل اشعار ازلالى و غيره.
آغاز:
گويند كه اين حديث عالى * در رشته چنين كشيد لالى
* ش 1504، بياض، تحرير سده 13.
جنگ (فارسى)
شامل اين مطالب: قضا وقدر حكيم ركن، سبحه جامى، صورت مكاتبه اى
كه از مشهد به ملا محسن فيض درباره كارهاى صوفيان نوشته اند و پاسخ آن،
صورت مكاتبه على بن مؤبد به شهيد اول، رساله اجماعيه شهيد ثانى تحرير 1095
كه اخيرا در ياد نامه شيخ طوسى در مشهد به چاپ رسيد، مثنوى شاه طاهر دكنى،
چند معما، نان و حلواى شيخ بهائى، رساله انوار حكمت كه در حرف الف همين
فهرست معرفى شد، تحرير احمد بن شاه جهان هزار جريبى در 1076 ظ، هفت
بند مولانا حسن كاشى در مدح امير مؤمنان واشعارى از جامى، وحشى، خاقانى،
انورى، سلمان ساوجى، اميناى تبريزى، صائب، ميرداماد، عرفى، آقا ركنا،
خواجه نصير، محمد بن ابى طالب استرابادى، و شيخ بهائى و نيز حديقة الرياحين
در ترجمه كلام امير المؤمنين كه در آن صد كلمه قصار از كلمات قصار آن حضرت
هر يك در يك بيت ترجمه شده است.
آغاز حديقة الرياحين:
زبان بگشا به تحميد الهى * كه آن بهتر تر از هر پادشاهى
و نيز رساله معما از صادق ركنى در اين جنك يادداشت شده است.
45

آغاز رساله معما:
به نام آنكه از تأليف و تركيب * معماى جهان را داد ترتيب
* ش 1484، تحرير سده 11، 52 برگ.
جنگ (فارسى)
شامل اشعارى از اين شاعران: حافظ، سعدى، فيض، رفيق، عرفى،
كشفى، سائل، كليم، محتشم، عاشق، مهرى، نيازى، جامى، مشتاق، هلالى
كندلى.
و نيز شامل مجموعه راز، از ميرزا محمد صالح كشفى، اين است آغازش:
اى دوست به عاشقان شيدا * بنماى جمال عالم آرا
و نيز مثنوى ميرزا ابراهيم، اين است آغازش:
اى مهر سپهر بى وفائى * بر هم زن رسم آشنائى
و نيز مثنوى نظير زنگنه، اين است آغازش:
اى ز رسم و راه يارى بى خبر * داد از دست تو اى بيدادگر
و نيز دو مثنوى از ميرزا طوفان، اين است آغاز يكى از آن دو:
اى صبا اى مايه آرام من * كام بخش اين دل ناكام من
و نيز مثنوى ميرزا صادق تفرشى.
و نيز منتخب اشعار سعدى به ترتيب حروف تهجى.
* ش 1518، تحرير سده 12 - 13.
جنگ (فارسى)
برگ: 1 - 10، اشعارى در مدح امير مؤمنان از آتشى و در برگ 11 - 38،
46

اشعارى از اين شاعران:
شاپور، نادم گيلانى، ميرزا نظام، شيخ بهائى، أبو تراب، غزالي،
عصمت، وحشى كاشى، شعورى، شانى، دركى، طالبا، حسن على يزدى،
جامى، نصيرا، نوعي، نطنزى، حاج ميرزاى خراسانى، حسن بيك بخشى،
نظيرى نيشابورى، ركنا، بابا فغانى، محوى، قاضى نوري، اثرى قمى، فصيح -
الدين انصارى، غزنوى، ملا سعد الدين ضيغم، ميرزا مراد، حكيم حاذق، كمال،
مير الهى، مير عطا، ضميرى، محتشم، ملا معالى، ملا يوسف قراباغى، عبد الكريم
ميرزا حسابى، مسعود، صائب، خواجه خسرو، مولوى نور الحق، دهلوى،
انيسى، مطهرى، على نقى، ميرزا امان الله، ركن الدين صائنى، ناصر خسرو،
محمد معصوم، قاضى نور الدين اصفهانى، سعدى، حكيم عين الملك، مولانا -
دوستى، رودكى، امير حسن، ملا محمد صوفى، خاقانى، نائب، مير دوستى،
محمد امين بيك نصراى امانى، شيخ أبو القاسم كازرانى، مكتبى شيرازى، محبى،
سحورى، آخوند ملا بابا بخارى، ميرزا حمزه شهيدى قمى، شيدا، اقدسى،
رشيد.
و در ميان همين اشعار ساقى نامه ابراهيم حسين دبرى وساقى نامه مرشد و
ساقى نامه ديگر كه پايانش اين است:
از اين گفتگو نيز دم در كشم * عنان سمند قلم در كشم،
ديده مىشود. و نيز در برگ 40 - 48، اشعارى است كه اين است پايانش:
پادشا را خزينه عدل بود * مايه صد دفينه عدل بود
مخزن از اين دو علم كن لبريز * گر خزانه تهى بود مستيز
و از برگ 50 تا پايان نسخه، مطالبى از عرفا نقل شده است.
* ش 814، تحرير سده 11 و در دو جا تاريخ 1053 و
1055 دارد، 120 برگ، وزيرى.
47

جنگ (فارسى)
بخشى از مطالب آن:
اجازه اى كه حضرت سيد محمد نور بخش در باب پسر خود شاه قاسم
نوشته است.
صورت نامه اى كه شيخ بهائى به ميرداماد نوشته و پاسخ آن.
رساله در خواص تنز و از كلام عماد الدين محمود.
دستخط بهاء الدين على حسينى نجفى تفرشى در طهران شنبه اول محرم
1026.
مناجات نامه خواجه عبد الله انصارى.
رساله صفحات العشق چاپى.
آغاز:
اى جنبش اين طارم نه طاق ز تو * وى غلغله اى در همه آفاق ز تو
رقعه نصير اى همدانى به مير معين.
رقعه همو به ميرزا محمد امين اصفهانى در طلب اسطرلاب.
رساله در اثبات ولد زنا بودن ناصبى ها از محقق ثانى.
قصيده هفت كوكب كاتبى.
سند سلسله نور بخشيه.
بيان حال شاه قاسم فيض بخش.
جواب ميرداماد به نامه ملا عبد الله.
رساله ناسخ و منسوخ على بن شهاب همدانى.
مكتوب سيد محمد نور بخش به يكى از سلاطين زمان.
مكتوب ديگرى از همو.
48

رساله در شرح حديث كنت كنزا مخفيا.
شير وشكر شيخ بهائى.
* ش 1324، تحرير سده 11.
جنك (فارسى)
بخشى از محتويات آن ياد مىشود:
برگ چهارم ديباچه تفسير، اين است آغازش: معمار خزائن فكر غواصان
امواج وجود از بحر وسيع سبع المثانى.
در برگ پنجم اشعارى فارسى از مير سيد على مهرى و نيز بحر طويلى از مهرى
عرب (ره) مورخ 1128 در اصفهان.
در برگ هشتم نصايح تركان يادداشت شده است.
در برگ نهم معمائى از خليفه سلطان و پاسخ آن از شيخ بهائى.
در برگ پانزدهم بخشى از كتاب مباحثة النفس ملا محمد طاهر قمى.
در برگ 48 - 55، رساله اى است در طينت آدمى از تأليفات آقا جمال
خونسارى اين است آغازش:
وسيله ساز سعادت جاودانى شكر و سپاس نعمت اساس جهان آفرين
است...
در اين رساله ده حديث نقل و توضيح داده شده است و با خط ريز در هفت
برگ در 1128 در اصفهان نوشته شده است.
در برگ 56 مقدارى از كتاب تزكية الصحبة حسن بن عبد الرزاق كه ترجمه
كشف الريبه شهيد ثانى است نقل شده است.
برگ 57 - 80، مقدارى از كتاب تنبيه الراقدين نوشته شده و اين است
آغازش:
49

بنام خداوند بخشنده مهربان الحمد لله الذى خلقني فهو يهدين شكر خداى
را آنچنان خداى كه مرا آفريد...
* ش 437، نسخ ونستعليق سده 11، 135 برگ، رحلى.
جواب سئوالات اسكندر بن عمر (عربى)
از مير سيد شريف جرجانى درگذشته 816 كه به سؤالهاى شاهزاده اسكندر
حاكم شيراز پاسخ داده است و نسخه ديگر از اين رساله در مجموعه شماره 1129
اين كتابخانه موجود است و سؤالات به اين ترتيب است.
1 - در باب آفرينش.
2 - اول چيزى كه آفريد شده.
3 - حقيقت آنكه تركيب خاك و روح چگونه باشد.
4 - روح انسان از كجاست و وقت مفارقت كجا خواهد رفت.
5 - ثواب و عقاب چه چيز است.
6 - فرشته و حقيقت آن..
7 - تصرف - شيطان در كائنات چگونه است و شيطان كيست.
8 - معراج.
9 - صراط و سؤال و ميزان و كيفيت بهشت و جهنم.
* ش 1562، تحرير 1312، 15 برگ، خشتى.
* ش 1645 تحرير سده 13، 7 برگ، جيبى.
50

جواب سؤالات امان الله خان سرتيپ (عقائد، فارسى)
از محمد باقر بن محمد جعفر الشريف، پاسخ سؤالات امان الله خان سرتيپ
است درباره نبوت وگويا در سال 1287 تأليف شده باشد.
آغاز: حمد بيرون از حد مر خدايى را.
* ش 1337، تحرير سال 1290، 145 برگ. جيبى.
جوامع الجامع (تفسير، عربى)
از امين الاسلام طبرسى كه آن را در 18 صفر 542 تا 24 محرم 543 پس
از تأليف مجمع البيان و ديدن تفسير كشاف به عنوان مختصر مجمع البيان نگاشته
است.
(ذريعه 5 / 248 - فهرست سپهسالار 1 / 108)
* ش 513، تا سوره انعام، تحرير سده 12.
* ش 842، تا سوره برائت، تحرير سده 12 - 13.
الجواهر السنية (حديث، عربى)
از شيخ حر عاملي (1033 - 1104) كه در آن حديثهاى قدسى را گردآورى
كرده و در 1056 نگارش آن را به پايان رسانده است.
(ذريعه 5 / 271)
* ش 780، تحرير محمد حسين بن على اكبر در 1266.
* ش 994، تحرير 1263 در مدرسه ميرزا جعفر در
مشهد، همراه با متفرقاتى كه به كار اهل منبر مىآيد.
51

جواهر الكلام في شرح شرايع الاسلام (فقه، عربى)
دوره فقه استدلالى است از شيخ محمد حسن بن شيخ محمد باقر (حدود
1200 - 1266) كه در سالها 1227 - 1257، در دست نگارش بوده
است و از روزگار تأليف تاكنون از مراجع مهم فقهاى شيعه است.
(ذريعه 5 / 275 - مشار)
* ش 439، فرايض و قضا و شهادات، تحرير حسن بن
عبد القادر نجف آبادى اصفهانى در 1260.
* ش 480، طهارت، تحرير 1259.
* ش 510، وصايا تا نفقات، بى تاريخ.
* ش 512، قضا، ناقص، بى تاريخ.
* ش 897، تجارت، بى تاريخ.
جواهر اللغة (لغت عربى به عربى طبى)
از محمد بن يوسف الطبيب الهروي مؤلف لغت نامه ديگر به نام بحر الجواهر
كه دومى را در 938 به پايان رسانده است.
(ذريعه 3 / 33)
* ش 934، اولش افتاده، تحرير محمد جعفر در 1279
* ش 1099، تحرير غلام على بن حسين در 1254.
جواهر نامه (طبيعيات، فارسى)
مؤلف شناخته نشد.
52

اين نسخه تا باب چهل و يكم را دارد و در هر بابى چند فصل است.
باب اول در هفت فصل، فصل اول عمل استاد محمد فيلسوف مغربي..
فصل دوم در عمل لؤلؤ لالا.. فصل سوم در عمل مرواريد... فصل چهارم در
ساختن مرواريد، فصل پنجم نوعي ديگر... فصل ششم نوعي ديگر... فصل هفتم
نوعي ديگر.. باب دوم در ساختن لعل و ياقوت.. باب چهل و يكم در صفت
صابون..
* ش 1309، تحرير سده 13، 97 برگ، جيبى
حاشيه بر انوار التنزيل (تفسير، عربى)
حاشيه مختصرى است بر تفسير قاضى بيضاوى
آغاز: الحمد لله رب العالمين والصلوة والسلام على رسول الله وآله وصحبه
اجمعين قوله لان الذين يتلوه مقرو، اى يتلو بسم الله الرحمن الرحيم في الكتاب
مقرو فدل هذا على ان الذين يتلو البسمله قراءة قوله..
* ش 648، تحرير سده، 10 - 11، يكى دو برگ از آخرش
افتاده، حدود 250 برگ است. خشتى.
حاشيه بر حاشيه خطائى بر مختصر مطول (معانى بيان، عربى)
از نجم الدين عبد الله بن شهاب الدين يزدى شاه آبادى درگذشته 981 كه
آن را در 17 يا 27 ذيحجه 962 به پايان رسانده است.
(فهرست مدرسه فيضيه قم 1 / 78)
* ش 1392، تحرير 1092.
53

حاشيه بر حاشيه مير سيد شريف بر شرح شمسيه (منطق، عربى)
از ملا قره داود كه از شاگردان سعد الدين تفتازانى بوده و يا از ملا داود
شيروانى كه از شاگردان مير سيد شريف بوده است.
(فهرست رضوية 1 / 18 و 24 - فهرست فيضيه 1 / 79)
* ش 928، تحرير محمد كاظم بن محمد صادق كرونى
در سده 13.
* ش 1045، تحرير 1212.
حاشيه بر حاشيه مير سيد شريف بر شرح مطالع (منطق، عربى)
آغاز موجود:.. و امثال هذه الشكوة مما جرت به العادة فيما بين الجمهور
(اين عبارت حاشيه مير سيد شريف است) هذا الكلام منه نوع اعتذار من قبل
الشارح بأنه جرى على ما هو المعتاد فيما بين العباد من الشكوى و الا فلا يليق امثال
ذلك لحال المسلم فانه لا يتصرف في الامور سوى الله تعالى وقد صح انه عليه
الصلاة والسلام قال لا تسبوا الدهر فان الدهر هو الله..
* ش 1014. تحرير سده 11، اول و آخرش افتاده.
حاشيه بر شرح تجريد قوشچى و بر حاشيه قديم دوانى بر آن
(كلام، عربى)
از ملا ميرزا جان باغنوى شيرازى درگذشته 994.
(فهرست رضوية 4 / 81)
* ش، 120، تحرير 1014.
54

حاشيه بر شرح تجريد قوشچى و بر حاشيه قديم دوانى بر آن
(كلام، عربى)
از آقا حسين خوانسارى (1016 - 1098) كه آن را در پنجم ربيع الاخر 1064
به پايان رسانده است.
(ذريعه 6 / 114)
* ش 1533، تحرير سده 11.
حاشيه بر شرح تجريد قوشچى (كلام، عربى)
از ملا عبد الرزاق لاهيجى درگذشته 1072، اين حاشيه را پس از حاشيه
مفصلى كه قبلا نوشته بود نگاشته است.
(فهرست فيضيه 1 / 83)
* ش 1105، تحرير شيخ عبد الله بن شيخ جعفر در
لاهيجان، سده 12 - 13.
حاشيه بر شرح شمسيه (منطق، عربى)
شمسيه در منطق از نجم الدين كاتبى قزوينى درگذشته 675 و شرح شمسيه از
قطب الدين رازى درگذشته 726 و اين حاشيه از مير سيد شريف جرجانى درگذشته 816.
* ش 710، تحرير 1236.
* ش 752، بى تاريخ.
* ش 922، تحرير 1243.
55

* ش 1210، تحرير سده 12 - 13.
* ش 1236، تحرير محمد جعفر حسينى سمنانى در
سده 11 - 12
* ش 1244، تحرير سده 13.
* ش 1405، تحرير محمد صادق بن محمد شفيع
گلپايگانى در 1236.
* ش 1434، تحرير محمد باقر بن زين العابدين طباطبائى
جندقى در 1251.
حاشيه بر شرح لمعه (فقه، عربى)
از شيخ جعفر بن عبد الله كمره اى اصفهانى كه در اصفهان منصب قضاوت داشته و
در حدود 1115 درگذشته است.
آغاز: نحمدك يا الهى ونصلي على نبيك الهادى وآله الهداة...
(ذريعه 6 / 92).
* ش 1107، تا كتاب تجارت، تحرير سده 12، خشتى
حاشيه بر شرح مختصر الاصول (اصول فقه، عربى)
آغاز موجود: الاول قولهم انها باقية في المعانى اللغوية، هذا الاحتمال لما كان
مخالفا للاجماع بين المتخاصمين على ما فهم من الشرح..
* ش 821، اول و آخر ناقص، از بحث حقيقت شرعيه
به بعد را دارد، تحرير سده 11، وزيرى.
56

حاشيه بر شرح مختصر الاصول عضدي (اصول فقه، عربى)
از آقا جمال الدين خونسارى درگذشته 1125 وگويا اين حاشيه را در سال
1070 نگاشته باشد.
(ذريعه 6 / 130 فهرست رضوية 6 / 26).
* ش 924، اول و آخرش افتاده، تحرير سده 11 - 12
حاشيه بر شرح مختصر الاصول عضدي (1) (اصول فقه، عربى)
از ملا ميرزا جان باغنوى شيرازى درگذشته 994.
(كشف الظنون 1853 - ذريعه 6 / 129).
* ش 1209، ناقص، تحرير سده 11 - 12، 80 برگ
رقعى.
حاشيه بر شرح هدايه ميبدى (فلسفه و كلام، عربى)
از سيد فخر الدين محمد بن حسين حسينى كه آن را در 928 به پايان رسانده
است.
آغاز: الحمد لله رب العالمين العليم الحكيم والصلوة على محمد المبعوث
بالخلق العظيم..
(ذريعه 6 / 139).
* ش 1222، تحرير كاظم بن ميرزا بيك استرابادى در 1057

1 - اين نام روى جلد نسخه يادداشت شده و براى اطمينان بيشتر بايد با نسخه ديگر
تطبيق شود.
57

حاشيه بر فرائد الاصول شيخ انصارى (اصول فقه، عربى)
نگارنده آن شناخته نشد.
آغاز: الحمد لله.. اما بعد قال الشيخ في الفرائد اعلم ان المكلف.. يعنى
ان المكلف إذا التفت إلى حكم شرعى..
* ش 1163، تحرير سده 14.
حاشيه بر فرائد الاصول شيخ انصارى (اصول فقه، عربى)
آغاز: قوله لان الشك اما ان يلاخط فيه اه اقول للمصنف هنا أي في مقام
مجارى الاصول ثلاث عبارات..
* ش 1250، تا تعادل و تراجيح، تحرير سده 14.
حاشيه بر الفوائد الضيائيه (نحو، عربى)
حاشيه شرح جامى است از عصام الدين اسفرايينى درگذشته 943.
آغاز: يا هاديا لسالك مسالك محامدك..
* ش 913، تحرير سده 11 - 12.
حاشيه بر الفوائد الضيائيه (نحو، عربى)
حاشيه شرح جامى است از سيد نعمت الله جزائرى (1050 - 1112)
مؤلف انوار نعمانيه و زهر الربيع و كتابهاى ديگر.
* ش 995، تحرير سده 13.
* ش 1045، تحرير 1212.
58

حاشيه بر قوانين ميرزاى قمى - العنصر المبين (اصول فقه، عربى)
از ميرزا محمد حسين شهرستانى درگذشته 1315 ونام اين حاشيه العنصر
المبين است.
آغاز: المقصد الرابع في الادلة العقلية اقول لا ينافي ذلك لما ذكروا من ان
من الادلة هو العقل..
انجام: اقول إذ كل ما يحصل منها الظنى بل لا يكاد يوجد و ليكن هذا آخر ما
اردنا تعليقه على كتاب القوانين نفعنا الله به.. قد وقع الفراغ على يد مؤلفه
الجانى محمد حسين الشهرستانى.
(ذريعه 6 / 176)
* ش 893، تحرير صادق بن محمد يزدى، 76 برگ،
خشتى.
حاشيه بر مختصر مطول (معانى بيان، عربى)
از نظام الدين عثمان خطائى درگذشته 901، وملا عبد الله يزدى را بر اين
حاشيه حاشيه اى است كه پيشتر معرفى شد.
(كشف الظنون - مشار)
* ش فقط بخش بديع است، تحرير سده 11 - 12
59

حاشيه مدارك (فقه، عربى)
حاشيه مدارك الاحكام في شرح شرايع الاسلام است از آقا باقر بهبهانى
(1116 - 1205)
آغاز كتاب صلوة: والظاهر ان هذا المعنى اه اقول ويمكن ان يكون
لفظ الصلاة والزكوة والحج والصوم والغسل و ما يرادف هذه الالفاظ في لغة غير
العرب صارت حقيقة في العبادة المخصوصة في الشرع..
(ذريعه 6 / 196)
* ش 1029، طهارت وصلوة، اولش افتاده،
بى تاريخ.
حاشيه مطول (معانى بيان، عربى)
حاشيه اى است بر مطول تفتازانى از أبو القاسم بن ابى بكر ليثى سمرقندى.
آغاز: الحمد لله الذى انعمنا بتلخيص دقائق المعاني ببديع البيان.
انجام: كان كناية عن النسبة لا عن الصفة فليتأمل.
(كشف الظنون 470)
* ش 712، تحرير سده 11 - 12، 195 برگ، خشتى.
حاشيه مطول (معانى بيان، عربى)
از حسن بن محمد بن شاه فنارى رومى چلپى درگذشته 886
* ش 961، تحرير سده 11 - 12.
* ش 1133، بيان و بديع، تحرير سده 13.
60

حاشيه معالم الاصول (اصول فقه، عربى)
از مير سيد حسين بن رفيع الدين مرعشى معروف به خليفه سلطان و سلطان
العلماء (100 - 1062).
* ش 1072، اول و آخرش افتاده، تحرير سده 11 - 12
حاشيه معالم (اصول فقه، عربى)
از ميرزا محمد بن حسن شيروانى معروف به ملا ميرزاى شيروانى (1024 -
1099) و او را حاشيه ديگرى است بر معالم به فارسى كه در قوانين ميرزاى قمى از
آن ياد شده است.
(ذريعه 6 / 210)
* ش 1304، تحرير 1057.
حاشيه معالم (اصول فقه، عربى)
از ملا محمد صالح مازندرانى درگذشته 1086، داماد مجلسى اول و مؤلف
شرح اصول و روضه كافى و اين حاشيه را در جوانى نگاشته است.
(ذريعه 6 / 207)
* ش 1550، تحرير محمد تقى بن محمد صالح تنكابنى
در 1241.
61

حاشيه مكاسب شيخ انصارى (فقه، عربى)
از ميرزا حبيب الله رشتى درگذشته 1312، و گويا همان است كه در پايان
حاشيه مكاسب شيخ محمد حسن ممقانى چاپ شده است.
* ش 697، 22 برگ، خشتى.
حاشيه ملا عبد الله بر تهذيب المنطق تفتازانى (منطق، عربى)
از نجم الدين عبد الله بن شهاب الدين حسين يزدى شاه آبادى درگذشته 981
كه اين حاشيه را در 967 به پايان برده است.
(ذريعه 6 / 53 فهرست فيضيه 1 / 76)
* ش 604، تحرير 1223
* ش 978، تحرير 1273،
* ش 1016، تحرير سده 13
* ش 1018، تحرير سده 13
* ش 1082، تحرير سيد احمد موسوى مازندرانى در
مدرسه روحيه مازندران در 1246
* ش 1387، تحرير سده 13
* ش 1408، تحرير 1256، همراه با كبرى در منطق
* ش 1535، تحرير سده 13
حبيب السير (تاريخ، فارسى)
از خواند مير غياث الدين محمد فرزند همام الدين شيرازى هروى درگذشته
62

941 يا 942.
(فهرست منزوى 4137)
* ش 857، جزء دوم و سوم از مجلد اول، تحرير 1049
حجيه كبيره مناسك حج (فقه، مناسك حج، فارسى)
علامه مجلسى (1037 - 1110) دو مناسك حج دارد يكى صغير و ديگرى كبير
و نسخه مورد گفتگو دومى است.
(ذريعه 22 / 256 - 257)
* ش 1305، تحرير مير خسرو مدنى بن مير حسين مدنى
ساكن كشمير، با يادداشت تملك محمد بن حاج عبد الرحيم
قزوينى در 1269 در اصفهان.
الحدائق الناظرة في احكام العترة الطاهرة (فقه، عربى)
فقه استدلالى است تا كتاب وصيت از شيخ يوسف بحرانى (1107 - 1186)
(ذريعه 6 / 289)
* ش 455، تجارت تا وصيت، تحرير 1240.
* ش 501، نكاح، تحرير سيد حسين بن سيد محمد
موسوى خونسارى در 1268.
حدود و ديات (فقه، فارسى)
از علامه مجلسى (1307 - 1110) كه آن را در 1102 نگاشته است و يك
بار در تاريخ 1262 چاپ شده است.
63

آغاز: الحمد لله الذى شرع الديات والحدود لرفع الفساد..
(ذريعه 6 / 297)
* ش 646، تحرير سده 12
* ش 1171، تحرير سده 11 - 12
* ش 1238، تحرير سده 13.
حديث قدسى با ترجمه (فارسى)
همان چهل سوره است كه بنام حديث قدسى معروف مىباشد.
* ش 1583، تحرير سده 14.
حديقة المتقين (فقه، فارسى)
از ملا محمد تقى مجلسى (1003 - 1070) رساله فارسى است از طهارت
تا حج كه بر اساس احوط الاقوال نگاشته شده تا براى همه مردم قابل عمل باشد.
(ذريعه 6 / 389)
* ش 717، تا اعتكاف، تحرير سده 11.
حديقة المؤمنين - شرح صغير (فقه، عربى)
مرحوم سيد على طباطبائى (1161 - 1231) دو شرح بر مختصر نافع
نگاشته است يكى كبير به نام رياض الاحكام و ديگرى صغير به نام حديقة المتقين
و دومى را در 1204 به پايان رسانده است.
(ذريعه 6 / 389 و 13 / 360)
* ش 610، طهارت، صلوة، زكات، صوم و نكاح
64

است، آخرش افتاده، بى تاريخ.
حسنيه - ترجمه حسنيه (مناظره در امامت، فارسى)
از ملا ابراهيم بن ولى الله استرابادى كه در 958 زنده بوده است.
(ذريعه 4 / 97 و 7 / 20) * ش 730، تحرير حسين در 1296.
الحضرة الانسية في الرحلة القدسية (سفرنامه، عربى)
از شيخ عبدالغنى بن اسماعيل نابلسى، سفرنامه مؤلف است كه به مناسبت
مشرف شدن به زيارت بيت المقدس نگاشته و اين سفر از دوشنبه 17 ج 2 سال
1101، از دمشق شروع شده است و در اين نسخه شرح تا روز دوازدهم نوشته شده است.
آغاز، الحمد لله الغنى عن عبده الفقير الذى يسر له الرحلة..
* ش 1559، تحرير سده 13، 30 برگ، وزيرى.
حفظ الصحه (طب، فارسى)
اصل كتاب به زبان خارجى از دكتر كاليته و ترجمه و نگارش آن به فارسى
از سيد محمد بن نصر الاطباء.
* ش 1603، تحرير على بن محمد جعفر گركانى،
132 برگ.
65

حقائق الصنايع (فارسى)
از ميرزا أبو القاسم مير فندرسكى درگذشته 1049 يا 1050، در بيست و
چهار باب و يك خاتمه درباره هنرهاى گوناگون و حدود صنايع.
آغاز: الحمد لله وبحول الله وقوة الله تعالى..
(ذريعه 7 / 34 - منزوى 661)
* ش 735، تحرير سده 11، آخرش افتاده.
حق اليقين (عقائد - فارسى)
از علامه مجلسى (1037 - 1110) كه آن را در 1109 به پايان رسانده است
وگويا اين كتاب آخرين تأليف آن مرحوم باشد.
(فهرست رضوى 5 / 77 - ذريعه 7 / 40)
* ش 615، تحرير سده 12 - 13.
* ش 655، تحرير سده 11 - 12 و چند برگ اول نو نويس.
* ش 811، نيمه دوم كتاب، تحرير ولى قرجه داغى
در 1110.
حل مشكلات الاشارات - شرح اشارات (فلسفه - عربى)
از خواجه نصير الدين طوسى (597 - 672) كه در اواسط صفر 644 نگارش
آن را به انجام رسانده است.
(ذريعه 7 / 75 - مشار)
* ش 636، اول و آخر ناقص، حواشى از آقا حسين
66

(ذريعه 7 / 83)
خوانسارى و غيره دارد، تحرير سده 11 - 12.
* ش 902، منطق را ندارد، تحرير محمد شفيع در 1079
حل الموجز (طب، عربى)
شرحي است بر موجز القانون ابن نفيس درگذشته 687 گويا از جمال الدين
محمد بن محمد اقسرائى.
آغاز: الحمد.. و بعد فان الطب علم شريف لشرف موضوعه ووثاقة
دلائله..
(كشف الظنون 1890)
* ش 691، تحرير 1283.
الحلية اللامعة للبهجة المرضية (نحو، عربى)
حاشيه اى است بر سيوطى (البهجة المرضية) از حجة الاسلام حاج سيد
محمد باقر شفتى (1175 - 1260)
آغاز: الحمد لله الذى امرنا بالابتداء في الافعال على البهجة المرضية..
(ذريعه 7 / 82)
* ش 653، آخرش ناقص است، بى تاريخ، 57 برگ، خشتى.
حلية المتقين (حديث، آداب و سنن، فارسى)
از علامه مجلسى 1037 - 1110) كه از نگارش آن در 26 ذيحجه 1081 فراغت
يافته است.
67

(ذريعه 7 / 83)
* ش 862، ناقص، تحرير سده 11 - 12.
* ش 1080، تحرير سده 11 - 12.
* ش 1149، تحرير سده 12 - 13.
* ش 1200، تحرير سده 12 - 13.
حمله حيدرى (تاريخ منظوم، فارسى)
از ميرزا محمد رفيع باذل مشهدى درگذشته 1123 يا 1124، ناظم، كتاب
خود را به پايان نرسانده و شاعر ديگرى آن را تكميل و شخص سومى نيز به آن
اشعارى افزوده است.
(ذريعه 7 / 91 - 92 منزوى 2775 - مشار) * ش 420، اولش افتاده، تحرير محمد شريف در
1221.
* ش 482، تحرير محمد رضا بن محمد يزدى ساكن
قريه نيك آباد جرقوئيه.
* ش 581، بى تاريخ.
حياة القلوب (تاريخ و حديث، فارسى)
از علامه مجلسى (1037 - 1110) در سه جلد كه جلد اول را در 1085 و
دوم را در 1087 به پايان رسانده است.
(فهرست رضوى 5 / 79)
* ش 456، جلد دوم تحرير محمد بن محمد افضل قائينى
خراسانى در 1261.
68

* ش 500، جلد دوم، تحرير حيران بن محمد على در
1226.
* ش 511، جلد دوم، تحرير 1241.
* ش 540، جلد دوم، تحرير محمد تقى بن محمد نقى
يزدى در 1231.
* ش 586، جلد اول، ناقص، تحرير سده 11.
* ش 831، جلد اول، تحرير 1127.
* ش 1569، جلد دوم، تحرير سده 12 - 13.
* ش 1607، جلد دوم، تحرير سده 12 - 13.
* ش 1610، جلد اول، ناقص، تحرير سده 12 - 13.
خرقه (طب، فارسى)
از ميرزا محمد بن مؤمن تنكابنى يا مرتضى قليخان بن حسن شاملو، در 30
بخيه درباره بيمارى هاى تناسلى و قوه باه.
(منزوى 525 - ذريعه 7 / 149)
* ش 1349، تحرير سده 11 - 12
خزانة الاسرار (خواص آيات قرآن، فارسى)
از محمد بن بهاء الدين محمد قارى كه در سال 962 به نگارش آن دست
زده است.
* ش 1182، تحرير 1054، 80 برگ سى و پنج برگ
69

اول شامل ختومات و از برگ سى و شش، اين كتاب آغاز
مىشود.
خزانة الخيال (متفرقات، عربى)
از محمد مؤمن بن محمد قاسم جزائرى شيرازى كه در سال 1130 نگارش
آن را به پايان رسانده است.
(ذريعه 4 / 209 و 7 / 156)
* ش 580، نيمه دوم كتاب، تحرير سده 13، 227
برگ، خشتى.
خلاصة التجارب (طب، فارسى)
گويا از شاه بهاء الدوله ترشتى رازى ديلمى نوربخش در گذشته 962 مؤلف
هدية الخير و غيره.
(منزوى 527)
* ش 1428، تحرير سده 13، بخشى از كتاب است
خلاصة الحساب (رياضى، عربى)
از شيخ بهائى (953 - 1030) شامل مقدمه و ده باب و خاتمه
(ذريعه 7 / 224)
* ش 1009، تحرير محمد تقى تنكابنى سده 13.
70

خلاصة المنهج (تفسير فارسى)
از ملا فتح الله كاشانى درگذشته 988 - 997 كه جلد اول اين تفسير را در
28 ربيع الاول 970 به پايان رسانده است.
(ذريعه 7 / 233)
* ش 425، سوره مريم تا زمر. بى تاريخ، با وقف نامه اى
مورخ 1296.
* ش 429، سوره انبيا تا ص، تحرير سده 11 - 12.
* ش 452، سوره حم تنزيل تا پايان قرآن، تحرير
نور الله حسنى نهاوندى در 1076
* ش 555، نيمه اول، تحرير سده 11 - 12 و بخشى
از آن نو نويس.
* ش 594، سوره سجده تا پايان قرآن، تحرير 1089.
* ش 670، تا سوره كهف، تحرير غياث الدين محمد
ابن سليمان در 1033.
* ش 681، جلد اول، تحرير حيدر على بن محمد
خونسارى در 1078.
* ش 806، تا سوره توبه، تحرير سده 11.
* ش 807، از سوره كهف تا صافات، تحرير سده 11
* ش 817، از صافات تا آخر قرآن، تحرير سده 11،
اين نسخه با دو نسخه پيش يك دوره است.
71

خواص القرآن (فارسى)
از عبدالعلى بن محمد بن الحسين كه پس از چهار مقدمه شروع در مقصود
كرده است، نسخه اى ديگر از اين كتاب در جلد اول اين فهرست به شماره 158
معرفى شده است.
* ش 1458، تحرير سده 13.
الدرة الرضوية في شرح الزيارة الجوادية (فارسى)
شرح زيارت جواديه حضرت رضا عليهما السلام است از عبد الرحيم بن مرحوم
كرمعلى اصفهانى پاى چنارى.
آغاز: الحمد لله رب العالمين والصلوة والسلام على خير خلقه محمد وآله
هم الذين رضى الله عنهم ورضوا عنه.
* ش 919، تحرير 1293، گويا نسخه اصل باشد،
78 برگ، خشتى.
الدرة المنظومة (فقه، عربى)
از سيد مهدى بحر العلوم (1154 - 1212) تاريخ نظم 1205، بر اين منظومه
شروح فراوانى نگاشته شده است.
(ذريعه 8 / 109).
* ش 973، بى تاريخ.
* ش 1044، تحرير ميرزا محمد رفيع بن ميرزا أبو القاسم
حسينى در 1269.
72

دره نادرى (تاريخ، فارسى)
از ميرزا محمد مهدى خان منشى مازندرانى كه آن را در 1161 نگاشته است.
(ذريعه 8 / 111 مشار).
* ش 520، بى تاريخ.
* ش 545، تحرير 1203.
الدروس الشرعية في فقه الامامية (فقه، عربى)
از شهيد اول (734 - 786) در دو جزء تا كتاب رهن، تاريخ نگارش جزء
اول (780 - 784) و بر اين كتاب شروحى نگاشته شده است.
(ذريعه 8 / 145).
* ش 789، تحرير شب شنبه 18 چ 1 سال 836 (پايان
جلد اول) و چند برگ آن نو نويس است.
دعا - مجموعه ادعيه - كتاب دعا
در ذيل اين عنوان چند كتاب دعا كه در اين كتابخانه هست ياد مىشود.
* ش 933، تحرير سده 11 - 12، شامل دعاها و حرزها و
متفرقات ديگر.
* ش 1003، تحرير سده 12 - 13، 111 برگ، ربعى،
شامل شرح دعاى علوى مصرى وحرز يمانى و اجازه مجلسى
اول، به مير محمد محمد هاشم درباره حرز يمانى با يادداشتى
از يحيى بن محمد شفيع اصفهانى درباره اينكه مجيز مذكور،
73

مجلسى اول است و غيره.
* ش 1078، 25 برگ ربعى، شامل ادعيه متفرقه اى كه از
كتب ادعيه صحيحه نقل شده است و در اواسط كتاب،
عبد الله بن حسين نسب خود را تا حبيب بن مظاهر نقل و شرح
حال خود و برخى از حوادث سالهاى 1300 - 1341 كه
از جمله آنها قحطى و گرانى سالهاى 1333 به بعد مىباشد
يادداشت كرده است.
* ش 1108، تحرير زين العابدين يزدى در همدان در
1241، 38 برگ، خشتى، شامل دعاى صباح و سوره انعام
و غيره و در حاشيه دعاى صباح توضيحاتى يادداشت شده است.
* ش 1155، تحرير اسماعيل ادهم نائينى در 1112.
* ش 1224، تحرير سده 11 12، شامل دعاى كميل
با ترجمه و دعاى سيفى و شرح چهل خاصيت آن.
* ش 1260، تحرير سده 12 - 13، داراى چند باب،
باب اول در تعقيب نماز صبح..
* ش 1264، تحرير سده 13، شامل دعاى علوى مصرى
و غيره.
* ش 1268 تحرير سده 13.
* ش 1333، تحرير سده 11 - 12.
* ش 1368، تحرير أبو الحسن بن محمد رحيم بقال من
ذرية حبيب بن مظاهر در 1229.
ش 1375، تحرير سده 12 - 13، شامل برخى از
سوره هاى قرآن و برخى از دعاها و شرح ناد على.
74

* ش 1401، شامل دعاهاى احضار جن و غيره، تحرير
سده 10 - 11.
* ش 1459، با سر لوح و جدول زرين.
* ش 1472، بياض، با جدول زر، تحرير سده 12 - 13.
* ش 1508، بياض، با سرلوح و جدول زرين، تحرير
سده 12 - 13.
* ش 1522، بياض، با سر فصل و جدول زرين، تحرير
سده 13.
دليل المتحيرين - ترجمه دليل المتحيرين (سؤال و جواب، فارسى)
اصل كتاب عربى و از سيد كاظم رشتى درگذشته 1259 و اين ترجمه از
محمد رضى بن محمد رضا كه از ارادتمندان مؤلف بوده است.
(ذريعه 8 / 260)
* ش 733، تحرير أبو القاسم بن على اكبر در 1271،
خشتى.
الدمعة الساكبة (مقتل، عربى)
از حاج ملا محمد باقر بن عبد الكريم دهدشتى بهبهانى نجفى درگذشته
1285، در پنج جلد كه جلد اول آن را در 1276 به پايان رسانده است.
(ذريعه 8 / 264 - مشار)
* ش 421، جلد اول، تحرير 1276، از روى نسخه
اصل.
75

ديوان... (فارسى)
آغاز موجود: في نعت النبي عليه السلام.
سلام من العالم الحاكمى * على روضة المصطفى الهاشمي
فراوان درود از جهان آفرين * سوى روضه سيد المرسلين
انجام موجود: رفتن شاهزاده هماى به بام قصر همايون و محروم بازگشتن.
* ش 1320، تحرير سده 9 - 10، 43 برگ.
ديوان.. (فارسى)
مرثيه هايى است درباره وقايع كربلا.
آغاز:
فلك هست سرگشته راه او * زمين گرد خاكى به درگاه او
* ش 1193، تحرير سده 13 - 14، 50 برگ، ربعى.
ديوان ابن يمين (فارسى)
از امير فخر الدين محمود فرزند يمين الدين (سده هشتم)
(منزوى 2211)
* ش 1352 بخشى از كتاب است، 40 برگ، تحرير
سده 14.
76

ديوان امير المؤمنين (عربى)
* ش 569، تحرير محمد ساوجى براى ملا محمد حسن
رازى در 1264،
ديوان انورى (فارسى)
از اوحد الدين على بن اسحاق ابيوردى از شعراى سده ششم كه خاورى نيز
تخلص او بوده است.
(منزوى 1847 و 2235)
* ش 432. اول و آخرش ناقص است، تحرير سده 13.
ديوان حافظ (فارسى)
از خواجه شمس الدين محمد در گذشته 791 يا 792.
(منزوى 2276)
* ش 564، تحرير سده 13.
* ش 1087، قطعه اى از كتاب است، تحرير سده
12 - 13.
ديوان خاقانى (فارسى)
از أبو بديل افضل الدين ابراهيم شيروانى درگذشته 582 - 595.
(منزوى 1856 و 2308)
77

* ش 616، تحرير گويا از سده دهم و چند برگ آخر
تحرير 1277.
ديوان سعدى
از سعدى شيرازى درگذشته 691 يا 694.
(فهرست مجلس 3 / 561)
* ش 479، كليات، اول و آخر ناقص، تحرير سده 13.
* ش 665، كليات، برگهاى آن پس و پيش شده،
تحرير جمعه هشتم رجب 903 (پايان گلستان).
* ش 878، گلستان، ناقص، تحرير 1287.
* ش 1006، گلستان آخرش افتاده، تحرير سده 11 - 12،
با سرلوح زرين.
* ش 1008، بوستان، گويا تحرير سده دهم يا پيشتر
باشد.
ديوان سنائى (فارسى)
از أبو المجد مجدود بن آدم غزنوى درگذشته 525.
(منزوى 1872 و 2361)
* ش 476، تحرير سده 13، 70 برگ، همراه با اشعارى
از رشيد و طواط و فلكى و مختارى وحسن غزنوى و عبادى
شهريارى در 30 برگ.
78

ديوان صائب (فارسى)
از محمد على صائب تبريزى (1016 - 1081 يا 1077)
(منزوى 2391)
* ش 939، ناقص، تحرير سده 11 - 12.
ديوان فارغ گيلانى (فارسى)
در مدح امير مؤمنان عليه السلام
(به فهرست منزوى 2458 مراجعه شود)
* ش 773، تحرير سده 13 - 14.
* ش 1136، تحرير سده 13 يا پيشتر.
ديوان قاسمى (فارسى)
شاعرانى كه تخلص قاسمى دارند چند نفرند و معلوم نيست كه اين ديوان
از كدام يك آنها است.
آغاز موجود:
از قاعده كعبه و بت خانه گذشتيم * با ما سخن از خرقه و زنار نگوئيد
(منزوى 2477)
* ش 1274، تحرير سده 10 - 11، با سرلوح زرين.
79

ديوان مطهر - مطهرى (فارسى)
از شعراى معاصر است، در آن از كتاب كشف الحيل آيتى مدح شده
است.
* ش 1545، نسخه اصل، 60 برگ، برخى از برگها
سفيد مانده.
ديوان معزى (فارسى)
از أبو عبد الله محمد بن عبد الملك برهانى نيشابورى يا سمرقندى درگذشته
581 - 542 - 520
(منزوى 2535)
* ش 775، تحرير 1252،
ديوان ولى (فارسى)
چند شاعر با تخلص ولى در تذكره ها ياد شده است كه معلوم نيست اين
ديوان از كدام يك آنها است.
آغاز موجود:
زهى حريم ترا فرش سقف عرش عظيم
زهى چو عرش حريم تو واجب التعظيم
غريب خاك خراسان شهيد مشهد طوس
كه هست مرقد تو غيرت رياض نعيم
80

(منزوى 2604 - ذريعه 9 / 1280)
* ش 122، نستعليق سده 11، 72 برگ، ربعى.
ذخيرة العباد (فقه، رساله عمليه، فارسى)
مطابق با فتواى حاج شيخ عبد الكريم حائرى و آقا سيد أبو الحسن اصفهانى.
* ش 1313، بى تاريخ.
ذخيرة المعاد في شرح الارشاد (فقه، عربى)
شرح ارشاد الاذهان علامه حلى است از محقق سبزوارى (1017 - 1090)
كه در سالهاى 1050 - 1055 در دست نگارش بوده است.
(ذريعه 10 / 19)
* ش 459، طهارت، تحرير محمد بن محمد مؤمن
خونسارى در 1254.
* ش 651، زكات و صوم، تحرير محمد جعفر بن على
اكبر سده 12 - 13.
* ش 1564، طهارت، در 1126 محمد مهدى بن محمد
تقى طبسى اين نسخه را با نسخه اى كه با نسخه اصل مقابله
شده بود مقابله كرده است.
* ش 1648، طهارت، ناقص، تحرير سده 11.
ذرايع الاحلام إلى اسرار شرايع الاسلام (فقه، عربى)
شرح شرايع محقق حلى است از شيخ محمد حسن ممقانى درگذشته 1323
81

در چند جلد، تاريخ پايان تأليف جلد دوم 1300.
(ذريعه 10 / 24)
* ش 522، جلد دوم، طهارت، بى تاريخ.
ذريعة النجاح (دعا، فارسى)
از مير محمد صالح بن عبد الواسع خاتون آبادى (1059 - 1116) همان
كتاب دعائى كه علامه مجلسى پيش از تأليف زاد المعاد مردم را به آن ارجاع
مىداده است.
(فهرست آقاى روضاتى ص 87 - ذريعه 10 / 32)
* ش 543، تحرير سده 12 - 13.
* ش 781، تحرير سده 12 - 13.
ذكرى الشيعة في احكام الشريعة (فقه، عربى)
از شهيد اول (734 - 786) فقط طهارت وصلوة است و آن را در 21
صفر 784 به پايان رسانده است.
(ذريعه 10 / 40)
* ش 414، جلد اول، تحرير حسن بن احمد بن..
عاملي در 1031، با يادداشت تملك على بن شيخ حسين
كربلائى بر برگ نخست.
82

راه راست - ترجمه صراط مستقيم - مختصر مفتاح الهدايه (فارسى)
داراى دو مقصد و خاتمه.
مقصد اول در اصول دين.
مقصد دوم در فروع.
* ش 1287، تحرير سيد رضى طباطبائى در 1323.
ربيع الاسابيع (دعا، فارسى)
در اعمال هفته يعنى كارهايى كه در هفته يك بار انجام مىشود از علامه
مجلسى (1037 - 1110) كه در 1099 نگارش آن را به پايان رسانده است.
(ذريعه 10 / 75).
* ش 537، تحرير سده 11 - 12، با يادداشت تملك محمد
ابن عبد الرحيم قزوينى در 1267 بر برگ نخست.
رجال نجاشى (رجال، فارسى)
از ابى العباس احمد بن على بن احمد نجاشى (372 - 450) يكى از كتب
اربعه رجال شيعه است.
(ذريعه 10 / 154).
* ش 1624، تا حرف صاد، تحرير سده 11.
83

رسائل و مسائل (سؤال و جواب، فارسى)
از حاج ملا احمد نراقى (1185 - 1245) مانند جامع الشتات ميرزاى
قمى.
آغاز: مجلد دوم از كتاب رسائل و مسائل و اين مجلد مشتمل است بر
مسائل غير فرعيه از مسائل متفرقه اصوليه و غير اصوليه و حل مشكلات و بيان
معضلات و غير اينها.
و در اين جلد رساله اى درباره اينكه آيا ائمه اطهار قبل از قيامت در برزخ
هستند يا در بهشت (ده برگ تحرير 1217) ديده مىشود.
و نيز رساله اى در حجيت ظن تحرير 1230
* ش 1623، 121 برگ. خشتى، تحرير سده 13
رساله در اثبات سكون زمين (فارسى)
از محمد اسماعيل بن محمد جعفر اصفهانى داراى شش مقدمه.
آغاز: الحمد لله الذى انار السموات والارض بنوره فتجلى..
* ش 1366، تحرير سده 13 - 14، 13 برگ، ناقص،
همراه با چند برگ شامل مطالب متفرقه.
رسالة في التشكيك (فلسفه، عربى)
داراى پنج فصل، 1 - در معنى حمل 2 - در اثبات اختلاف تشكيكى 3 - در انحاء
تشكيك 4 -..
84

آغازش افتاده، انجام هذا آخر ما قصدنا ايراده في هذا الباب.. من اولى
الالباب هدانا الله تعالى..
* ش 1630، تحرير 1101، 40 برگ.
رساله در جفر (فارسى)
آغاز: بسمله.. اما بعد بدان كه اين مختصرى است در بعضى قواعد جفر.
* ش 1628، تحرير سده 12 - 13.
رساله در حرمت صلوة جمعه (فقه، فارسى)
از محمد جعفر بن على اصغر اردستانى (گويا از دانشمندان قرن 12 باشد)
در پنج باب.
آغاز: الحمد لله رب العالمين والسلام على محمد المصطفى شافع يوم
الدين وعلى آله واصحابه وعليهم الف الف تحية منى إلى يوم الدين.
* ش 711، تحرير سده 12، آخرش افتاده، 107
برگ، خشتى.
رساله ذهبيه (حديث، طب، عربى)
از حضرت رضا عليه السلام
(ذريعه 10 / 46)
* ش 1417، تحرير علاء الدين محمد بن محمود
جهرمى در 977.
85

رساله عمليه (فقه، فارسى)
ترجمه منتخبى از نجاة العباد صاحب جواهر است از على بن ابراهيم
حسينى ساوجى كه آن را در زمان حيات صاحب جواهر نگاشته است.
آغاز: الحمد.. اما بعد اين چند كلمه اى است كه حقير خاطى..
* ش 570، طهارت تا صيام، تحرير 1262، با يادداشت
تملك محمد حسين بن محمد هاشم موسوى اصفهانى در
1339، 152 برگ، خشتى.
رساله عمليه (فقه، فارسى)
طهارت تا صيام
* ش 1424، اولش افتاده، تحرير محمد باقر اصفهانى
براى حاج محمد ابراهيم در 1270.
رساله عمليه (فقه، فارسى)
از محمد باقر بن محمد جعفر، طهارت وصلوة و صوم، و نسخه ما تا اواسط
صلوة را دارد.
* ش 1330، تحرير سده 14.
رساله عمليه - مسأله (فقه، فارسى)
از شيخ مرتضى انصارى با حواشى ميرزاى شيرازى، آخوند خراسانى،
86

آقا سيد اسماعيل صدر، حاج ميرزا حسين حاج ميرزا خليل، سيد محمد
على شهرستانى.
* ش 1588، با مركب چاپ تحرير شده است.
رساله عمليه (فقه، فارسى)
داراى مقدمه و دوازده باب، مقدمه در دو مطلب، مطلب اول در اصول دين
و مطلب دوم در لزوم تقليد.
* ش 1442، تا باب چهارم كه زكات است، تحرير سده 13.
رساله عمليه (فقه فارسى)
از على اكبر بن ميرزا ابراهيم شامل يك مقدمه و سه مقصد، مقدمه در اصول عقائد
و مقصد اول در طهارت در پنج باب.
آغاز: الحمد.. اما بعد چون در اين اوان سعادت نشان..
* ش 1284، مقدمه وباب اول، تحرير 1261، 165 برگ.
رساله قرائت عاصم - مفرده عاصم (علوم قرآن، فارسى)
از عماد الدين على الشريف القارى الاسترابادى كه در سده دهم مىزيسته است
(فهرست منزوى 101)
* ش 1226، تحرير سده 12، آخرش افتاده، همراه با
معالم الاصول.
* ش 1413، اول و آخرش افتاده، تحرير سده 11 - 12
87

رساله در معرفت احكام شرعيه ضروريه (فقه، فارسى)
از محقق سبزوارى در گذشته 1090 در يك مقدمه و چند باب.
(ذريعه 11 / 213)
* ش 1190، تا صوم، تحرير سده 11 - 12، برگ
اولش افتاده، 157 برگ، ربعى.
رفع آفات ودفع بليات (فارسى)
در ده باب، باب اول در رفع امراض و علل،.. باب دهم در دفع آلايش
جامه و غير آن به علاج.
* ش 1170، تحرير سده 12 - 13، 30 برگ، همراه با
رساله اى فارسى درباره نماز و برخى متفرقات ديگر.
الروضة البهية في شرح اللمعة الدمشقية (فقه، فارسى)
از شهيد ثانى (911 - 966) در دو جلد، تاريخ آغاز به نگارش، اوائل
ربيع الاول 956 و پايان آن شب شنبه بيست و يكم جمادى الاولى 957.
(ذريعه 6 / 90 و 11 / 29 و 14 / 49).
* ش 427، جلد اول، تحرير سده 12 - 13.
* ش 441، جلد دوم، تحرير سده 11 - 12.
* ش 461، دوره، تحرير ميرزا محمد بن ميرزا هادى
در 1081.
88

* ش 462، جلد اول تحرير سده 11 - 12.
* ش 508، جلد اول، بى تاريخ.
* ش 558، جلد اول، تحرير 1248، همراه با قصه
مدينة النحاس به نقل از كتاب لطائف الظرائف ملا محمد
مؤمن جزائرى در 7 برگ، تحرير 1254، در اصفهان.
* ش 633، جلد اول، تحرير سده 11 - 12.
* ش 638، جلد دوم، تحرير سده 11 - 12.
* ش 795، جلد اول، تحرير سده 11 - 12.
* ش 856، جلد اول تا كتاب الشهادة، تحرير سده 13.
* ش 865 تحرير على بن عبد العزيز در 990.
* ش 867، جلد اول تحرير نور محمد لاريجانى در
1218.
* ش 1572، جلد دوم، بى تاريخ.
* ش 1573، جلد دوم. بى تاريخ.
روضة الشهداء (مقتل، فارسى)
از ملا حسين كاشفى درگذشته 909 يا 910، داراى ده باب و يك خاتمه،
مكررا چاپ شده است.
(ذريعه 11 / 294 - مشار)
* ش 631، تحرير سده 10 - 11.
روضة الصفا (تاريخ، فارسى)
از ميرخواند بن خاوند شاه (837 - 903) كه تاريخ پايان نگارش آن حدود
سال 900 مىباشد.
89

(ذريعه 11 / 296 - مقدمه چاپ جديد روضة الصفا
* ش 810، جلد اول، تحرير سده 10 - 11، جز چند
برگ آن كه نو نويس است.
روضة المجاهدين - مختار نامه (تاريخ، فارسى)
از ملا عطاء الله بن حسام الواعظ الهروى كه در جمادى الاولى 981 نگارش
آن را به پايان رسانده است.
(ذريعه 11 / 303 و 20 / 172 - فهرست منزوى 4533)
* ش 413، تحرير محمد جعفر بن محمد ابراهيم اصفهانى
در 1235، 126 برگ.
رؤياى صادقه (فارسى)
انتقادهائى است به برخى از روحانيون و رجال مملكت كه در قالب خواب
بيان شده است.
در آن از شيخ محمد باقر اصفهانى، ميرزا محمد هاشم چهار سوقى، شيخ
محمد تقى نجفى و غيره ياد مىشود.
* ش 1298، تحرير سده 14.
رياض المسائل - شرح كبير (فقه، عربى)
شرح مختصر نافع محقق حلى است از سيد على طباطبائى (1161 - 1231)
كه در سالهاى 1189 - 1196 در دست نگارش بوده است.
(ذريعه 11 / 336)
90

* ش 416، از طهارت تا رهن، بى تاريخ.
* ش 418، طهارت تا حج، بى تاريخ، با وقف نامه اى
مورخ 1254، اين نسخه مقابله شده است.
* ش 419، طهارت وصلوة، تحرير 1238.
* ش 426، عتق تاديات، تحرير ميرزا محمد بن على
اكبر من طائفة بيات ساكن دستجرد،.. من محال كزاز
در 1231.
* ش 436، اجاره تا پايان كتاب، تحرير سده 13
* ش 443، طهارت تا اعتكاف، بى تاريخ.
* ش 444، جهاد تا پايان وصيت، بى تاريخ.
* ش 453، از طهارت تا حج، بى تاريخ.
ش 458، تجارت تا لعان، تحرير ميرزا محمد بن
على اكبر در 1231.
* ش 470، طهارت تا حج، تحرير سيد هاشم بن
محمد على موسوى در 1242.
* ش 523، تجارت تا ارث، بى تاريخ.
* ش 741، قضا تاديات، تحرير 1248.
* ش 888، طهارت، تحرير 1224.
* ش 1100، لقطه تا ديات، آخرش ناقص است،
بى تاريخ.
زاد المسافر (طب، فارسى)
از محمد مهدى بن على نقى شريف، شامل دو مطلب 1 - تدبير مسافر و
91

تندرستى 2 - معالجه صنفى چند از امراض سبك.
(منزوى 546)
* ش 1361، تحرير سده 13، همراه با متفرقات ديگر.
* ش 1329، تحرير سده 14.
زاد المعاد (دعا، فارسى)
از علامه مجلسى (1037 - 1110) كه آن را در ماه رمضان 1107 به پايان
رسانده است.
(ذريعه 12 / 11 - مشار)
* ش 524، تحرير 1233.
* ش 591، نيمه اول كتاب، تحرير محمد كاظم بن
ملا محمد بيارجمندى در قزوين در 1238.
* ش 642، تحرير سيد على بن سيد أبو القاسم موسوى
قودجانى در 1189 در قريه هنده من قرى جرفادقان و
كمرة شهرة.
* ش 647، تحرير على نقى بن محمد شفيع در 1133
* ش 672، تحرير اقل الكتاب على اكبر بن محمد على
الابهري الجى الاصفهانى در 1119 و در همين سال توسط
حسن حسينى مقابله شده است.
* ش 696، تحرير سده 12 با جدول و سرفصلهاى زرين،
اول و آخر ناقص.
* ش 702، تحرير محمد قاسم بن عيسى خان دارانى
در 1264.
92

* ش 721، ناقص، تحرير سده 11.
* ش 788، تحرير سده 11 - 12.
* ش 798، تحرير ابن عنايت الله خادم آستان مقدسه
امام رضا من جمله خاكروبان آن استان در 1132 در
دار السلطنه قزوين.
* ش 825، اولش افتاده، تحرير محمد مهدى بن حاج
مير عادل رضوى موسوى حسينى با ترجمه دعاها زير سطور،
با جدول زرين.
* ش 908، تحرير حسين بن محمد حسين موسوى
در 1206.
* ش 951، تحرير 1202.
* ش 971، چاپى 1263، با سرلوح و جدول زرين.
* ش 980، ناقص، تحرير سده 13.
* ش 1026، نيمه اول، نسخ 1190.
* ش 1035، ناقص، تحرير سده 13.
ش 1070، تحرير محمد اسماعيل بن محمد قاسم در
1271.
* ش 1127، اول و آخر ناقص، تحرير سده 13.
* ش 1145، تحرير عبد الفتاح بن محمد تبريزى در
1194.
* ش 1173، تحرير سيد على محرر خلف آقا مير رحيم
در سده 13 با جدول زرين.
* ش 1237، تحرير سده 12 - 13.
* ش 1255، ناتمام، تحرير سده 13.
93

* ش 1263، ناتمام، تحرير سده 12 - 13.
* ش 1316، نيمه دوم، تحرير على بن عبد الغفار گوگدى
گلپايگانى در 1243.
* ش 1325، نيمه دوم، تحرير محمد رفيع بن شير
على در 1109.
* ش 1326، چند برگ آخرش نسخ محمد بن على
البيارجمندى در 1204 و بقيه تحرير سده 12.
* ش 1334، تحرير سده 12 - 13، با سرلوح و جدول
زرين.
* ش 1436، تحرير 1218.
* ش 1588، يك قطعه از كتاب است.
* ش 1622 ناقص، تحرير سده 13.
زبدة الاصول (اصول فقه، عربى)
از شيخ بهائى (953 - 1030) تاريخ پايان تأليف 1002 و بر اين كتاب
شروح فراوانى نوشته شده است.
(ذريعه 12 / 19 - مشار).
* ش 650، تحرير سده 13.
* ش 743، تحرير 1246.
زبدة البيان - آيات الاحكام (تفسير، عربى)
از ملا احمد اردبيلى در گذشته 993 كه آن را در 989 به پايان رسانده است.
(ذريعه 12 / 21).
94

* ش 801، تحرير سده 11 و چند برگ آن تحرير على
ابن محمد حسين سلطان آبادى در 1280.
زبدة التصانيف (فارسى)
از ملا حيدر بن محمد خوانسارى كه استاد آقا حسين خوانسارى بوده است
(ذريعه 12 / 22).
* ش 505، تحرير 1168.
* ش 559، تحرير سده 11 - 12.
* ش 853، اول و آخرش ناقص، تحرير سده 11 - 12.
زبدة التواريخ - لب التواريخ - مجمل التواريخ (تاريخ فارسى)
از كمال بن جلال منجم: كه قبلا تاريخ مفصلى با استفاده از كتابها و ديوان هاى
معتبر مانند ديوان النسب، شاهنامه بزرگ، نظام التواريخ مسعودى، جامع المعارف
حصينى، بناكتى، طبرى، جهانگشا، زبده، گزيده، المعجم، جامع رشيدى،
مختار حافظ ابرو، و ظفر نامه كبير تأليف و مورد استفاده قرار گرفته بود است و
يكى از كسانى كه آن تاريخ را ديده بود از مؤلف خواست كه تاريخ مختصرى بنگارد
در مقدمه مىگويد:
يكى از جمله ايشان مرا گفت
رياضى گر چه كلكت در نكو سفت
در اين تاريخ اما مختصرتر
اگر سازى كنم مجموع از بر
اين بود كه مؤلف اين تاريخ را با رعايت اختصار تأليف كرد.
95

آغاز موجود: قبل از اين تاريخ از بعثت آدم (ع) إلى اليوم آثارى كه از
پيغمبران و پادشاهان.
(منزوى 4173).
* ش 1296، تحرير سده 11، 66 برگ، در اين نسخه تا تاريخ
تيموريه و تيمور گوركان را دارد.
زهر الربيع (متفرقات، عربى)
از سيد نعمت الله جزائرى (1050 - 1112) در دو جلد كه جلد اول آن در
ايران و بمبئى و جلد دوم در نجف چاپ شده است.
* ش 652، جلد اول، اولش افتاده، تحرير 1269،
زهرات الزوية في الروضة البهية - حاشيه شرح لمعه
(فقه، عربى)
حاشيه اى است بر شرح لمعه شهيد ثانى از نواده او شيخ على بن محمد عاملي
(1014 - 1104)
(ذريعه 12 / 67)
* ش 850، تحرير سده 11 - 12.
زيارت نامه (فارسى)
شامل زيارت عاشورا و مفجعه و دعاى كميل و افتتاح و سحر و زيارت
وارث و غيره.
96

* ش 911، تحرير محمد شفيع بن محمد قلى نخجوانى
در 1308، با جدول زرين، 24 برگ، خشتى.
زيب التفاسير (و شايد نام ديگرى داشته باشد) (تفسير، فارسى)
از صفى بن ولى متولد كربلا و ساكن قزوين، نگارش اين تفسير را براى
ابو الظفر محيى الدين محمد اورنگ زيب بهادر پادشاه عالم گير غازى در سال 1077
در سن چهل و هشت سالگى در دار الخلافة شاه جهان آباد، آغاز كرده و در مدت
هشت سال در همانجا و بيشتر در كشمير، آن را در نه مجلد به پايان رسانده است.
نسخه ما جلد اول و اين است فهرست آن:
مقدمه در قاعده تحرير و ضابطه تقرير اين تأليف.
كتاب اول در مطالب مهمه كه دانستن آن در فن تفسير مقدم بر مطالب قرآنيه
است و در آن چهار باب است.
باب اول در مقاصد لازم التحرير و در آن هفت فصل است.
باب دوم در بعضى مطالب متعلقه به اصل قرآن و در آن ده فصل است.
باب سوم در جامعيت كلام الهى و در آن شش فصل است.
باب چهارم در اعجاز قرآن.. و در آن هفت فصل است.
كتاب دوم در متعلقات استعاذه و در آن دو قسم است.
قسم اول در مباحث ادبيه و در آن هفت باب است.
قسم دوم در علوم مستنبطه از آن و در آن پنج باب است.
كتاب سوم در مباحث و تفسير بسم الله و در آن مقدمه و دوازده باب است.
كتاب چهارم در تفسير سوره فاتحه و آن مشتمل بر دو قسم است.
قسم اول در تفسير آيات آن و در آن مقدمه و پنج باب است.
97

قسم دوم در تفسير مجموع آيات و در آن ده فصل است.
خاتمه در بعضى از دقائق اشارات عاليه و آن سه نوع است.
در مقدمه كتاب آمده است كه در نگارش اين تفسير از تفسير نيشابورى، امام
فخر، جواهر التفسير كاشفى، مجمع البيان، كشاف، بيضاوى، بحر مواج دولت
آبادى، عرايس و غيره استفاده شده است.
آغاز: زيب تفسير كلامى كه گوهر شاهوار سخن به آب روى آن از مخزن
بذل ناطقه به آغوش بيان آيد.
* ش 832، تحرير سده 11، جلد اول، شامل مقدمات
و تفسير سوره فاتحه، 265 برگ، وزيرى.
زيج الغ بيك (نجوم)
از الغ بيك بن شاهرخ (796 - 853) در چهار مقاله
(منزوى 303)
* ش 1546، تا مقاله سوم، 26 برگ، وزيرى، تحرير
سده 11، با يادداشت تملك مير محمد معصوم و تملك محمد
رضا منجم در 1089 و تملك محمد امين به محمد رضا منجم
و تملك أبو الفضل بن حاج مير محمد حسين حسنى حسينى
موسوى در 1326.
زينة المجالس (فارسى)
از سيد مجد الدين محمد بن ابى طالب حسينى متخلص به مجدى كه آن را
براى شاه طهماسب نگاشته است.
(ذريعه 12 / 94 - منزوى 670)
98

* ش 408، تحرير سده 12 - 13، اولش افتاده است.
زينة المدايح (تذكره، فارسى)
از ميرزا محمد صادق مروزى متخلص به هما، در آن اشعارى كه در مدح
فتح على شاه سروده شده جمع آورى كرده و نيز شرح حال صاحبان آن اشعار را
نگاشته است.
(ذريعه 12 / 95)
* ش 545، آخرش افتاده، تحرير سده 13.
زينة الواعظين (1) (فارسى)
شامل فائده 19 تا 28 گويا از زينت هشتم.
فائده 19 در بيان صفت بهشت.
فائده 20 در بيان اوصاف جهنم وعذاب آن.
فائده 21 در فضائل صلوات فرستادن.
و پس از فائده بيست و هشتم، شامل زينت نهم در بيان تولد و معجزات امير -
مؤمنان، تا زينت نوزدهم در بيان نظير معجزات پيامبران كه از آن حضرت ظاهر
شده است.
* ش 495، جلد دوم، اول و آخر ناقص، تحرير سده 13
150 برگ، رحلى.

1 - اين نام روى جلد نسخه نوشته شده است.
99

ساقى نامه (فارسى)
آغاز:
به بسم الله اول گشايم زبان * به تن تا مرا هست تاب و توان
* ش 1547، 15 برگ، تحرير سده 13.
سام نامه - جنك نامه سام (شعر، فارسى)
به فهرست منزوى 2891 و ذريعه 123 / 12 مراجعه شود.
آغاز موجود:
به دريا بر كوه سم برنشت * كمر بست چون كوه و تيغى به دست
* ش 664، بى تاريخ.
سبحة الابرار (شعر، فارسى)
از عبد الرحمن جامى (817 - 898) يكى از مثنوى هاى هفت اورنگ است در
يك مقدمه در توحيد و سپس چهل عقد در مطالب اخلاقى و عرفانى و حكايتها و
مناجات.
(منزوى 2892)
* ش 1327، تحرير على بن محمد بن قاسم شاه سوارى
مشهور به لك در 1212.
السرائر الحاوى لتحرير الفتاوى (فقه، عربى)
از ابن ادريس حلى درگذشته 598 و آنطور كه از خود كتاب برمىآيد در
100

سال 588 به نگارش آن اشتغال داشته است.
(ذريعه 12 / 155)
* ش 549، تحرير 1245.
* ش 550، تحرير محمد على بن احمد خونسارى
در 1255.
سرمايه ايمان (كلام، فارسى)
از ملا عبد الرزاق لاهيجى درگذشته 1072 و مؤلف كتابهاى گوهر مراد و
شوارق و غيره.
(ذريعه 12 / 172)
* ش 989، تحرير سده 11 - 12.
سفرنامه هندوستان (فارسى)
سفرنامه شيخ الرئيس قاجار به هندوستان و نيز شرح حال او.
* ش 1592، تحرير سده 14
سفرنامه اصفهان تا مشهد (فارسى)
مؤلف به اتفاق ميرزا محمد خان سه شنبه ششم ذيقعده 1318 از اصفهان خارج
شده و در 16 صفر 1319 در مراجعت به حضرت عبد العظيم رسيده است.
* ش 1638، 20 برگ، نسخه اصل، همراه با برگ اول
كتابى به نام صفاء المرآة از على صدر الدين بن احمد
101

نظام الدين حسينى و اين كتاب آنطور كه از عبارت همين
برگ برمىآيد خلاصه مرآة الحقائق جد مؤلف، غياث
الدين است.
آغاز: يا من اكمل نظام الدين باحمد سيد المرسلين.
با يادداشت تملك فرزند مؤلف محمد جواد حسنى حسينى،
تحرير سده 12.
سفينة النجاة - المقالات (دعا، فارسى)
از ملا على اصغر قزوينى شاگرد ملا خليل قزوينى و معاصر شيخ حر عاملى
اين كتاب شامل پنج مقاله است.
مقاله اول در ادعيه و اعمال هر شب و روز.
دوم در اعمال هر هفته.
سوم در اعمال هر ماه و هر سال داراى مقدمه و 12 باب و خاتمه.
چهارم در دعاهائى كه مختص به وقت معينى نيست.
پنجم در زيارات.
(ذريعه 12 / 199 - 201)
* ش 1217، مقاله سوم، 292 برگ، ربعى، تحرير سده 12
* ش 1288، مقاله دوم، تحرير سده 11 - 12.
سؤال و جواب (فقه، فارسى و عربى)
از حجة الاسلام شفتى درگذشته 1260، بخشى از آن در زمان حيات مؤلف
چاپ شده است.
* ش 435، از طهارات تا ديات، همراه با رسالة في
102

اقامة الحدود في هذه الاعصار و مسائل متفرقه، بى تاريخ.
سؤال و جواب (فقه)
گويا بخشى از سؤال و جواب حجة الاسلام شفتى باشد.
* ش 877، 1245.
سؤال و جواب - ذخيرة المعاد (فقه، فارسى)
از شيخ زين العابدين مازندرانى با حاشيه سيد محمد كاظم يزدى و آقا سيد
اسماعيل صدر و ميرزا محمد تقى شيرازى.
* ش 1596، بى تاريخ.
سيد الانشاء (فارسى)
از ميرزا مهدى خان.
* ش 1591، تحرير سده 14.
سيرة المصطفى (فارسى)
اين نسخه از باب سوم تا بيست و ششم را دارد.
3 - در تعاقب ولات به خانه كعبه و ترتيب ولايت ايشان.
4 - در ظاهر شدن چاه زمزم.
5 - در ذبح عبد الله.
6 - در مولود.
103

7 - در رضاع.
8 - در كفالت أبو طالب.
9 - در اوصاف و اخلاق او.
10 - در تقديم داشتن قريش او را..
11 - خبر دادن يهود و نصارى و كهنه از مبعث او.
12 - مبعث.
13 - اسلام حمزه، ماجراى ميان پيغمبر و قريش.
...
26 - در غزاهاى پيغمبر و در آن بيست و هفت غزوه است.
* ش 859، تحرير سده 11 - 10، 135 برگ، وزيرى.
سير و سلوك (شايد نام ديگرى داشته باشد) (فارسى)
مؤلف شناخته نشد.
عنوان اى عزيز اى عزيز در آن ديده مىشود و تأليف پس از سده 11 مىباشد.
آغاز موجود: و از احكام شريعت فرعيه عمليه حق الناس حاجبى است عظيم
مرسالك را و مبالغه در اين باب زياده از آن است كه توان گفت و شنيد.
* ش 1202، اول و آخر ناقص، 97 برگ، ربعى.
سيف الذاكرين (فارسى)
شامل مجالس و مطالبى كه به كار اهل منبر مىآيد.
* ش 982، تحرير حسين بن عبد الله بن محمد بن محمد
حسين اصفهانى در 1293.
104

سى فصل در معرفت تقويم (نجوم، فارسى)
از خواجه نصير الدين طوسى (597 - 672)، از فصل بيست و دوم آن
برمىآيد كه در سال 658 به نگارش آن اشتغال داشته است.
(ذريعه 12 / 291 فهرست فيضيه 2 / 73)
* ش 1528. تحرير اسد الله بن ميرزا محمد طهرانى
در 1328.
شافيه (صرف، عربى)
از ابن حاجب نحوى (570 - 646) و بر اين كتاب شروح فراوانى نوشته
شده است.
(كشف الظنون 2 / 1020) * ش 1142، اولش افتاده، تحرير عبد الجبار بن صدرا
هزار جريبى كهسارى در 1116.
شجره الهيه (كلام، فارسى)
از رفيع الدين محمد بن حيدر حسينى طباطبائى نائينى درگذشته 1082 يا
1099، داراى يك مقدمه و هشت مطلب و آن را در سال 1047 نگاشته است.
* ش 1625، آخرش افتاده، تحرير سده 11 - 12
105

شرايع الاسلام (فقه، عربى)
از محقق حلى نجم الدين جعفر بن حسن (602 - 676) و تاريخ نگارش
آن پيش از 670 است.
(ذريعه 13 / 47 - مشار)
* ش 406، تحرير حاج عبد المطلب بن حاج عبدالغنى
در 1224.
* ش 446، جلد دوم، تحرير عبد الرحيم بن ملا محمد
يار ريزى لنجانى در 1272.
* ش 515، تحرير سده 11 - 12.
* ش 539، تحرير محمد بن معصوم مازندرانى در 1242.
* ش 625، تحرير سده 11 - 12، آخرش ناقص است
* ش 629، جلد دوم، نسخ سده 11 - 12، آخرش
ناقص است.
* ش 809، تحرير سده 11، تصحيح شده و حاشيه
نويسى دارد.
* ش 828: تا كتاب الوكالة، تحرير سده 11 - 12.
* ش 823، تحرير محمد هاشم حسينى در 1086.
* ش 838، تحرير سليمان بن شيخ جان طالقانى در
1009، اولش افتاده.
* ش 845، جلد دوم، نسخ سده 12 - 13.
106

شرح اربعين شيخ بهائى - ترجمه قطب شاهى (حديث، فارسى)
از ابن خاتون عاملي درگذشته پس از 1055 كه آن را در زمان حيات شيخ بهائى
نگاشته است.
(ذريعه 3 / 76 و 17 / 156 و 18 / 274).
* ش 1563، نسخ تقى بن امير معصوم حسينى حافظ
قمى حسب الامر تاجا ميرزا حسنا بن حضرت ميرزا محمد
عليا قميا در 1077.
شرح ارشاد الاذهان (فقه، عربى)
مؤلف شناخته نشد (روى برگ اول نوشته تأليف فاضل هندى).
آغاز: يجب في الوضوء النية وهى ارادة الفعل.. ظاهر الاصحاب وجوب
النية في جميع الطهارات وعزاه في المعتبر إلى الثلاثة واتباعهم ثم قال و لم اعرف
لقدمائنا نصا على التعيين.
آغاز متاجر: الحمد لله.. و بعد فلما فرغ المصنف ره من مسائل اقسام
العبادات يتنوع في مسائل العقود والايقاعات وبدا بالتجارة لانها عمدة ما به قوام البدن.
* ش، 1613، طهارت ومتاجر تا وكالت، تحرير سده
11، 195 برگ، وزيرى.
شرح اصول و روضه كافى (حديث، عربى)
از ملا محمد صالح مازندرانى درگذشته 1086، چند سال پيش در دوازده
107

جلد به چاپ رسيد.
(ذريعه 14 / 27).
* ش 493، از باب كراهية التوقيت تا پايان ايمان وكفر،
با حواشى به امضاء لمحرره م ه‍ الحسينى العلوى الهاشمي،
تحرير سده 11 - 12.
* ش 675، كتاب الايمان والكفر، تحرير قاسم بن سيد
على سبزوارى ساكن مشهد رضوى در 1128.
شرح الفيه ابن مالك (نحو، عربى)
از ابن عقيل عبد الله بن عبد الرحمن (697 - 769).
(كشف الظنون 1 / 152).
* ش 660 - تحرير 1115.
شرح الفيه ابن مالك (نحو، فارسى)
از عبدالغنى فراهانى داراى مقدمه و فصول و خاتمه.
آغاز الهى انى احمدك كما رفع بحمدك اول الكلام واشكرك كما شكرك
كافة الانام..
* ش 972، تا باب ادغام، تحرير سده 13،
200 برگ، خشتى.
شرح الفيه ابن مالك (نحو، عربى)
از فرزند ناظم، بدر الدين محمد بن محمد (ابن ناظم) درگذشته 686
108

(كشف الظنون 151)
* ش 844، تحرير سده 12 - 13.
شرح انموذج (نحو، عربى)
شرح انموزج زمخشرى است از محمد بن عبدالغنى اردبيلى درگذشته 647.
(ذريعه 1 / 175)
* ش 727، تحرير 1278.
* ش 942، تحرير سده 13.
* ش 953، تحرير سده 13.
* 1306 تحرير خواجه امير شيخ بن صفى كردستانى
در 1086.
* ش 1314، تحرير يوسف بن محمد حسن كواسرانى
در 1193.
* ش 1379، تحرير سده 13.
شرح تجريد الكلام (كلام، عربى)
از علاء الدين على بن محمد قوشچى درگذشته 879، اين شرح را در 846 به پايان رساند، است.
(كشف الظنون 1 / 348)
* ش 786، تحرير سده 11.
* ش 863، امور عامه، در اين نسخه خطبه اى ديده
مىشود كه در بسيارى از نسخه ها نيست، تحرير محمد قاسم
در 1102.
109

* ش 912، جواهر و اعراض، تحرير سده 11 - 12.
شرح التصريف (صرف، عربى)
از سعد الدين تفتازانى كه در 738 نگاشته است.
(كشف الظنون 2 / 1138)
* ش 689، تحرير ملا محمد جعفر بن آقا محمد صادق
وصاف اصفهانى در 1268 در حال دماغ سوختگى و بى دماغى
* ش 1005، تحرير سده 12 - 13.
* ش 1065، تحرير سده 11.
* ش 1093، تحرير سده 13.
* ش 1295، تحرير 1134.
* ش 1427، تحرير 1246.
شرح التعرف في مذهب التصوف (عرفان، فارسى)
التعرف (عربى) از أبو بكر محمد بن ابراهيم بخارى درگذشته 380 و اين
شرح فارسى از اسماعيل بن محمد بن عبد الله درگذشته 434 در هفتاد و هفت باب.
(منزوى 1224).
* ش 1556، جلد اول، تا باب بيست و دوم، تحرير
سده 11، 263 برگ، وزيرى.
شرح الجامع لاحكام الشرايع (فقه، عربى)
شرحي است بر " الجامع لاحكام الشرايع " كه در حرف جيم همين فهرست
110

ياد شد و اين نسخه شامل كتابهاى وكالت، وصايا، وديعه، دين، رهن، شركت،
مضاربه، مزارعه، اجاره، جعاله، احياء الموات و صيد و ذباحه مىباشد.
مؤلف از جواهر الكلام ياد مىكند و مؤلف كفاية المسائل را به عنوان الاستاد
الثانى نام مىبرد و از كتاب او كه فارسى است با همان عبارات فارسى مكررا نقل
مىكند و از پايان كتاب رهن برمىآيد كه در سال 1312 به نگارش اين شرح
اشتغال داشته و از يادداشتى كه بر روى برگ اول ديده مىشود برمىآيد كه در 1341
زنده بوده است.
آغاز: كتاب الوكالة وهى بفتح الفاء و كسرها اسم من وكله توكيلا إذا اسلم
الامر إليه..
* ش 574، نسخه اصل، 226 برگ، خشتى.
شرح حديث الغمامة (عربى)
از قاضى سعيد قمى كه در 1099 به نگارش آن آغاز كرده است.
(ذريعه 13 / 190 مقدمه كليد بهشت)
* ش 1090، تحرير زين العابدين در سده 13، با حاشيه اى
با امضاء آقا محمد و جناب والدى سلمه الله، 720 برگ،
وزيرى.
شرح حكمة العين (كلام و فلسفه، عربى)
حكمة العين از دبيران كاتبى قزوينى درگذشته 675 و اين شرح از شمس الدين
محمد بن مبارك شاه معروف به ميرك بخارى (سده هشتم).
(ذريعه 13 / 213)
111

* ش 1542، يك قطعه از كتاب است، تحرير سده 11.
شرح دعاى سيفى (فارسى)
در اين كتاب چهل خاصيت براى دعاى سيفى ياد شده و سپس دعاى سيفى و
دعاى علوى مصرى و برخى دعاهاى ديگر نقل شده است.
* ش 1418، تحرير سده 12 - 13.
شرح دعاى صباح (فارسى)
آغاز: اللهم يا من دلع.. خدايا اى آنكه بيرون كرده زبان سپيده دم را.
* ش 1629، تحرير سده 13، دو برگ.
شرح دعاى صباح (عربى)
آغاز: ولنوضح ما ربما يشتبه على القارى فان شرحه كما ينبغى لا يناسب
هذا الكتاب.
* ش 1629، تحرير سده 13، 11 برگ، همراه با نسخه اى
كه قبلا ياد شد.
شرح دعاى صباح (فارسى)
آغاز: اللهم يامن دلع.. أي اخرج، تبلج روشن شدن است يعنى اى آن
كس..
112

* ش 1500، تحرير سده 12، همراه با زيارات و ادعيه
و غيره.
شرح رساله ذهبيه حضرت رضا عليه السلام - تحفه شاهيه عباسيه
(طب، فارسى)
از محمد نصير بن قاضى بن كاشف الدين محمد يزدى (سده 11) كه به نام
شاه عباس ثانى نگاشته است.
آغاز: ستايش دور از آلايش سزاوار..
(منزوى 489)
* ش 1152، تحرير سده 13، همراه با متفرقاتى از نظم
ونثر، دعا و طب و رونوشت برخى از نامه ها.
شرح زبدة الاصول شيخ بهائى (اصول فقه، عربى)
از ملا محمد صالح مازندرانى درگذشته 1086، كه در 1038 نگارش آن
را به پايان رسانده است.
(ذريعه 13 / 300)
* ش 612، تحرير 1102، با يادداشت تملك عبد الله بن
اسماعيل موسوى بهبهانى در 1282.
شرح زيارت جامعه (عربى)
از شيخ احمد احسائي (1166 - 1241) كه نگارش آن را در 19 ربيع الاول
1230 به پايان رسانده است.
113

* ش 460، تحرير 1248 در جزء اول و 1236 در
جزء سوم.
* ش 532، تحرير امام وردى ابن شهسوار بن محمد
ولى بن على مردان بن على اكبر بن رضا در 1256.
شرح شافيه ابن حاجب (صرف، عربى)
گويا از سيد عبد الله بن محمد حسينى معروف به نقره كار درگذشته
حدود 776.
آغاز: الحمد لله الذى علا بحوله ودنا بطوله..
(كشف الظنون 1021)
* ش 1560، تحرير 1024.
شرح صمديه شيخ بهائى (نحو، فارسى)
آغاز: ابتدا مىكنم به نام خداوند كه اين صفت دارد رحمن و اين صفت
دارد رحيم است.
* ش 1161، تحرير سده 14.
شرح صمديه - شرح صغير - الفرائد البهية في شرح الفوائد الصمديه
(نحو، عربى)
از بهاء الدين مختارى (سده 12) و او سه شرح، كبير و متوسط و صغير بر
صمديه نگاشته است.
114

(به فهرست فيضيه 1 / 195 مراجعه شود)
* ش
شرح عوامل جرجانى (نحو، عربى)
آغاز: بسم.. حمدا كثيرا طيبا مباركا كما يحب ربنا ويرضى.. اما
بعد فهذه كلمات ومفهومات فهمنا من كلام الشارح لمتون النحو و من اساتيدنا
رحمهم الله..
* ش 1400، آخرش افتاده، تحرير سده 11 - 12.
شرح عهد نامه مالك اشتر (فارسى)
در برگ يازدهم آن مىخوانيم:
نبايد مشورت به او مىنمايند كه در دليرى از حد اعتدال بيرون باشند و جرات
در كارها از اندازه ببرند مانند وزير سابق وقتى مردم اصفهان به هيئت اجتماعى از
ظلم حاكم خود به درگاه سلطان براى شكايت و دادخواهى جمع آمده بودند و
شور و غوغا بر آورده و بيم بود كه فتنه عظيم حادث گردد به هيچ صورت در خاطر
آن وزير دلير خطور ننمود كه معارضت با چنين قوم و تقويت حاكم در چنين وقت
و تمكين او از ظلم مظنه فتنه و شورش است تا بعضى از علما حقيقت حال به خدمت
سلطان عرض نمود و به عزل حاكم، آتش آن فتنه بى ارتكاب خون ريختن و عقوبت
مسلمانان و رمانيدن دلهاى ايشان فرو نشست و فقير در آن وقت از خوف آن واقعه
و بد دلى از اصفهان بيرون رفتم.
فصل در وصاياى متعلق به وزير و رعيت و آنچه ملايم آن باشد.
115

در برگ سيزدهم از خليفه سلطان و در جاى ديگر از ميرزا حبيب الله صدر ياد و
تمجيد شده است.
* ش 1007، ناقص، فقط 30 برگ، ربعى، تحرير
سده 11 - 12.
شرح قانون بوعلى سينا (طب، عربى)
از قطب الدين محمود بن مسعود علامه شيرازى (674 - 710) در چهار جلد.
آغاز: الحمد لله حمدا يستحقه بعلو شانه وسبوغ احسانه.. (1)
(كشف الظنون 1311 - 1313)
* ش 592، جلد اول و دوم و سوم، تحرير محمد شريف
ابن آقا محمد شريف بن آقا محمد باقر طبيب شيرازى.
* ش 637، جلد چهارم، تحرير محمد بن مير محمد حسين
حسينى پشت مشهدى كاشانى در 1283.
شرح قطر الندى (نحو، عربى)
متن و شرح هر دو از ابن هشام نحوى (708 - 761).
(كشف الظنون 1352)
* ش 719، تحرير 1248.
* ش 881، تحرير على اكبر بن على اصغر در 1275.
* ش 1030، تحرير سده 13.

1 - سرآغاز اين نسخه با سرآغازى كه در فهرست كتابخانه آية الله مرعشى ج 3 ص 10
نقل شده است برابر نيست.
116

* ش 1049، تحرير سده 13.
* ش 1290، تحرير سده 13.
* ش 1414، تحرير 1244.
شرح كافيه - شرح رضى (نحو، عربى)
از نجم الأئمة شيخ رضى الدين محمد بن حسن استرابادى درگذشته 686.
(ذريعه 14 / 30 - كشف الظنون 1370)
* ش 428، تحرير سده 11 - 12، با وقف نامه اى مورخ
1296.
شرح كافيه (نحو، فارسى)
از مير سيد شريف جرجانى در گذشته 816.
آغاز: الكلمة، لفظ.. معنى كلمه در اصل لغت يك كلمه است..
(فهرست منزوى 2066)
* ش 1189، تحرير سده 11، آخرش افتاده است.
شرح گلشن راز - مفاتيح الاعجاز (عرفان، فارسى)
شرح گلشن راز شيخ محمود شبسترى است از شمس الدين محمد بن يحيى
لاهيجى درگذشته 912، كه در سال 877 به نگارش آن آغاز كرده است.
(فهرست منزوى 1219 - 1401)
* ش 1335، اول و آخرش افتاده، تحرير سده 10 - 11
* ش 1489، ناتمام، تحرير سده 12 - 13.
117

شرح گلشن راز شبسترى (عرفان، فارسى)
شارح شناخته نشد، اين شرح را به درخواست درويشى از اهل شهود
نگاشته و پيش از شروع به شرح، مطالبى را با عنوان حقيقه حقيقه ياد كرده است.
آغاز:
اى خاك رهت قبله ارباب نماز * خرم ز بهار عارضت گلشن راز
يك دم نظرى بر من و قلبم انداز * باشد كه برم ره به حقيقت ز مجاز
آغاز نسخه دوم: سپاس و ستايش كسى را كه غنچه حقيقت مقدسه اش..
انجام: الهى عاقبت محمود گردان.
* ش 1231، تحرير 1285
* ش 1280، همراه با مرآت المحققين شبسترى.
شرح مختصر الاصول حاجبى (اصول فقه، عربى)
از عضد الدين عبد الرحمن بن احمد ايجى (701 - 756)
(كشف الظنون 2 / 1853)
* ش 802، تحرير سده 11 - 12.
* ش 1131، تحرير محمد حسين در 1091.
شرح مختصر الاصول حاجبى (اصول فقه، عربى)
مختصر الاصول از ابن حاجب نحوى در گذشته 646 و اين شرح از سعد الدين
تفتازانى درگذشته 791 يا 2 يا 3.
118

آغاز: الحمد لله الذى وفقنا للوصول إلى منتهى اصول الشريعة الغراء.
* ش 1064، تحرير سده 12 - 13.
شرح مطالع - لوامع الاسرار (منطق، عربى)
مطالع الانوار از قاضى سراج الدين محمود بن ابى بكر ارموى درگذشته 682
و اين شرح از قطب الدين محمد بن محمد رازى درگذشته 766 و از شاگردان
علامه حلى.
(كشف الظنون 1715 - ذريعه 14 / 69)
* ش 782، ناقص، تحرير سده 13.
* ش 1013، تصورات، تحرير على بن رستم هزار
جريبى در مدرسه يوسف خواجه در 1086.
* ش 1143، تحرير محمد مؤمن بن حاج ميران فرح آبادى در 1079.
شرح نصاب الصبيان (لغت، عربى به فارسى)
از ملا مير قارى گيلانى كوكبى كه آن را در سال 1016 در گيلان نگاشته است.
(فهرست منزوى 106 و 1996)
* ش 662، از اول يك برگ و از آخر نيز ناقص است،
تحرير سده 11، 53، برگ، وزيرى.
شرح نصاب الصبيان (لغت، فارسى)
آغاز: الحمد.. چنين گويد أبو نصر فراهى.. بدان كه حسد اول به معنى
119

نيكو خواهست.
* ش 1429، تحرير 1271، همراه با وجيزه كلباسى
كه در حرف واو ياد مىشود.
شرح نصاب الصبيان (فارسى)
از محمد كريم بن محمد فصيح دشت بياضى
(منزوى 1994)
* ش 1097، تحرير جواد بن اسماعيل حسينى تفرشى در
1226، 107 برگ، خشتى.
* ش 1251، اولش افتاده، تحرير سده 13.
* ش 1571،
شرح نصاب الصبيان (عربى)
آغاز موجود: أي من فوقه اسم و خير اسم التفضيل وان اردت التفضيل
به قلت فلانة خير الناس
انجام: طلق و مخاض در دزه وغيل شير حمل..
* ش 955، بى تاريخ، با يادداشت مورخ 1170 بر برگ
نخست، 103 برگ، خشتى.
شرح نصاب الصبيان - رياض الفتيان (فارسى)
از نظام الدين بن كمال الدين بن حسام الدين هروى (سده هشتم)
(منزوى 1986)
120

* ش 1602، تحرير احمد بن ميرزا سيد محمد رضا
طباطبائى اردستانى در 1296، شش برگ از اولش افتاده
است، حواشى از مير سيد شريف جرجانى دارد، 160 برگ
شرح نظام (صرف، عربى)
شرح بر شافيه صرف است از نظام الدين حسن بن محمد قمى نيشابورى
مؤلف تفسير غرائب القرآن.
(ذريعه 13 / 313)
* ش 588، تحرير محمد بن ابى الحسن بن محمد باقر بن
محمد مهدى هرندى در 1214
* ش 1024، تحرير سده 12 - 13
* ش 1058، تحرير سده 12 - 13
* ش 1172 تحرير سده 12.
شرح نهج البلاغه (حديث، عربى)
از ابن ابى الحديد معتزلى (586 - 655) در بيست جزء
(ذريعه 14 / 158)
* ش 465، تا پايان جزء پنجم، تحرير درويش على بن
شيخ شمس الدين كاظمى در 1094، با وقف نامه اى مورخ
1249 به خط محمد بن محمد باقر نواب لاهيجانى (نگارنده
شرح نهج البلاغه فارسى) بر برگ نخست.
121

شرح نهج البلاغه (حديث، فارسى)
گويا از ملا فتح الله كاشانى باشد
* ش 841، بخشى از كتاب است، تحرير سده 13
شرح هداية الحكمة (فلسفه و كلام، عربى)
از احمد بن محمود هروى خزبانى معروف به منلا زاده (سده هشتم)
آغاز: باسمك اللهم يا اهل الحمد والثناء و يا ذا العظمة والكبرياء
(كشف الظنون 2 / 2028)
* ش 966، تحرير سده 11 - 12.
شرح هذاية الحكمة (فلسفه و كلام، عربى)
از قاضى مير حسين ميبدى يزدى درگذشته 909 كه آن را در شوال 880 به
پايان رسانده است.
(كشف الظنون 2 / 2028 - ذريعه 6 / 139 و 13 / 266 و 14 / 174)
* ش 976، تحرير 1281
* ش 1041، تحرير سده 13
* ش 1157، تحرير سده 11، و چند برگ آن نو نويس
است.
* ش 1353، تحرير سده 11، ناقص
122

* ش 1437، تحرير سده 13
* ش 1574، تحرير سده 13
شرح هيئت قوشچى (نجوم، فارسى)
از مصلح الدين لارى درگذشته 979
آغاز: همايون نامه كه مزين به نام واجب الاعظام..
(منزوى 322)
* ش 907، تحرير على اصغر بن حسن جيلانى فومنى در
مدرسه شيخ لطف الله اصفهان در 1227.
شمس و قهقهه - محبوب القلوب - محفل آرا (افسانه، اخلاق، فارسى)
از ميرزا ابر خوردار بن محمود تركمان (سده 10 - 11) در يك مقدمه و
پنج باب
(منزوى 1365 و 3741 - ذريعه 14 / 225)
* ش 1597، تحرير سده 14
شمع يقين يا آيينه دين (كلام، فارسى)
از حسن بن عبد الرزاق لاهيجى درگذشته 1121 كه آن را در 15 شوال 1092
به پايان رسانده است.
(ذريعه 14 / 233 - مشار)
* ش 948، تحرير سده 11 - 12.
123

شوارع الهداية في شرح الكفاية (فقه، عربى)
شرح كفايه محقق سبزوارى است از حاجى كلباسى (1180 - 1262)
(ذريعه 14 / 237)
* ش 1047، فقط يك قطعه از اين كتاب است، 45 برگ.
شوارق الالهام في شرح تجريد الكلام (كلام، عربى)
از ملا عبد الرزاق لاهيجى درگذشته 1072 كه تا بخشى از مقصد ثالث تجريد
الكلام را شرح كرده است
(ذريعه 14 / 238 - مشار)
* ش 640، جلد اول، تحرير سده 13.
* ش 658، جواهر و اعراض، تحرير سده 12 - 13.
شواليه دومزون روژ (افسانه، فارسى)
اصل كتاب به زبان فرانسه و تأليف مورخ معروف الكساندور دوماس و اين
ترجمه در سال 1319 در مدت دو ماه انجام شده است
* ش 762، جلد دوم، از فصل بيست و هفتم تا پنجاه و
ششم، 194 برگ، خشتى.
شواهد سيوطى (نحو، عربى)
شرح شواهد البهجة المرضية (سيوطى) است كه از شواهد عينى
124

استخراج شده است.
* ش 1067، تحرير 1265.
صافى (تفسير، عربى)
از ملا محسن فيض كاشانى (1007 - 1091) كه در 1075 نگارش آن را
به پايان رسانده است
(ذريعه 15 / 5)
* ش 513، تا سوره بقره، بى تاريخ.
* ش 519، نيمه اول، تحرير 1231.
* ش 796، تا سوره اسراء تحرير سده 11 - 12.
* ش 1088، مقدمه و بخشى از سوره بقره تحرير سده
11 - 12.
صحائف الاعمال في الادعية المأثورة عن خير آل (دعا، فارسى)
از ملا حيدر على بن نعمت الله طبسى داراى يك فاتحه و سه صحيفه و يك
خاتمه، و نگارش آن در 1006 به پايان رسيده است.
(ذريعه 15 / 25)
* ش 1271، اول و آخر ناقص، تحرير سده 11.
صحيفه سجاديه (دعا، عربى)
* ش 554، تحرير 1074 در مقام اورنگ آباد صوبه
125

دكن، با يادداشت تملك حيدر على بن عزيز الله المجلسى
الاصفهانى بر برگ نخست، و نيز دعائى در يك رباعى از
على عليه السلام به خط همان نواده مجلسى در برگ آخر ديده
مىشود.
* ش 765، ناقص، با ترجمه دعاها زير سطور و حاشيه
هاى فارسى.
* ش 1061، اولش افتاده، تحرير 1151.
* ش 1246، تحرير سده 12 - 13.
* ش 1311، ناقص، تحرير سده 11 - 12.
* ش 1432، تحرير سده 12 - 13، با ترجمه دعاها زير
سطور آن.
* ش 1461، ناقص، با جدول زرين.
* ش 1467، چاپى 1276 با سر لوح زرين قلمى. صراح اللغة (لغت، عربى به فارسى)
از جمال الدين أبو الفضل محمد بن عمر بن خالد قرشى در گذشته اواخر سده
هفتم، و نگارش آن در 681 به پايان رسيده است.
(منزوى 1999)
* ش 450، اولش افتاده، تحرير سده 11 - 12.
صرف زاهد (صرف، فارسى)
آغاز: بدان كه افعال بر دو گونه است ثلاثى و رباعى
126

* ش 1085، ناقص، تحرير سده 13، 47 برگ، خشتى.
صيغ عقود (فقه، فارسى)
از عبدالعلى هرندى
آغاز: الحمد لله الذى احل لنا النكاح
* ش 1151، نسخ ملا عبد الصمد بن ملا على در 1308،
75 برگ جيبى.
ضياء القلوب (عقائد، فارسى)
از ملا محمد بن عبد الفتاح تنكابنى مشهور به فاضل سراب از شاگردان محقق
سبزوارى و در گذشته 1124، در چهار مقصد كه مقصد سوم آن 10 / 9 كتاب
را تشكيل مىدهد.
مقصد اول در اثبات صانع در پنج فصل.
دوم نبوت.
سوم امامت در دو مقدمه و شش فصل.
چهارم در مجملى از معاد.
(فهرست منزوى 971)
* ش 896، پايانش افتاده، تحرير سده 12، 330 برگ،
وزيرى.
127

طب (فارسى)
آغاز: در شناختن مزاج اصليه وعلامات آن، ده است اول ملمس است و آن
چنان بود..
* ش 753، تحرير أبو الحسن بن محمد هادى موسوى
در 1249، 150 برگ، وزيرى.
طب (فارسى)
شامل نسخه هاى متفرقه و تجربياتى كه روى بيمارها انجام شده است.
نام گروهى از طبيبان در آن ديده مىشود مانند محمد يار خان، ميرزا كاظم،
بهاء الدين خان، ملا محمد اكرم، امير محبوب على، مير فضلعلى شاه، محمد على
خان، ميرزا احمد خان.
* ش 1071، تحرير جعفر بن اسماعيل اصفهانى در 1236
185 برگ، خشتى.
طب (فارسى)
چند برگى است شامل شرح خواص برخى از دواها و غيره.
* ش 1062، تحرير سده 13، ربعى.
طب (فارسى)
رساله اى است در شرح مفردات
128

آغاز: الحمد لله الحكيم العليم.. باب الالف انوش دارو اعضاء رئيسه را
قوت دهد و خفقان..
* ش 958، تحرير سده 13، 45 برگ، خشتى.
طب (فارسى)
نام بيماريها را به ترتيب حروف تهجى مىآورد و سپس شرحي درباره آن و
علاجش مىنويسد.
* ش 1323، تحرير سده 14، 247 صفحه، جيبى.
طب (فارسى)
آغاز: بدان كه اين رساله اى است از اختيارات كه ذكر خواهد رفت
در مركبات مستعمل است والله الموفق..
* ش 1138، تحرير سده 13، 185 برگ، ربعى.
طب (فارسى)
آغاز موجود: من عرف نفسه فقد عرف ربه و از جمله حيوانات كه خداى تعالى
بيافريد نيكوتر و شريفتر از آدمى نيافريد و از جمله علوم آدمى را بهره ور گردانيد
چون علم نجوم وعلم هيئت وعلم طب.
* ش 1101، اول و آخر ناقص، تحرير سده 12 - 13،
91 برگ، خشتى.
129

طب (فارسى)
در بيست و سه باب
باب اول در علامات و نشان خون و صفرا و بلغم و سوداء.
باب دوم در بيان صداعهاى دموى..
..
باب بيست و سوم در.. موى سر وريش
* ش 1286، تحرير سده 13 - 14.
طب الأئمة (حديث، عربى)
از أبو غياث عبد الله و حسين فرزندان بسطام بن شاپور زيات.
(ذريعه 15 / 139)
* ش 434، تحرير سده 11 - 12، 42 برگ، رحلى.
عدة الداعي (حديث، عربى)
از ابن فهد حلى (756 - 841) كه نگارش آن را در 801 به پايان رسانده
است.
(ذريعه 15 / 228 - ريحانة الادب 6 / 110)
* ش 525، تحرير زين العابدين مسيبى استرآبادى در
1069.
* ش 708، تحرير 1086.
130

عروض العروض (عروض، عربى)
از سيد محمد بهاء الدين مختارى نائينى (سده 12)
آغاز: الحمد لله ذى الطول الطويل والكمال الكامل الجميل.
(ذريعه 15 / 258)
* ش 1216، آخرش افتاده، تحرير سده 12، 18 برگ،
ربعى.
عقد اللئالى - عوامية الامامية (فقه، فارسى)
از أبو شجاع محمد اسماعيل بن محمد هادى كزازى كه در 1255 زنده بوده
است و از برگ 148 اين نسخه برمىآيد كه در 1240 به نگارش آن اشتغال
داشته است.
آغاز جلد سوم: الحمد لمن لا يليق الحمد الساحة جبروت جلاله والشكر
لمن لا ينبغى الشكر..
(ذريعه 15 / 295 / 306 / 360)
* ش 600، جلد سوم (1) طهارت وصلوة، با مهر
كتابخانه حاج آقا محسن عراقى، 230 برگ، خشتى، بى تاريخ.
علائم ظهور - التحفة المهديه (فارسى)
از ميرزا محمد كرمانى ناظم الاسلام
(ذريعه 15 / 308)

1 - وگويا جلد اول و دوم آن اصول عقائد باشد.
131

ش 1585، تحرير سده 14، بر نسخه چاپى اضافاتى
دارد.
العوامل (نحو، عربى)
از ملا محسن بن محمد طاهر قزوينى طالقانى (سده 12)
(ذريعه 15 / 359)
* ش 649، تحرير سده 14.
عين الاصول (اصول فقه، عربى)
از ملا احمد نراقى (1185 - 1245) كه نگارش آن در شب شنبه بيست و
پنجم جمادى الثانى سال 1208 به پايان رسيده است.
(ذريعه 15 / 367)
* ش 723، بى تاريخ، خشتى.
عين الحيوة (حديث، فارسى)
شرح وصيت پيامبر صلى الله عليه وآله به ابى ذر غفارى است از علامه مجلسى (1037 -
1110) كه در اواخر رجب 1073 نگارش آن را به پايان برده است (به نسخه شماره
454 مراجعه شود).
(ذريعه 15 / 370)
* ش 454، تحرير سده 11 - 12، با سر لوح زرين.
* ش 514، تحرير احمد بن حسين على كرجى اخره عليا.
132

* ش 542، تحرير 1180.
* ش 938، تحرير سده 11 - 12.
* ش 1532، ناقص تحرير سده 11.
عيون اخبار الرضا (حديث، عربى)
از شيخ صدوق درگذشته 381.
(ذريعه 15 / 375)
* ش 667، تحرير سده 11 - 12، اول و آخر ناقص.
* ش 1565، يك قطعه از كتاب است، تحرير سده
12 - 13.
غاية المأمول في شرح زبدة الاصول (اصول فقه، عربى)
از فاضل جواد در گذشته 1065 و اين شرح را در زمان حيات شيخ بهائى
نوشته است.
(ذريعه 16 / 15)
* ش 599، اول و آخرش افتاده، تحرير سده 11 - 12،
خشتى.
فارسى هيأت (نجوم، فارسى)
از علاء الدين على بن محمد قوشچى در يك مقدمه و دو مقاله و يك خاتمه
(منزوى 370)
133

* ش 1076، ناقص، تحرير سده 13.
* ش 1243، ناقص، تحرير سده 12.
الفتوحات المكية (عرفان، عربى)
از محيى الدين محمد بن على معروف به ابن عربى درگذشته 638 كه آن را
در ماه صفر سال 629 به پايان برده است.
(كشف الظنون 1238)
* ش 478، از باب 374 تا پايان كتاب، تحرير سده
12 - 13.
فرائد الاصول - الرسائل (اصول فقه، عربى)
از شيخ انصارى (1214 - 1281) و بر اين كتاب حواشى فراوانى نگاشته
شده است.
(فوائد الرضوية 665)
* ش 687 حجيت ظن و تعادل و تراجيح، بى تاريخ.
* ش 1069، حجيت ظن، تحرير 1267.
فرهنگ جهانگيرى (لغت، فارسى به فارسى)
از عضد الدولة جمال الدين حسين بن حسن انجوى شيرازى كه آن را در
1005 - 1017 نگاشته است.
(فهرست منزوى 1933 - ذريعه 16 / 197)
134

* ش 794، تحرير سده 11، برگ اول و مقدارى از
آخرش افتاده است.
فرهنگ گلستان سعدى (فارسى)
مؤلف پيشتر فرهنگ بوستان نوشته بود سپس از او درخواست شد كه فرهنگى
براى گلستان بنويسد، توضيح هر بابى از ابواب گلستان را در پنج قسم بيان كرده
است 1 - آيات 2 - روايات 3 - اشعار عربيه 4 - اشعار فارسيه 5 - لغات به ترتيب الفباء.
* ش 1529، تحرير 1202، 38 برگ، وزيرى كوچك.
الفصول المهمة في اصول الأئمة (حديث، عربى)
از شيخ حر عاملي صاحب وسائل الشيعه درگذشته 1104، اين كتاب شامل
رواياتى است كه قواعد كليه اى در اصول و فروع و طب و غيره از آنها استفاده
مىشود.
(ذريعه 16 / 245)
* ش 1106، اول و آخرش افتاده، مقابله شده، حاشيه اى
با امضاء بهاء الحسينى مورخ 1112 دارد كه در ترشيز نوشته
است، 175 برگ، خشتى.
فقه (فقه، عربى)
يك قطعه از كتابى است، مؤلف آن شناخته نشد.
آغاز موجود:.. قوله ومع توجيههما يلزمه الحلف على لقطع..
135

در برگ سوم نسخه نوشته است: تحرير كرد حسين گلپايگانى.
* ش 903، تحرير سده 13، 87 برگ، وزيرى.
فقه الرضا (حديث، عربى)
به مقاله نگارنده پيرامون فقه الرضا در كتاب " آشنائى با چند نسخه خطى "
چاپ قم مراجعه شود
* ش 1158، تحرير سده 13.
فقه فارسى
اول و آخرش افتاده از طهارت تا ديات، اين است فهرست بخشى از آن:
كتاب الصلاة در مقدمه و پانزده باب
زكات هشت باب
صوم هشت باب
حج دوازده باب
جهاد چهار باب و مقدمه
اجاره دوازده باب
نكاح مقدمه و مقصد و پنج فصل
نذر و عهد و يمين و كفارات سه مقصد
قضا و شهادات و حدود، دوازده فصل.
آغاز صلوة: مقاصد الصلاة و در آن مقدمه اى است و پانزده باب مقدمه امام
جعفر صادق فرمود اول ما يحاسب العبد.
* ش 1036، از فصل يازدهم كتاب طهارت تا فصل
چهاردهم كتاب ديات، تحرير سده 11 - 12، 126 برگ، خشتى.
136

فقه فارسى (فارسى)
اين است عبارت قسمتى از باب بيستم آن:
پس اگر خواهى كه بدانى كه در هر ركعتى از نماز چند چيز واجب است
بدان كه در ركعت اول شصت و يك چيز واجب بود زيرا كه چون واجبات نيت
را كه آن هفت چيز است با واجبات تكبيرة الاحرام كه يازده چيز است ضم
كنى هجده شود..
* ش 1084، ناقص، برخى از ابواب را تا باب سى و
چهارم دارد، تحرير سده 12 - 13.
فلاحت (1) (فارسى)
مؤلف شناخته نشد، از كتابى به نام آثار و احيا استفاده كرده است
آغاز: سپاس بى قياس مر حضرت خداوند جهان و پروردگار عالميان و
درود فراوان بر جمله پيغمبران به تخصيص محمد و اهل بيت، اما بعد اين فوائد
بر سبيل استعجال از كتاب آثار و احيا نقل كرده مىشود..
با اين عنوانها:
در كيفيت محافظت تخمها و دانه ها كه آن را بايد كشتن
در بيان آنكه از درختها كدام باشد كه از تخم رويد
در معرفت و بيان احوال درخت انگور..
در معرفت و احوال درخت انجير..
* ش 1203، تحرير سده 11، 103 برگ، خشتى.

1 - نامى است كه بالاى برگ اول نوشته شده است.
137

فلك النجاة (تاريخ چهارده معصوم، فارسى)
از محمد صادق بن حسين گلپايگانى كه آن را به نام فتحعلى شاه و حيدر قلى ميرزا در
دو جلد نگاشته شده است.
جلد اول شامل مقدمه و چهارده باب و خاتمه.
آغاز: كشتى نجات گرفتاران ورطه گناه..
* ش 931، جلد اول، آخرش افتاده، بى تاريخ،
93 برگ، خشتى.
الفوائد الحائريه (فقه و اصول، عربى)
از آقا باقر بهبهانى، اين كتاب دو بخش است فوائد عتيقه، فوائد جديده.
(ذريعه 16 / 331)
* ش 1447، فوائد جديده، تحرير سده 13.
الفوائد الصمديه - الصمديه (نحو، عربى)
از شيخ بهائى (953 - 1030) كه آن را در هفتم شوال 995 به پايان
رسانده است.
(ذريعه 16 / 345)
* ش 653، تحرير سده 13.
* ش 1205، تحرير محمد حسن اشتهاردى در 1206.
* ش 1351، تحرير 1274.
138

الفوائد الضيائيه (نحو، عربى)
شرح كافيه ابن حاجب است از عبد الرحمن جامى درگذشته 898 و اين
شرح در 897 براى فرزندش ضياء الدين نگاشته است.
(ذريعه 16 / 346)
* ش 535، تحرير 1232.
* ش 568، تحرير على اوسط بن كربلايى عبدل ايكبارى
در 1240.
* ش 583، تحرير سده 13.
* ش 597، چند برگ آخر آن تحرير سيد حسين بن سيد
محمد بن سيد مهدى البيارى الاصل ديزجى المسكن در
1305 و بقيه تحرير سده 11 - 12. ش 626، تحرير أبو الحسن بن جعفر در 1086.
* ش 635، تحرير 1240.
ش 657، تحرير محسن بن سيد عبد الباقي حسنى
نائب الصداره اصفهان در 1254.
ش 666، تحرير محمد هاشم بن ابى الحسن سبزوارى
در 1088.
* ش 676، ناقص، تحرير سده 12 - 13.
* ش 706، تحرير سده 13.
* ش 707، نستعليق امام قلى بن ابى القاسم بن شاه قلى
كمره اى در مدرسه شيخ لطف الله در 1047 با يادداشت تملك
محمد طاهر بن ابى الحسن نائينى در 1129 بر برگ آخر.
139

* ش 791، تحرير سده 11 - 12.
* ش 945، تحرير سده 11 - 12.
* ش 952، تحرير 1232.
* ش 1083، تحرير سده 11 - 12.
* ش 1095، تحرير سده 13.
* ش 1540، تحرير سده 12.
* ش 1621، تحرير سده 12.
الفوائد الملية في شرح الرسالة النفليه (فقه، عربى)
شرح نفليه شهيد اول است از شهيد ثانى كه آن را در يازدهم صفر 955 به
پايان رسانده است.
(ذريعه 16 / 360)
* ش 920، تحرير محمد شريف بن عبد الرحيم بن
محمد شريف يزدى اردكانى در دار السلطنه حيدر آباد در
1057.
فهرست تهذيب الاحكام (حديث، عربى)
فهرست تهذيب شيخ طوسى است كه ملا عبد الله تونى درگذشته 1071
صاحب وافية الاصول آن را تنظيم كرده است و در اواخر سال 1060 نگارش آن
به پايان رسيده است.
(ذريعه 16 / 382)
* ش 868، تحرير سده 11، از روى نسخه اصل، اين
نسخه همراه با تهذيب الاحكام شماره 868 مىباشد.
140

القاموس المحيط (لغت عربى به عربى)
از مجد الدين محمد بن يعقوب فيروز آبادى شيرازى (729 - 817)
(كشف الظنون 2 / 1306)
* ش 1577، تحرير سده 11.
* ش 1604، تحرير سده 14، يك قطعه از آن است.
قانونچه (طب، عربى)
از محمود بن محمد چغمينى خوارزمى.
* ش 1265، تحرير سده 13، ناقص.
* ش 1269، تحرير محمد رحيم بن ميرزا صدر الدين
طبيب براى حاج محمد قاسم در 1246.
* ش 1435، تحرير سده 11.
قرابادين شفائى (فقه، عربى)
از مظفر بن محمد حسينى شفائى (سده دهم)
آغاز: الحمد لله الحكيم العليم والصلوة على من اوتى الحكمة
(منزوى 580) * ش 769، تحرير اسحاق بن ميرزا ابراهيم قاجار در
1105.
141

قرة العيون في اعز الفنون (عقائد و عرفان، عربى)
از فيض كاشانى كه آن را در 1088 به پايان رسانده است.
(ذريعه 17 / 75)
* ش 1371، تحرير محمد مؤمن بن محمد رضا قصاع
سمنانى تحرير سده 12.
قصيده برده
آغاز: امن تذكر جيران بذى سلم..
* ش 750، تحرير سده 11 - 12، همراه با بخشى از
قرآن مجيد و برخى متفرقات.
قواعد الاحكام في مسائل الحلال والحرام (فقه، عربى)
از علامه حلى (648 - 726) كه آن را در ذيحجه 699 به پايان رسانده است.
(ذريعه 17 / 176 فهرست فيضيه 1 / 204)
* ش 407، تحرير مير سيد محمد بن امير عبد الله در
1129، آثار تصحيح در حواشى ديده مىشود.
* ش 538، جلد اول، تحرير محمد يوسف بن مراد
طالقانى در 1086،
* ش 661، جلد دوم، تحرير محمد على حسينى در 1078
حاشيه نويسى دارد.
* ش 671، جلد اول، تحرير سده 11 - 12
142

* 784، جلد دوم، تحرير سده 11
* ش 816، تحرير سده 11، حاشيه نويسى دارد.
* ش 847، تحرير على بن عطاء الله در جمعه سلخ
ربيع الثانى 916 (پايان جلد اول) و جلد دوم تحرير سده
9 - 10، وزيرى.
* ش 871، جلد اول، آخرش ناقص است، تحرير سده
11 - 12.
* ش 964، جلد اول، تحرير محمود بن على شولستانى
در يكشنبه 11 رجب 1023 در مكه بالاى كوه أبو قبيس و
جلد دوم نسخ محمود بن حسين بن درويش على ترشيزى
خراسانى در 1029، خشتى.
القواعد الشريفية (اصول فقه، عربى)
از حاج سيد شفيع جاپلقى درگذشته 1280، تقريرات درس استادش شريف
العلماء است.
(ذريعه 17 / 184)
* ش 507، از بحث اوامر تا تعادل و تراجيح، بى تاريخ.
قواعد العقائد (كلام، عربى)
از خواجه نصير الدين طوسى در گذشته 672، بر اين كتاب شروح و
حواشى فراوانى نوشته شده است.
(ذريعه 17 / 186)
143

* ش 1534، تحرير سده 11، همراه با بخشى از اعتقادات
صدوق.
القواعد والفوائد (فقه و اصول، عربى)
از شهيد اول (734 - 786)
(ذريعه 17 / 193)
* ش 582، تحرير 1256، مقابله شده.
* ش 620، تحرير محمد تقى بن محمد مقيم يزدى در
1103.
* ش 734، تحرير سده 12 - 13.
* ش 1073، تحرير محمد خراسانى كدكنى در 1271.
القوانين المحكمة (اصول فقه، عربى)
از ميرزاى قمى (1150 - 1231) كه نگارش آن را در 1205 به پايان
رسانده است.
(ذريعه 17 / 12 - مشار)
* ش 431، تحرير 1238، حواشى فراوان با امضاء
على اكبر عفى عنه كه مقصود آخوند ملا على اكبر خونسارى
است كه تأليفاتى از او در جلد اول اين فهرست ياد شده
است و نيز حواشى از نواده او كمال الدين بن محمد حسين
ابن على اكبر دارد.
* ش 440، حواشى با امضاء لمحرره ه‍ العلوى دارد
144

* ش 469، تحرير عبدالعلى بن محمد كاظم اصفهانى.
* ش 576، تحرير مير محمد هادى بن مير شمس الدين
حسينى دهكردى در 1240، با وقف نامه اى مورخ 1350.
* ش 587، يادداشت تملك حسن بن ابى طالب موسوى
در 1273 بر برگ نخست ديده مىشود و بيشتر جلد دوم به خط
همان مالك كتاب است.
* ش 929، تحرير 1246.
* ش 1112، تحرير محمد امين بن حاج أبو محمد
شيرازى در 1231.
* ش 1129، تحرير سده 13.
كامل بهائى - كامل السقيفة (امامت، تاريخ، فارسى)
از عماد الدين حسن طبرسى (سده هفتم)
(منزوى 980 - ذريعه 17 / 252)
* ش 833، تحرير سده 10 - 11، اول و آخر ناقص.
كافى (حديث، عربى)
از ثقة الاسلام محمد بن يعقوب كلينى درگذشته 329، در سى و پنج جزء
كه در هشت مجلد چاپ شده است.
(ذريعه 17 / 245 - مشار)
* ش 403، تحرير سده 11، اصول تا آخر كتاب العشرة
آثار مقابله دارد و در اوائل نسخه حدود ده مورد " بلاغ " به
145

خط علامه مجلسى ديده مىشود، حواشى از ملا صالح
مازندراني و فيض كاشانى و علامه مجلسى دارد.
* ش 492، كتاب طهارت تا صوم و كتاب صيد تا
پايان مواريث، تحرير محمد على بن محمد صالح ابهرى در
1060.
* ش 531، اصول تا كتاب العشرة، تحرير سده 11 -
12، با سر لوح زرين، با يادداشت تملك عبد الحسين بن
شيخ سلطان جزائرى بر برگ اول و تملك محمد هاشم موسوى
خونسارى در 1286.
* ش 552، اصول تا كتاب العشرة، تحرير محمد مقيم
شهميرزادى در 1071، آثار مقابله در آن ديده مىشود، با
يادداشت تملك سيد محمد بن محمد هادى حسينى خاتون
آبادى و محسن بن محمد حسينى و حسين بن محمد حسينى
خاتون آبادى بر برگ نخست.
* ش 624، اصول تا پايان كتاب الحجة، تحرير محمد
طاهر بن على اكبر مازندراني در 1109.
* ش 680، كتاب عقل وعلم، تحرير سده 12 - 13.
* ش 776، اصول تا كتاب الدعاء، تحرير عبد المطلب
ابن ملا محمد شفيع براى آخوند ملا محمد على در 1279.
* ش 805، اصول تا پايان كتاب الحجة، تحرير سده
11 - 12.
* ش 813، روضه، تحرير 1086.
* ش 840، زكات تا جهاد، تحرير سده 11 - 12.
146

* ش 874، تا كتاب الحجة، مقابله شده، تحرير محمد
حسين بن أبو محمد در 1093.
* ش 1176، اصول تا باب الاستطاعة، تحرير سده
11 - 12.
* ش 1558، تا اواسط كتاب العشرة، تحرير سده 12.
* ش 1612، ايمان وكفر، تحرير سده 11.
كافيه (نحو، عربى)
از ابن حاجب نحوى درگذشته 646.
(ذريعه 14 / 30 - كشف الظنون 2 / 1370)
* ش 984، ناتمام، تحرير سده 11 - 12.
* ش 1174، تحرير سده 11 - 12.
* ش 1225، تحرير 1196.
* ش 1319، تحرير 1123، با يادداشت تملك محمد
على بن محمد اسماعيل حسينى...
* ش 1618، با تملك راشد بن على بن راشد نجفى
بحرينى بر برگ نخست.
كتاب.. (فارسى)
اين است عنوان هاى موجود آن:
باب دوم در اداى حقوق عبوديت.
باب سيم در مكارم اخلاق وحسن خلق و وجوب تمسك حاكم وپادشاه به
147

سيرت خلفاء راشدين..
باب چهارم در حقوق والدين و زوج و زوجه و اولاد و عبيد و اصدقاء..
باب پنجم در احكام ولايت و سلطنت و امارت و حقوق رعايا و شرائط
حكومت و خطر عهده آن..
باب هفتم در بيان وجوب امر به معروف و نهى از منكر.
باب هشتم در بيان فضيلت شكر و حقيقت و اقسام آن.
باب نهم در بيان فضيلت صبر و حقيقت آن.
باب دهم در مذمت كبر و غضب..
* ش 937، برگهايش پس و پيش شده، اول و آخرش
ناقص است، تحرير سده 11 - 12، 103 برگ، ربعى.
كتاب.. (اصول دين، عربى)
از مرتضى بن سيد محمد ساروى (در اواسط كتاب نام مؤلف ياد شده
است) در چند باب.
باب اول و در آن ده مبحث است.
باب دوم و در آن سى و چند مسأله است.
و اين نسخه تا باب سوم كه در نبوت است دارد.
آغاز وجود: الثاني طريق تحصيل المعرفة منحصر في النظر إذ التصفية
لاحتمالها موقوفة على النظر والالهام كالتصفية..
* ش 1360، تا باب سوم در نبوت، با يادداشت تملك
عبد الحسين محلاتى در 1316، تحرير 1316، 175 برگ، ربعى.
148

كتاب.. (تاريخ، فارسى)
شرح حال چهارده معصوم است با اين عنوانها:
در ياد كردن مدت حيات و امامت او عليه السلام.
در ياد كردن ثواب زيارت امير المؤمنين..
در ياد كردن امام دويم الحسن بن على و بعضى از مناقب و معجزات و دلالت و
ازواج و اولاد.. و در اين باب هفت فصل است
در ياد كردن امام چهارم.. و اين باب هفت فصل است
در ياد كردن مولد امام نهم و بعضى از مناقب و معجزات او و اين باب هفت
فصل است.
....
* ش 997، تحرير سده 11 - 12، ناقص، 210 برگ،
وزيرى.
كتاب.. (فارسى)
در دوازده باب و هر باب چند فصل، اين است فهرست ابوابش
باب اول در چهارده فصل وفصل چهاردهم در دواى معاصى وسيئات.
دوم در تنظيف بدن و جامه از كثافات و اخباث ظاهرى و تطهير جسد ودل از
كدورت احداث باطنى در ده فصل.
سوم در فضايل نماز و متعلقات آن در 15 فصل.
چهارم در فضايل ذكر دعا و احكام متعلق به آن در ده فصل.
باب دوازدهم در احكام متعلق به اموات در ده فصل.
* ش 987، اولش افتاده، تحرير سيد اسماعيل بن
149

مير محمد تقى مكنى به ميرزا كوچك در 1972،
190 برگ، خشتى.
كتاب.. (فارسى)
چند باب از آن
باب 23 شامل 24 حديث از عامه كه هيچكدام درست نيست، با استدلال،
درست نبودن آنها ثابت شده است.
باب 24 در ذكر بعضى فضايح بنى اميه و زندقه ايشان.
باب 25 در حكايتى چند كه ميان اهل عدل و جبر رفته است.
باب 26 در ذكر چند مسأله از جمله مسايلى كه ايشان بر اماميان تشنيع مىزنند،
هفت مسأله و هفتمى سه طلاق به يك بار.
* ش 1347، 26 برگ، در 945 مقابله شده و قسمت
آخر آن تحرير 1038 مىباشد.
كشف الحقائق (عرفان، فارسى)
از عزيز الدين نسفي شامل ده رساله و آن را در 680 در ابرقوه به پايان رسانده است.
(فهرست منزوى 1318)
* ش 1232، تحرير سده 13، از رساله سوم تا هفتم.
كشف الريبة في احكام الغيبة والنميمة (فقه، اخلاق، عربى)
از شهيد ثانى زين الدين على بن احمد بن تقى بن صالح بن شرف العاملى
(911 - 966)
150

(ذريعه 18 / 36)
* ش 1431، تحرير حسين بن محمد حسن موسوى
در 1269.
كشف الغطاء عن معايب ميرزا محمد عدو العلماء (عربى)
از شيخ جعفر كاشف الغطاء در رد ميرزا محمد اخبارى، مؤلف آن را پس از
فرار ميرزا محمد و پناه بردن به فتحعلى شاه نوشته و براى شاه فرستاده است.
آغاز: بسمله با ميرزا محمد انى اعرضت عن ذكرك بين الانام.
انجام: إلى اسفل السافلين وقد كان ذلك والحمد لله..
(ذريعه 18 / 45)
* ش 1454، تحرير سده 13، 34 برگ، جيبى.
كشف اللثام (فقه، عربى)
شرح قواعد علامه است از فاضل هندى (1062 - 1137) كه در سالهاى
1096 - 1101 به نگارش آن اشتغال داشته است و طهارت وصلوة و حج و نكاح
تا پايان كتاب قواعد را شرح كرده است.
(ذريعه 18 / 56)
* ش 585، تا صلوة اموات، تحرير محمد باقر بن
محمد نقى موسوى در 1230 در كربلا. (1)
* ش 700، قضا تا ديات، تحرير براتعلى بن استاد حسن
نجف آبادى در 1255.

1 - گويا حجة الاسلام شفتى باشد.
151

* ش 778، صلوة، تحرير سده 12 - 13.
* ش 941، عتق تا ارث، تحرير سده 13.
كشكول (فارسى، عربى)
از شيخ بهائى (953 - 1030) در پنج جلد و اين كتاب را پس از كتاب ديگرش
" مخلاة " نگاشته است.
(ذريعه 18 / 77)
* ش 623، تحرير 1075 - 1078، اولش افتاده است.
كفاية الاحكام (فقه، عربى)
از محقق سبزوارى (1017 - 1091)
(ذريعه 18 / 88 و 96 و 99)
* ش 417، تحرير سده 12 - 13.
* ش 668، تحرير محمد جعفر بن محمد رفيع در 1268
* ش 826، از نكاح تا قضا، تحرير سده 12 - 13.
الكفاية الوافى (1) (نحو، عربى)
آغاز موجود: فصل الاسم المعتل إذا كان في آخره الف لم يظهر فيه الاعراب
في لفظه.
انجام وجهله و ما اشبه ذلك.

1 - در آخر نسخه اين نام ياد شده است.
152

* ش 1052، اولش افتاده، تحرير 1080، 190 برگ،
خشتى.
كلمات مكنونه (فارسى)
از ملا محسن فيض كاشانى (1007 - 1091) كه آن را در 1057 به پايان رسانده
است.
(ذريعه 18 / 119)
* ش 1445، برگ آخرش افتاده، تحرير سده 12 - 13.
كمال الدين و تمام النعمة - اكمال الدين (حديث، عربى)
از شيخ صدوق درگذشته 381
(ذريعه 18 / 137 و 2 / 283)
* ش 1206، تحرير 1067، تصحيح شده است.
* ش 1207، تحرير گويا سده 9 - 10، با اين يادداشت
در پايان جلد اول: قوبلت هذه النسخة من نسخه به خط على بن
ابى المعالى (شايد طور ديگر خوانده شود) بن احمد بن على
القرشى ذكر في تاريخها 767
كنز اللغات (لغت، عربى به فارسى)
از محمد بن عبد الخالق بن معروف (سده نهم)
(منزوى 2516 لغت نامه دهخدا ج 40 ص 316)
* ش 494، ناقص، تحرير سده 12 - 13.
153

* ش 914، تحرير محمد قاسم بن محمد رضا، با
يادداشت تملك مورخ 1135.
كيميا (فارسى، و عربى)
* ش 1012، تحرير سده 13، 26 برگ، خشتى.
كيميا (فارسى)
* ش 1487، بياض، 45 برگ، تحرير سده 13.
گلشن راز (عرفان، منظوم، فارسى)
از شيخ محمود شبسترى كه به زبانهاى تركى، انگليسى، آلمانى وارد و
ترجمه شده است.
(منزوى 3073)
* ش 1363، تحرير سده 13، همراه با احاديث متفرقه.
گوهر مراد (كلام، فارسى)
از ملا عبد الرزاق لاهيجى درگذشته 1072، مؤلف شوارق و سرمايه
ايمان و غيره.
(ذريعه 18 / 250)
* ش 606، تحرير 1269،
* ش 705، تحرير 1261.
154

لحمة الالبان في رضاع الصبيان (فقه، فارسى)
از زين العابدين بن محمد على من احفاد العلامة السبزواري
آغاز: الحمد لله الذى أوجدنا من بين الاضلاع
* ش 1627، تحرير سده 13 - 14، 15 برگ، ناتمام.
لطائف الانفية في شرح الالفيه (نحو، عربى)
شرحي است بر شرح سيوطى بر الفيه ابن مالك، تاريخ پايان تأليف
1277.
* ش 1617، جلد دوم از باب علم به بعد، گويا نسخه
اصل باشد.
لغت عربى به فارسى
آغاز: اثقال گرانها، احبا دوستان
* ش 1536، تحرير سده 13، 30 برگ، اول و آخرش
افتاده.
لمعات (مواعظ، فارسى)
كتابى است شامل احاديث اخلاقى و غيره با ترجمه فارسى از صمد بن
سليمان بن احمد هفشوى، داراى چند ساطعه و چند مقاله.
آغاز: الحمد.. و بعد مخفى نماند كه حسب الالتماس يكى از اخوان
155

* ش 692، تحرير 1259، 157 برگ، همراه با
متفرقاتى در علائم ظهور و غيره در 52 برگ، خشتى.
اللمعة الدمشقيه (فقه، عربى)
از شهيد اول (734 - 786) كه آن را در مدت هفت روز در زندان در
حالى كه جز مختصر نافع محقق حلى كتابى نزد او نبوده تأليف كرده است.
(ذريعه 18 / 352)
* ش 1620، تا كتاب اطعمه و اشربه، تحرير سده
10 - 11، با يادداشت تملك قاضى عيسى و محمد امين بن
قاضى عيسى و عنايت الله بن محمد مؤمن و سومى مورخ
1049 است.
لوامع الانوار في معرفة الأئمة الاطهار (امامت، فارسى)
از على بن حسن زواره اى است وى احسن الكبار محمد بن ابى زيد علوى
حسينى ورامينى را بدستور شاه طهماسب صفوى در يك مقدمه و چهارده باب و
يك خاتمه مرتب نموده و به اين نام ناميده است.
(منزوى 984 - فهرست فيضيه 2 / 8 - ذريعه 18 / 361)
* ش 516، تحرير ملك غنى به امر الله ميرزا قلى ملقب
به عبد الله دربارى در 1072.
لوامع صاحبقرانى (حديث، فارسى)
شرح من لا يحضره الفقيه شيخ صدوق است از مجلسى اول ملا محمد تقى
(1003 - 1075) كه آن را در 1065 - 1066 نگاشته است اين شرح تا كتاب حج و
156

شرح عربى او به نام روضة المتقين تا آخر فقيه است.
(ذريعه 18 / 368)
* ش 438، صلوة، بى تاريخ.
* ش 674، حج، اول و آخرش ناقص است، تحرير
سده 11 - 12.
اللهوف - الملهوف (مقتل، عربى)
از سيد على بن طاوس (583 - 664) كه اصل و ترجمه آن مكرر چاپ
شده است.
(ذريعه 18 / 389)
* ش 1110 تحرير حسين بن حاج ملا ابراهيم نجف
آبادى در 1290.
مبادى الوصول إلى علم الاصول (اصول فقه، عربى)
از علامه حلى (648 - 726)، بر اين كتاب شروح فراوانى نگاشته شده است.
(ذريعه 19 / 44)
* ش 1111، تحرير على بن عبد الله حسينى حائرى در
1307.
* ش 1267، تحرير سده 11 - 12.
مبشر الجنان وذخيرة المعاد (فارسى)
از محمد على اصفهانى متخلص به مهجور در يك مقدمه و سى مجلس و
157

خاتمه، در سال 1292 آن را نگاشته است و پيش از آن كتابهاى بحر البكاء ومطلوب
الذاكرين ورضوان السالكين و برهان المتغيرين را نوشته بوده است.
* ش 489، تحرير 1294، 81 برگ.
مبكى العيون (فارسى)
كتابى است شامل مقتل و غيره كه به كار اهل منبر آيد.
* ش 1086، اولش افتاده، تحرير 1272.
مثنوى (فارسى)
از ملاى رومى جلال الدين محمد بلخى.
(ذريعه 19 / 303)
* ش 683، تحرير محمد جعفر بن زين العابدين در
1223.
* ش 851، قطعه از كتاب است، تحرير سده 11.
مجمع البحرين (لغت، عربى به عربى)
از شيخ فخر الدين طريحى نجفى درگذشته 1085 كه آن را در سه شنبه شانزدهم
رجب 1079 به پايان رسانده است.
(ذريعه 20 / 22)
* ش 1570، تحرير 1239.
مجمع البيان (تفسير، عربى)
از شيخ طبرسى درگذشته 548 در ده جزء كه در 15 ذيقعده 536 جزء آخر
158

آن به پايان رسيده است.
(ذريعه 20 / 24)
* ش 410، جزء اول تا سوم، تحرير 1067.
* ش 544، سوره هاى مريم، طه، انبيا، وكهف، تحرير
سده 10 - 11 با چند حاشيه به امضاء عبد العال عفى عنه.
* ش 808، از سوره نساء تا يوسف، تحرير مسعود بن
شيخ يوسف شاه در 28 صفر 1094.
* ش 892، جزء هشتم، سوره عنكبوت تا مؤمن،
تحرير سده 11 - 12.
مجمع الدعوات (دعا، فارسى)
از محمد بن غياث الدين بن عبد المطلب يا عبد المطلب بن غياث الدين
بن محمد، داراى مقدمه و هشت باب و خاتمه.
(ذريعه 20 / 28)
* ش 1590، تحرير سده 14.
مجمع الفائدة - شرح ارشاد الاذهان (فقه، عربى)
شرح ارشاد الاذهان علامه حلى است از مقدس اردبيلى درگذشته 993 كه
آن را در 977 - 985 نگاشته است.
(ذريعه 20 / 35)
* ش 551، متاجر تا هبات، تحرير سده 13.
* ش 771، حدود و ديات، تحرير سده 13 براى مجتهد
العصر والزمانى ملا محمد صالحا.
159

* ش 864، طهارت وصلوة، تحرير على بن يحيى بن
على بن جديد در 1085، با وقف نامه اى مورخ 1123 كه در
آن، اين كتاب از صد و هشتاد جلد باقيمانده كتب وقفى علامى
مير محمد باقر بن مير على رضا امام مسجد جديد عباسى در
اصفهان دانسته شده است، و نيز در همين وقف نامه آمده كه
بقيه كتابهاى ياد شده غير از اين صد و هشتاد جلد در فتنه افغان
از بين رفته است.
المحاكمات بين شرحي الاشارات (فلسفه، عربى)
از قطب الدين رازى درگذشته 746 كه آن را در اواخر جمادى الثاني 755
به پايان رسانده است.
(ذريعه 20 / 132 - كشف الظنون 1 / 95)
* ش 1614، طبيعيات، تحرير صالح ابهرى در مدرسة
الناظر در 1080.
المحجة البيضاء في احياء الاحياء (اخلاق، عربى)
از ملا محسن فيض كاشانى (1007 - 1091) كه احياء العلوم غزالي را تهذيب
و به اين نام ناميده است.
(ذريعه 20 / 145)
* ش 506، جلد چهارم، تحرير عبد المجيد بن محمد
على طباطبائى در 1134.
160

محرق القلوب (مقتل، فارسى)
از ملا مهدى نراقى (1149 - 1209) در اين كتاب برخى از مطالب سست
و ضعيف كه نقل آنها براى مرحوم نراقى سزاوار نبود آمده است.
(ذريعه 20 / 149)
* ش 484، تحرير 1237.
* ش 947، قطعه اى از كتاب است، تحرير محمد نصير
مشهور به آقاجانى بن كربلائى على اصغر در 1231.
مختصر المصباح الصغير (دعا، عربى)
مصباح المتهجد يا المصباح الكبير، از شيخ طوسى و اين كتاب را چند نفر
از جمله، خود شيخ طوسى تلخيص كرده اند و تلخيص شيخ به المصباح الصغير
معروف شده است، كتاب مورد گفتگو مختصر همين المصباح الصغير است كه
نظام الدين على بن محمد آن را كوتاه و نيز مطالبى به آن افزوده و به شش باب
مبوب ساخته است.
الباب الاول في مقدمات الصلاة و ما يتعلق بها.
الباب الثاني في سياقة الصلاة الاحدى والخمسين..
الباب الثالث في ذكر بعض من العبادات الواجبة والمندوبة.
الباب الرابع من ذكر فضل شهر رجب..
الباب الخامس في ذكر دعوات الايام والاسبوع..
الباب السادس في ذكر آداب الحج والزيارات..
آغاز موجود: وقد رأيت المصباح الصغير من مؤلفات الشيخ الاجل.
(ذريعه 20 / 209)
161

* ش 785، تحرير سده 11، اوراق آن در صحافي
پس و پيش شده است.
مختصر مطول (معاني بيان، عربى)
از سعد الدين تفتازانى كه آن را در 756 به پايان رسانده است.
(كشف الظنون 1 / 473)
* ش 611، تحرير 1242.
* ش 677، تحرير مير مظفر بن مير محمد يوسف حسينى
مازندراني در سده 11.
* ش 787، تحرير 1241.
* ش 860، تحرير 1075.
* ش 968، تحرير سده 13.
* ش 992، تحرير 1241.
* ش 1104، تحرير محمد باقر بن ملا أبو طالب در 1128.
* ش 1183، تحرير سده 11 - 12.
* ش 1367، تحرير أبو الهادي بن عباس عقدائى در 1081.
المختصر النافع (فقه، عربى)
از محقق حلى (602 - 676) بر اين كتاب شروح فراوانى نوشته شده است.
(ذريعه 20 / 213 - مشار)
* ش 584، تحرير سده 13، ناتمام.
* ش 699، تحرير سده دهم يا پيشتر.
* ش 715، تحرير 1217.
162

* ش 749، تحرير سده 13.
* ش 815، تحرير 1022.
* ش 849، تحرير 1219.
* ش 1004، تحرير محمد مؤمن بن محمد على در 1101.
* ش 1037، تحرير سده 12 - 13.
* ش 1038، تحرير محمد على بن مجد الدين در 1020.
* ش 1050، تحرير 1077، مقابله شده، با وقف نامه اى
به خط ملا مهدى نراقى بر برگ آخر.
* ش 1123، تحرير سده 12 - 13، موريانه خورده.
* ش 1199، ناقص، تحرير سده 11 - 12.
* ش 1399، تحرير سده 12 - 13.
مختلف الشيعة في احكام الشريعة (فقه، عربى)
از علامه حلى در هفت جزء كه در 699 - 708 نگاشته شده است.
(ذريعه 20 / 218)
* ش 509، تا جزء ششم، تحرير عزيز الله بن على
حسينى قمى در نجف در 969.
مخزن الاسرار الفقهيه - حاشيه شرح لمعه (فقه، عربى)
حاشيه اى است بر شرح لمعه شهيد ثانى از آقا محمد على بن آقا محمد باقر
هزار جريبى درگذشته 1246 در سه جلد.
آغاز جلد دوم: الحمد لله على نعمائه والشكر له على آلائه والصلوة والسلام
163

على اشرف انبيائه.. و بعد فهذه تعليقة كافية وتذكرة شافية وافية.
(ذريعه 20 / 222)
* ش 404، جلد دوم، از اجاره تا قصاص، تحرير
1258، با يادداشت تملك سيد جعفر موسوى كرمانى در 1326
بر برگ نخست، 292 برگ، رحلى.
* ش 457، جلد دوم، بى تاريخ، 240 برگ، رحلى.
مدارك الاحكام (فقه، عربى)
شرح شرايع محقق حلى است از سيد محمد بن على بن حسين موسوى عاملي
(946 - 1009) در سه جزء از طهارت تا حج.
(ذريعه 20 / 239)
* ش 502، تحرير 1232.
* ش 530، از صلوة آيات تا اعتكاف، تحرير سده
11 - 12، با حاشيه اى با امضاء على اكبر كه همان ملا على
اكبر خونسارى است كه برخى از تأليفات او در جلد اول
اين فهرست ياد شده است.
* ش 1611، طهارت وصلوة، تحرير سده 11 - 13.
مدخل منظوم (نجوم، فارسى)
از عبد الجبار خجندى كه آن را در 616 سروده است.
آغاز:
بسم رب الذى هو الله * الذى لا إله الا هو
164

مرد دانا سخن ادا نكند * تا به نام حق ابتدا نكند
(منزوى 347)
* ش 1582، تحرير سده 14، 12 برگ.
مراح الارواح (صرف، عربى)
از احمد بن على بن مسعود.
(كشف الظنون 2 / 1651)
* ش 1075، تحرير سده 13.
مرافعه حيوان و انسان (فارسى)
آغاز: فلا وربك لا يؤمنون حتى يحكموك..
* ش 1165، تحرير سده 13.
مرشد العوام (فقه، فارسى)
رساله عمليه ميرزاى قمى (1150 - 1231) است در دو جلد كه جلد اول
آن در 1206 به پايان رسيده است.
(ذريعه 20 / 307)
* ش 694، جلد اول، تحرير محمد هاشم بن حاج
محمد على در 1217 با نسخه اصل مقابله شده است.
* ش 1207، بى تاريخ.
* ش 1331، تا احكام اموات، بى تاريخ.
165

مرصاد العباد (عرفان، فارسى)
از نجم الدين دايه رازى درگذشته 654 و اين كتاب را در 618 - 620
نگاشته است.
(منزوى 1044 و 1379)
* ش 607، پايانش افتاده. تحرير سده 12 - 13.
مزار - زيارت نامه (فارسى)
از محمد اشرف بن عبد الحسيب حسينى مؤلف فضائل السادات ونواده
ميرداماد، به نام شاه سلطان حسين صفوى در يك مقدمه و چهارده فصل و يك خاتمه.
مؤلف مىنويسد كه زيارتهايى كه ميرداماد به خط خود نوشته بود جمع آورى
كرده و به صورت اين كتاب درآورده است.
در اثناء كتاب مطالب متفرقه جالب به چشم مىخورد.
آغاز: الحمد لله الحسيب الذى جعل زيارة المقربين..
* ش 601، تحرير سده 11 - 12، با ترجمه دعاها و
زيارات زير سطور، 103 برگ، خشتى.
مزار - زيارت نامه (فارسى)
شامل مقدمه و نه باب به نام شاه سليمان صفوى، مؤلف پيشتر مزارى نگاشته
بوده كه زيارتهاى آن ترجمه نداشته و در اين كتاب ترجمه فارسى زيارت را هم
آورده است.
166

آغاز: الحمد لله.. اما بعد چون بر كافه انام و جمهور خواص و عوام لازم
و متحتم است..
* ش 659، تحرير سده 11 - 12، يكى دو برگ از
آخرش افتاده، با سر لوح و جدول زرين، و ترجمه زيارات
با شنگرف زير سطور نوشته شده است.
مسالك الافهام في شرح شرايع الاسلام (فقه، عربى)
از شهيد ثانى (911 - 966) كه در سالهاى 951 - 964 در دست نگارش
بوده است.
(ذريعه 20 / 378 - فهرست فيضيه 1 / 242)
* ش 819، از وقوف تا نكاح، تحرير على بن محمد بن
حسن الخور اسكافي جى بلوك اصفهان در سه شنبه نيمه
رمضان 1033.
* ش 820، متاجر تا وكالت، تحرير محمد رضا بن
محمد مؤمن شولستانى در 1109.
* ش 839، نكاح تا نذر، تحرير حسن بن على بن زبيدى
سده 10 - 11.
* ش 852، تجارت تا نكاح، تحرير جمعه 11 رمضان
1017.
* ش 855، طهارت تا جهاد، تحرير سده 11،
* ش 1019، عتق تا نذر، تحرير سده 13.
* ش 1120، قضا و شهادات و حدود و ديات، تحرير
سده 13.
167

مشارق الانوار (حديث، عربى)
از شيخ رجب برسى كه آن را در 773 نگاشته است.
(ذريعه 21 / 33 - فهرست فيضيه 1 / 245)
* ش 685، تحرير محمد جعفر بن عبد الله قرميسينى در
1244.
مشارق الشموس في شرح الدروس (فقه، عربى)
شرح دروس شهيد اول است از آقا حسين خوانسارى (1016 - 1098)
(ذريعه 21 / 36)
* ش 561، طهارت، ناتمام، تحرير سده 12، با
يادداشت تملك محمد طاهر بن مير محمد حسين حسينى و
وقف نامه اى مورخ 1255 بر برگ نخست.
* ش 572، طهارت، تحرير سده 12 - 13.
مشاعر (فلسفه، عربى)
از ملاصدراى شيرازى (979 - 1050)
(ذريعه 21 / 37)
* ش 905، تحرير سده 13.
168

مصائب المعصومين (عربى)
شامل مقدمه و شصت و دو مجلس و خاتمه از عبد الخالق بن عبد الرحيم
يزدى درگذشته 1268 و اين كتاب را در 1241 به پايان برده است.
(ذريعه 21 / 73 و 75)
* ش 1109، تحرير سده سيزدهم، 305 برگ،
وزيرى.
المصابيح (فقه، عربى)
از سيد بحر العلوم درگذشته 1212 يا از سيد مجاهد درگذشته 1241.
آغاز: الحمد.. الفقه لغة الفهم و اصطلاحا العلم بالاحكام..
در بحث غسل عيد نوروز از كتاب لسان الخواص قزويني ونوروزيه او و
زاد المعاد مجلسى ياد مىشود.
(ذريعه 21 / 81 - 82 - فهرست فيضيه 1 / 248)
* ش 481. طهارت تا بحث نجاسات، بى تاريخ، 100
برگ، رحلى.
* ش 1541، طهارت اول و آخرش افتاده، بى تاريخ.
مصابيح القلوب (مواعظ، فارسى)
از تاج الدين حسن شيعي سبزوارى (سده هشتم) در پنجاه و دو يا سه
فصل.
(منزوى 1683 - ذريعه 21 / 90)
169

* ش 869، تا فصل 31، تحرير سده 11.
* ش 1003، اولش افتاده، تحرير سده 11.
* ش 1094، تحرير سده 13.
* ش 1576، ناقص بى تاريخ.
مصابيح القلوب (فقه، فارسى)
از محمد حسين عبد الباقي حسنى حسينى خاتون آبادى درگذشته 1233
در يك مقدمه و پنج باب، طهارت تا زيارات، تاريخ تأليف 1217.
(روضات الجنات ص 198 چاپ دوم)
* ش 1066، آخرش افتاده، بى تاريخ.
* ش 1557، تحرير عبد المطلب موسوى زين العابدينى
شهير به سيد ميرزاى موسوى اصفهانى در 1225.
المصباح - شرح قسم ثالث مفتاح العلوم سكاكى (معاني بيان، عربى)
از مير سيد شريف جرجانى درگذشته 816 و در 803 - 804 از نگارش
اين شرح فراغت يافته است.
(كشف الظنون 1763)
* ش 619، تحرير بنده محمد حسين بن نعمت الله قرشى.
مصباح الشريعة ومفتاح الحقيقة (حديث، عربى)
به ذريعه 21 / 110 مراجعه شود.
170

* ش 1180، تحرير 1069. همراه با متفرقاتى از
ادعيه.
المطول (معاني بيان، عربى)
شرح تلخيص المفتاح است از سعد الدين تفتازانى كه آن را در 742 به پايان
رسانده است.
(ذريعه 6 / 70 و 202 - كشف الظنون 1 / 473)
* ش 411، تحرير سده 13.
* ش 473، تحرير سده 13.
* ش 526، تحرير عبد الوهاب در 1079.
* ش 528، تحرير مرتضى قلى بن كربلا رمضان
استرآبادى در 1241.
* ش 557، تحرير 1077.
* ش 861، تحرير زمان بن حمزه در 10409.
معاديه (ممكن است نام ديگرى داشته باشد) (عقائد، فارسى)
كتابى است در اثبات معاد جسمانى، بحث تناسخ را هم دارد، كلمه اكنون
در آن تكرار مىشود.
از مجلس درس امير سيد شريف در شيراز كه او از سيد شريف نقل مىكرده
ياد مىشود.
حديث ان الصورة الانسانية هي اكبر حجة الله على خلقه را از امام صادق
نقل مىكند.
171

ابياتى را با عنوان قوله قوله شرح مىكند.
مؤلف از خود بعنوان اين حقير ياد مىكند.
از سيد نظام الدين احمد كه در شيراز وعظ مىكرده و بسيار مورد علاقه
مردم بوده ياد و داستانى از او درباره پادشاه هند كه سيد نعمت الله ولى را در خواب
ديده نقل مىكند.
از اخلاق ناصرى و جاودان نامه و معاديه بابا افضل و اشعارى از ناصر خسرو
و كتاب اخوان الصفا ياد مىكند.
* ش 1146، اول و آخر ناقص، 55 برگ، تحرير سده
11 همراه با كتاب اخلاق اشراف عبيد زاكانى كه در حرف
الف اين فهرست ياد شد.
معالم الاصول (اصول فقه، عربى)
از شيخ جمال الدين حسن بن زين الدين درگذشته 1011، اين كتاب را
مؤلف به عنوان مقدمه كتاب فقه خود نگاشته است.
(ذريعه 21 / 198)
* ش 618 تحرير 1300.
* ش 703، تحرير 1237.
* ش 739، تحرير محمد حسن بن ملا محمد حسين
بافرانى در 1238.
* ش 790، تحرير اسماعيل بن مير محمد زمان حسينى
در 1077.
* 1028، تحرير على بن محمد حسين انجدانى در
1257.
172

* ش 1117، تحرير عبد الباقي حسينى در 1231.
* ش 1125، تحرير محمد جواد بن محمد امين در
1244.
* ش 1201، تحرير سده 12.
* ش 1226، تحرير محمد حسن بن حاج محمد ترشيزى
در 1096.
* ش 1393، تحرير 1255.
معاني الاخبار (حديث، عربى)
از شيخ صدوق درگذشته 381، تاريخ پايان تأليف 331 (؟).
(ذريعه 21 / 204)
* ش 1321، اول و آخر ناقص، تحرير سده 12 - 13.
معتمر و عيينه (داستان، منظوم)
از عبد الرحمن جامى (در نسخه ما به جامى نسبت داده شده است)
(منزوى 3291)
* ش 1273، 8 برگ، تحرير 1210، همراه با يوسف
و زليخاى جامى.
معراج السعادة (اخلاق، فارسى)
از ملا احمد نراقى (1185 - 1245) كه تقريبا ترجمه جامع السعادة پدرش ملا مهدى
نراقى است.
173

(ذريعه 21 / 229)
* ش 656، اولش افتاده، تحرير 1257.
معراج نامه (فارسى)
آغاز: الحمد.. اما بعد بدان كه در اخبار.
* ش 1211، تحرير 1176، 27 برگ.
معراج نامه منظوم (فارسى)
آغاز:
شاهنشه ملك لا يزالى * خورشيد فضاى بى زوالى
* ش 1594، تحرير سده 14.
معراج نامه (فارسى)
آغاز: الحمد لله الذى خلق الافلاك.
* ش 1646، تحرير سده 14، 40 برگ، جيبى.
مغنى اللبيب عن كتب الاعاريب (نحو، عربى)
از ابن هشام درگذشته 762، كه آن را در 756 به پايان رسانده است.
(كشف الظنون 2 / 1751)
* ش 565، جزء اول، تحرير حسين بن مسلم موسوى
سفرى، بدون تاريخ.
174

* ش 1598، تحرير سده 14.
* ش 1619، جلد دوم، تحرير محمد مهدى بن محمد
ابراهيم الندوشى اليزدى در 1271.
مفاتيح الاصول (اصول فقه، عربى)
از سيد مجاهد در گذشته 1242 كه آن را در 1229 به پايان رسانده است.
(ذريعه 21 / 300 - مشار)
* ش 548، تحرير غلام حسين بن اسلام بيك خوانسارى
در 1239.
* ش 970، از باب الافعال والتاسى تا پايان، تحرير 1229.
مفاتيح الشرايع (فقه، عربى)
از فيض كاشانى (1007 - 1091) فقط قسمتى از اين كتاب چاپ
شده است.
(ذريعه 21 / 303)
* ش 603، جلد دوم، تحرير ملا باقر براى مجتهد العصر
والزمان ميرزا أبو تراب تويسركانى در 1206.
* ش 630، جلد اول تحرير سده 11 - 12.
ش 724، جلد دوم، تحرير حسين بن عبدالعلى بن
عبد المحمود در 1215.
* ش 731، جلد دوم، تحرير سلطان بن سلطان هزار
جريبى در 1209.
* ش 835، تا ارث، تحرير سده 12 - 13.
175

* ش 967، جلد دوم، آخرش افتاده، تحرير سده 13.
مفتاح الفلاح (دعا، عربى)
از شيخ بهائى (953 - 1030) كه آن را در 1015 در گنجه به پايان رسانده
است.
(ذريعه 21 / 339)
* ش 1139، تحرير سده 11 - 12.
* ش 1219، تحرير محمد فصيح در 1055.
* ش 1253، در 1112 مقابله شده است.
مفتاح الكرامة (فقه، عربى)
از سيد محمد جواد بن محمد حسينى عاملي نجفى (1150 - 1226) كه در
سالهاى 1201 تا 1226 در دست نگارش بوده است.
(ذريعه 21 / 341)
* ش 1023، نيمه دوم جلد صلوة، بى تاريخ.
المفصل في صنعة الاعراب (نحو، عربى)
از أبو القاسم محمود بن عمر زمخشرى درگذشته 538 كه آن را در 513 - 514
نگاشته است
(كشف الظنون 2 / 1774)
* ش 1164، تحرير سده 11 - 12.
176

مقابيس الانوار (فقه، عربى)
از شيخ اسد الله كاظمى دزفولى درگذشته 1237.
(ذريعه 21 / 375)
* ش 467، بيع تا رضاع، بى تاريخ.
مقباس المصابيح (دعا، فارسى)
از علامه مجلسى (1037 - 1110) كه در سال 1096 نگارش آن به پايان
رسيده است.
(ذريعه 22 / 17)
* ش 827، تحرير سده 12 - 13.
* ش 969، نسخ گوهر ملك بنت شيخ حاجى نور الدين
بنارويه من اولاد ابى ذر الغفارى، با نسخه اصل مقابله
شده است.
مقتل (فارسى)
قسمتى از عبارات آن نقل مىشود:
باب چهارم در وفات حضرت فاطمه (ع) در بعضى احوال فاطمه (ع) از
وقت ولادت تا فرمان وفات بايد دانست كه حضرت رسالت صلى الله عليه وآله را از خديجه كبرى
دو پسر و چهار دختر بوده..
باب پنجم در شهادت مرتضى على، طرفى از اخبار مرتضى على (ع) از
زمان ولادت تا زمان شهادت در شواهد النبوه آورده..
177

* ش 910، ناقص، تحرير سده 11 - 12، 70 برگ،
خشتى.
مقتل ابى مخنف (عربى)
به ذريعه ج 22 ص 27 مراجعه شود.
* ش 736، تحرير 1216.
مقدمه واجب (اصول فقه، عربى)
از آقا حسين خونسارى (1016 - 1098) مؤلف مشارق الشموس في شرح
الدروس.
(ذريعه 22 / 106)
* ش 1194، تحرير سده 12 - 13.
مكاسب - متاجر (فقه، عربى)
از شيخ انصارى (1214 - 1281)
(ذريعه 22 / 151)
* ش 1605، همراه با چند رساله از مؤلف: عدالت،
قضاء صلوة ميت، مواسعه و مضايقه
ملحمه (نجوم، فارسى)
از أبو الفضل حبيش تفليسى در 25 باب.
(منزوى 355)
178

* ش 1215، تحرير سده 11 يا پيشتر.
* ش 1314، ناقص، با نسخه پيش برابر نيست داراى
ابواب و هر باب داراى بيست و پنج فصل، تحرير 1073.
مناسك حج (فقه، فارسى)
داراى چند مطلب.
مطلب دوم در فضيلت حج.
مطلب سوم در اقسام حج.
* ش 1293، ناتمام، تحرير سده 13، حواشى با امضاء
اسد كه گويا از سيد اسد الله فرزند حجة اسلام شفقى باشد
دارد.
مناهج الاحكام (اصول فقه، عربى)
از ملا احمد نراقى (1185 - 1245) كه آن را در 5 جمادى الاولى 1244 به
پايان رسانده است.
ذريعه (22 / 340)
* ش 466، تحرير رمضان على كاشانى در 1242، با
يادداشت تملك محمد تقى بن احمد بن محمد مهدى و فرزند
او بر برگ نخست.
منتخب الرسائل (فقه، فارسى)
از سيد أبو القاسم موسوى نجفى اصفهانى برابر با فتاواى صاحب عروة الوثقى.
179

* ش 1581، تا شكيات، 24 برگ.
منتخب مثنوى ملاى رومى (فارسى)
مؤلف، براى موضوعات مختلف، به ترتيب حروف تهجى اشعارى از مثنوى انتخاب
كرده است نمونه اش اين است:
آدم، الفت، اولياء، انسان، اسلام، اخلاص، امتحان، احسان..
نساء، نكاح.
* ش 1482، بياض، 215 برگ، تحرير سده 13.
منتهى المقال (رجال، عربى)
از شيخ ابى على محمد بن اسماعيل حائرى (1159 - 1216)
(ذريعه 23 / 13)
* ش 512، يك قطعه از آن، بى تاريخ.
* ش 532، تحرير سده 13.
منشآت فرهاد ميرزا (فارسى)
ملحقاتى از فرصت شيرازى دارد.
(ذريعه 23 / 35)
* ش 1599، تحرير سده 14.
منطق (عربى)
از حاج محمد بن محمد على خونسارى.
180

داراى مقدمه و مقالات و خاتمه.
آغاز: الحمد لله الذى جعل خزانته بين الكاف والنون..
* ش 1160، تحرير سده 11 - 12.
منطق الطير - مقامات الطيور (فارسى)
از عطار نيشابورى (512 - 627)
(منزوى 3236)
* ش 1261، بخشى از آن است، تحرير 1303.
منظومه در طب (فارسى)
آغاز:
بدان چونكه گفتى سپاس و درود * كه در فن طب است اين نفع ها
انجام:
يوسفى اين قصيده از بهرت * زد رقم بر صحيفه دوران..
* ش 1011، تحرير سده 13، 13 برگ، خشتى.
من لا يحضره الامام - فهرست وسائل الشيعه (حديث، عربى)
از شيخ حر عاملي (1033 - 1104)
(ذريعه 22 / 230)
* ش 571، تحرير حسن بن محمد ابراهيم در 1234.
181

من لا يحضره الفقيه (حديث، فارسى)
از شيخ صدوق درگذشته 381، در چهار جلد، در ذيقعده 372 قرائت آن
توسط مؤلف به انجام رسيده است.
(ذريعه 23 / 232)
* ش 424، جلد اول و دوم، تحرير طالب بن محمد
على حسينى مازندراني در 1015 در اصفهان مقابله شده،
حاشيه نويسى دارد.
* ش 448 از ابواب القضايا تا پايان كتاب، آخرش
افتاده، تحرير سده 11 - 12، با يادداشت تملك خضر بن
حاج عبد على.. بر برگ نخست.
* ش 517، تحرير محمد كاظم بن عرب عطار در 1057.
* ش 518، تحرير سده 11 - 12.
* ش 596، از ابواب القضايا تا پايان، تحرير سده
11 - 12.
* ش 834، جلد اول و دوم، تحرير سده 11 - 12،
ش 846، از ميراث تا پايان كتاب، چند برگ آخر تحرير
بهاء الدين محمد بن شيخ محمد بحراني در 1116.
* ش 854، دوره، تحرير سده 11 - 12.
* ش 1060، جزء سوم، تحرير سده 12 - 13.
منهاج الفلاح (دعا، فارسى)
از على بن شاه محمود بافقى (سده 11) در يك مقدمه و هفت باب و يك خاتمه
182

(فهرست آقاى روضاتى 276 - ذريعه 23 / 170)
* ش 792، تحرير سده 11 - 12، اول و آخرش افتاده
است.
منهاج النجاة (اخلاق و عقائد، عربى)
از ملا محسن فيض كاشانى (1007 - 1091) تاريخ پايان تأليف 1038.
* ش 1235، بخشى از آن تحرير سده 11 و بقيه تحرير
سده 13.
* ش 1406، تحرير سده 13، همراه با چند برگ شامل
وصيت رسول اكرم صلى الله عليه وآله به ابى ذر غفارى و غيره.
منهاج الهداية (فقه، عربى)
متنى است شامل دوره فقه جز مقدارى از كتاب حدود و كتاب قصاص و ديات،
از حاجى كلباسى (1185 - 1262) صاحب روضات مىنويسد اين كتاب در طول
بيست سال در دست نگارش بوده است.
(ذريعه 23 / 180)
* ش 608، طهارت تا هبات، تحرير محمد جعفر بن
كربلائى خدابخش بروجنى در 1253.
* ش 725، طهارت تا هبات، تحرير 1257.
* ش 991، تحرير قربانعلى بن محمد قدير ساكن قريه
نوكاباد لنجان من توابع اصفهان در 1261.
183

منهج الصادقين (تفسير، فارسى)
از ملا فتح الله كاشانى درگذشته 988 - 997
(ذريعه 23 / 193)
* ش 412، از سوره كهف تا شعرا، تحرير 1235.
* ش 472، از سوره مريم تا صافات تحرير سده 11 - 12.
* ش 476، از سوره توبه تا عنكبوت، تحرير سده 12 - 13
* ش 488، از سوره زمر تا نصر و بخشى از آن تحرير
سده 11 است.
* ش 663، از سوره مريم تا احزاب، تحرير سده 11 - 12
مواعظ (فارسى)
كتابى است شامل احاديث اخلاقى داراى ابواب، و اين نسخه از باب سوم
تا باب هفتاد و هشتم را دارد، جمله قال المؤلف در آن تكرار مىشود.
آغاز باب سوم: الباب الثالث في ذكر الموت و مواعظه قال الله تعالى في
سورة آل عمران كل نفس ذائقة الموت..
انجام: الباب الثامن والسبعون، يستحب جلوس الانسان دون مجلسه
تواضعا..
* ش 617، تحرير سده 13.
مواقف (كلام، عربى)
از عضد الدين عبد الرحمن ايجى درگذشته 756، داراى شش موقف
184

است.
آغاز: الحمد لله على نواله والصلوة على نبيه وآله.
(كشف الظنون 1891).
* ش 1615، تحرير سده 9 - 10، با يادداشت تملك ابن شاه
مير محمد حسين در 964.
مواهب عليه - تفسير حسينى (تفسير، فارسى)
از ملا حسين كاشفى كه آن را در 897 تا 899 نگاشته است.
ذريعه 23 / 241)
* ش 634، از سوره نور تا پايان قرآن، تحرير سده
10 - 11.
* ش 662، جزء شانزدهم و هفدهم قرآن، تحرير سده 11.
* ش 812، تا سوره يوسف، تحرير سده 10 - 11.
موجز القانون (طب، عربى)
كوتاه شده قانون ابن سينا است از ابن نفيس علاء الدين على بن الحزم قرشى
درگذشته 687 كه آن را 677 نگاشته است.
فهرست دانشكده پزشكى ص 90)
* ش 690، آخرش افتاده، تحرير سده 13.
المهذب البارع في شرح مختصر الشرايع (فقه، عربى)
از ابن فهد حلى (756 - 841) كه جلد اول آن را در اول شعبان 805 به پايان
185

رسانده است.
(ذريعه 23 / 292)
* ش 401، تحرير گويا سده يازدهم، و برگهائى از آن
نو نويس است، با يادداشت تملك صدر الدين خلف آخوند
ملا محمد و تملك ديگر مورخ 1177 و تملك محمد رحيم
بن محمد تقى در نجف در 1215، بر برگ نخست، رحلى.
مهيج الاحزان (مقتل، فارسى)
از ملا حسن بن على يزدى حائرى شاگرد سيد مجاهد، در يك مقدمه و
چهارده مجلس.
(ذريعه 23 / 299)
* ش 595، تحرير محمد حسين بن اسماعيل گلستانه
اصفهانى در 1281.
ميزان الحساب - حساب (رياضى، فارسى)
از ملا على قوشچى درگذشته 879، در سه مقاله، و به نام زبدة الحساب
هم خوانده مىشود.
(فهرست منزوى 163)
* ش 1289، ناقص، تحرير سده 11.
النافع ليوم الحشر في شرح الباب الحادي عشر (كلام، عربى)
از فاضل مقداد درگذشته 826 و بر باب حادى عشر جز اين شرح شروح فراوان
186

ديگرى هم نگاشته است.
(ذريعه 13 / 123)
* ش 569، تحرير 1263.
* ش 1376، تحرير سده 13.
نجاة العباد (فقه، عربى)
رساله عمليه و نيز يكى از متون فقهى است از صاحب جواهر درگذشته
1266.
(ذريعه 14 / 100)
* ش 1593، يك قطعه از آن، بى تاريخ.
نخبه (فقه، فارسى)
رساله عمليه است از حاجى كلباسى (1180 - 1262) از طهارت تا خمس.
* ش 1394، تحرير سده 13.
* ش 1423، با حاشيه شيخ انصارى بر آن و وقف نامه اى
مورخ 1276.
* ش 1465، با حاشيه شيخ انصارى و سيد اسد الله شفتى
و حاشيه ديگر با امضاء ح س.
* ش 1589، با حواشى سيد محمد كاظم يزدى و آخوند
خراسانى و ميرزا محمد تقى شيرازى.
نزهة الكرام و بستان العوام (شايد اين كتاب باشد) (امامت، فارسى)
از جمال الدين مرتضى أبو عبد الله محمد بن حسن بن رازى.
187

در داستان خالد بن وليد مىنويسد: و قصه اين در تبصرة العوام آورديم.
نسخه ما ناقص است و براى اطمينان بيشتر بايد با نسخه ديگر تطبيق شود.
* ش 1140، تحرير سده 11 - 12، 160 برگ، خشتى.
نصاب الصبيان (لغت، عربى به فارسى)
از أبو نصر فراهى (سده هفتم)
(فرهنگ نامه هاى عربى به فارسى ص 86)
* ش 1074، تحرير سده 13.
* ش 1571، تحرير سده 13، با شرح محمد بن فصيح
ابن المدعو به كريم الدشت بياضى در حواشى آن.
نقد الرجال (رجال، عربى)
از مير مصطفى بن حسين حسينى، كه نگارش آن را در 1015 به پايان
رسانده است.
(مصفى المقال ص 460)
* ش 965، تحرير عبد الباقي بن محمد حسين در 1257.
نقود المسائل (فقه، فارسى)
فقه استدلالى است و اين نسخه شامل طهارت وصلوة است.
آغاز: باب الاحداث الموجبة للطهارة در صورتى كه كسى طهارت داشته
باشد..
* ش 1091، تحرير سده 13، 176 برگ، خشتى.
188

نور العيون (امامت، فارسى)
از محمد باقر الشريف الحسينى الاصفهانى بن محمد شريف الرضوى القمى
كه آن را در دوشنبه 12 ربيع الثاني 1235 به پايان برده است.
شامل دو باب، باب اول شامل 12 تنوير:
1 - در بيان احتياج كافه انام در جميع ايام به امام منصوب از جانب حكيم علام.
2 - در خلقت نور پاك سيد الانبياء و سيد الاوصياء و اتحاد نورين آن.
3 - در اينكه امامت از اصول دين است.
4 - در بيان اينكه نصب امام با خداوند علام است.
5 - در شرائط امامت و آن سه شرط است افضليت، عصمت، هاشميت.
6 - در تعب ائمه دين.
7 در بيان طرق معرفت امام و آن پنج طريق است.
8 - در بيان امامت امير المؤمنين (ع)، و در آن پنج تكميل است: 1 - در
افضليت 2 - در عصمت 3 - در هاشميت 4 - در معجزات 5 - در نصوص امامت
آن امام.
9 - در امامت باقى ائمه اثنا عشر و در آن دوازده نجم است.
10 - در اثبات رجعت و در آن 12 مظهر است.
11 - در فضيلت مودت اهل بيت نبوت و عداوت دشمنان ايشان و در آن دوازده
اشراق است.
12 - در فضيلت محبت فرزندان و شيعيان ائمه معصومين و در آن پنج
طريق است.
باب دوم در معرفت اجمالى دشمنان خير المرسلين و در آن 12 تبصير است.
آغاز: الحمد لله الذى اشرف في قلوب اوليائه لتعريفه وتوحيده الانوار..
* ش 504، تحرير سده 1235، 260 برگ، رحلى.
189

نور الانوار و مصباح الاسرار (تفسير، عربى)
از محمد بن محمد تقى مدعو به رضى الدين حسينى نجفى الاصل شيرازى
المنشأ اصفهانى المسكن كه اجازه اى مورخ 1107 از او در دست است.
در اين كتاب پس از دوازده مقدمه شروع به تفسير شده و در ذيل هر آيه
بحث هاى قرائت، تركيب، اقوال و روايات به ترتيب ديده مىشود و تقريبا از
تفسيرهاى روايتى به شمار مىآيد.
و اين نسخه تا پايان سوره بقره را دارد و چند برگى هم از تفسير آيه قل لو انتم
تملكون خزائن رحمة ربى (سوره بنى اسرائيل)
آغاز: الحمد لله الذى خلق الانسان في احسن التقويم..
(فهرست رضوى ج 4 ص 459)
* ش 1578، تحرير سده 11 - 12، 245 برگ، رحلى
نوش آفرين (افسانه، فارسى)
به فهرست منزوى 3751 رجوع شود.
* ش 639، تحرير 1261.
* ش 1022، ناقص تحرير سده 13.
نهج البلاغه (حديث، عربى)
از سيد رضى (359 - 406) كه در ماه رجب سال 400 از گردآورى آن
فراغت يافته است.
(فهرست سپهسالار 2 / 112)
190

* ش 783، بخشى از كتاب است، تحرير سده 11 - 12،
بخشى از صحاح اللغه جوهرى همراه اين نسخه است.
نهاية الوصول إلى علم الاصول (اصول فقه، عربى)
از علامه حلى (648 - 726) در چهار جزء كه جزء سوم آن را در 16 رجب
704 به پايان رسانده است.
* ش 405، تا پايان جزء سوم، تحرير رضى الدين بن
سيد محمد حسينى موسوى مكى در 1203، در يكى از برگها
حاشيه اى با امضاء حسين حسينى قائينى ديده مىشود، و نيز
در حاشيه برگ دهم اين عبارت ديده مىشود: " ليس في
النسخة المقروة على المصنف.. "
* ش 471، دوره، تحرير 1236، با وقف نامه اى مورخ
1295 بر برگ نخست.
وافى (حديث، عربى)
از ملا محسن فيض كاشانى (1007 - 1091) در چهارده جزء كه در 1067 يا
1068 نگارش آن به پايان رسيده است.
(ذريعه 14 / 164)
* ش 449، جزء نهم، تحرير سده 11 - 12.
* ش 490، جزء اول و دوم، تحرير سده 11 - 12 با
وقف نامه مورخ 1199.
191

وجيزه (رجال، عربى)
از علامه مجلسى (1037 - 1110) كه آن را 1086 تأليف كرده است.
* ش 1354، تحرير على كاخكى بن محمد سوسفيانى
در 1123.
وجيزه (رساله عمليه، فارسى)
از حاجى كلباسى (1180 - 1262) داراى سه مقصد.
* ش 1429، تحرير 1271.
وجيزة التجويد (تجويد، فارسى)
از محمد بن محمد باقر الشريف الكاشانى.
آغاز: الحمد لله العليم الحكيم والصلوة والسلام على رسوله العزيز
الكريم.
* ش 1239، تحرير ميرزا عبد الغفور در 1319 به دستور
يگانه استاد عصر آقا شيخ محمد ملقب به عاصم كاشانى،
300 برگ، جيبى.
وسائل الشيعه - تفصيل.. (حديث، عربى)
از شيخ حر عاملي (1033 - 1104) در شش جلد كه در طول بيست سال نگاشته
شده است.
(ذريعه 4 / 352)
192

* ش 547، زكات و حج، تحرير سده 13.
* ش 836، از ارث تا پايان كتاب، آخرش افتاده، تحرير
سده 11 - 12.
وسيلة النجاة في المبدء والمعاد (عقائد، مناظره، فارسى)
از محمد هادى، شامل مقدمه و هفت باب و خاتمه و شامل برخى از مناظرات
قاضى زاده كرهرودى مؤلف تحفه شاهى با قاضى زاده ما وراء النهرى در امامت، و
نيز مناظره مؤلف با فاضلى از افاضل هند.
آغاز: الحمد لله رب العالمين الذى هدانا الصراط المستقيم وارشدنا سبل الأئمة
الهادين.
* ش 1059، تحرير 1189، 235 برگ، خشتى
كوچك.
وقف نامه (فارسى)
وقف نامه مدرسه امامية واقع در محله درب كازرون شيراز، واقف امام
وردى بيك در 1094 و شهود محمد شفيع بن محمد تقى، و محمد على بن محمد
مازندراني.
آغاز: يا من علم آدم الاسماء كلها.
* ش 1554، 30 برگ، خشتى.
هداية الطالبين (فقه، فارسى)
از محمد حسن بن محمد حسين حسنى حسينى اصفهانى در يك مقدمه و چند
193

باب، در زمان فتحعلى شاه نگاشته شده است.
آغاز موجود: اما بعد چنين گويد تشنه لب زلال فيوضات..
* ش 1098، اول و آخرش افتاده، طهارت تا صيام،
بى تاريخ، 384 برگ، خشتى.
هداية المسترشدين - حاشيه معالم (اصول فقه، عربى)
از شيخ محمد تقى اصفهانى (1234 - 1301).
(ريحانة الادب 2 / 449)
* ش 930، از بحث صيغه امر تا مفهوم وصف،
بى تاريخ.
هداية المشتاقين (كيميا، فارسى)
آغاز: الحمد لله الذى تجلى لعباده في كل شئ من غير ان يرد..
* ش 1168، تحرير 1301 براى افلاطون الزمان..
آقا ميرزا أبو الحسن، 30 برگ، جيبى.
هفت اقليم (1) (جغرافيا - فارسى)
آغاز ديباچه: بعد از حمد و ثناى صانع جهان غرابت آيين..
آغاز كتاب: اقليم اول به زحل منسوب است و تمامى اهل اين اقليم اسود
اللون باشند..

1 - شايد بخشى از تاريخ حبيب السير باشد كه به صورت كتابى جداگانه درآمده است.
194

شامل هفت اقليم و تاريخ تأليف آن " آثار الملوك والأنبياء " و " خبر از
جهانيان " و در اشعار پايان كتاب آمده.
ز نام تو اين نامه شد نامور * از آن گشت نامش حبيب السير
(فهرست منزوى 3989)
* ش 1608، تحرير امين الدين محمد در سده 11،
32 برگ، وزيرى.
يوسف و زليخا - منظوم (فارسى)
از عبد الرحمن جامى كه آن را در سال 889 سروده است.
(فهرست منزوى 3331)
* ش 1273، تحرير 1210، همراه با معتمر و عينيه جامى
كه در حرف ميم اين فهرست ياد شد.
195

هشت نسخه ديگر كه در جاى خود معرفى نشده است
ش 1651، توحيد صدوق، تحرير محمد كاظم بن محمد معصوم سبزوارى
در 1120، ربعى.
ش 1652 شرح قصائد سبعه ابن ابى الحديد، گويا از سيد محمد بن حسن
ابن ابى الرضا العلوى (سده هشتم).
آغاز: بواجب الوجود استعين وبارشاده سبيل الحق استبين..
تحرير محمد كاظم بن عبدالعلى تبريزى (نيريزى) در سده 13، وقفى
حاجى بلال، غلام مستوفى الممالك كه توليت آن را با آخوند ملا على اكبر قمى
قرار داده است، ربعى.
ش 1653، وافية الاصول ملا عبد الله تونى، تحرير سده 11، خشتى.
ش 1654، زبدة الاصول و تشريح الافلاك شيخ بهائى. هر دو، تحرير محمد
صادق حسينى خاتون آبادى در 1245.
196

ش 1655، قسمت سوم از كتاب ايمان وكفر بحار الانوار، تحرير عباس بن
محمد طباطبائى حائرى (سيد مجاهد) در 1286، خشتى.
ش 1656، حاشيه فرائد الاصول شيخ انصارى، از سيد محمد صادق اصفهانى
شاگرد آخوند خراسانى، تاريخ پايان برائت 1309 در نجف، نسخه به خط مؤلف
و تا اواخر استصحاب.
آغاز: قوله اعلم ان المكلف المراد من المكلف في هذه العبارة من وضع
عليه القلم به اجتماع شرائط التكليف.. 180 برگ، خشتى.
ش 1657، جواهر الكلام، نكاح، تحرير 1264، رحلى.
ش 1658، تنبيه الغافلين از نصر بن محمد، ابو الليث سمرقندى درگذشته
373 يا 375 يا 393 فقه و حديث است داراى صد و هشتاد و چند باب (1)، تحرير (2)
محمد بن عمر بن عبد الله بن حميد طبسى در چهار شنبه 17 ذيحجه 878، از كتب
وقفى آقا مير سيد على مفسر معاصر مؤلف تفسير مقتنيات الدرر مىباشد، رحلى.

1 - نگاه كنيد به معجم المطبوعات ج 1 ص 1045، و براى اطمينان، بايد اين نسخه،
با نسخه ديگر تطبيق شود.
2 - گويا يك كلمه قبل از محمد افتاده باشد.
197

مجموعه ها
(نسخه هائى كه شامل بيش از يك كتاب است)
مجموعه ش 536
1 - حديقة الشيعة ملا احمد اردبيلى درگذشته 993، اين نسخه فصل رد بر
صوفيه را ندارد.
2 عقائد دينيه، رساله اى است در اصول عقائد شيعه به طريق سؤال
و جواب، از ضياء الدين بن سديد جرجانى.
آغاز: الحمد.. اما بعد چنين گويد اين فقير حقير جانى..
3 رساله عمليه فقهى به طريق سؤال و جواب.
4 رساله عمليه فقهى به طريق سؤال و جواب، برابر با فتاواى علامه مجلسى
198

كه ملا محمد كاظم سبزوارى ساكن مشهد با دو بار مسافرت به اصفهان برخى از آن
مسائل را شفاها و برخى را كتبا از علامه مجلسى استفتا كرده و به صورت رساله اى
درآورده است و در اين رساله از شيخ حر عاملي درگذشته 1104 با دعاى دام فضله
ياد مىشود.
آغاز: الحمد لله.. اما بعد چون بعضى از مسائل ضروريه كه ميان..
هر چهار كتاب، تحرير محمد شريف قاضى در 1113 يا 1103 در شاه
جهان آباد، رساله دوم چهار برگ و سوم نيز چهار برگ و چهارم بيست و يك برگ، و
آخرش ناقص است.
مجموعه ش 593
1 - ديوان فارغ، همان كه در حرف (ف) اين فهرست ياد شد تحرير 1262.
2 - نصاب الصبيان، تحرير 1263.
3 - منشآت ميرزا مهدى خان منشى مازندراني (ذريعه 23 / 40) بى تاريخ.
مجموعه ش 605
1 - الفوائد الصمديه شيخ بهائى.
2 - كبرى در منطق از مير سيد شريف جرجانى درگذشته 816.
3 - عوامل ملا محسن طالقانى.
مجموعه ش 609
1 - الفوائد الحائريه از آقا باقر بهبهاني.
199

2 - الفوائد الحائريه (جديد) از همو.
3 شرح وافية الاصول ملا عبد الله تونى، از سيد بحر العلوم درگذشته 1212
(ذريعه 14 / 167).
كتاب اول تحرير صفر على بن محمد على ايروانى در 1242 در كرمانشاه،
با يادداشت تملك لطفعلى بن.. قاجار در 1290 و احمد بن امين الشرع در 1331 و
كتاب دوم تحرير محمد بن الله قلى بنابى در 1201 و كتاب سوم تحرير على قلى بن
حاج محمد در 1235 در كربلا.
مجموعه ش 613
1 - تلخيص المفتاح خطيب دمشق (666 - 729) تحرير سده 13.
2 - سراجيه - رساله در معرفت تقويم.
از محمود سراج در سه قسم، قسم اول، در معرفت تقويم و بروج و كواكب
قسم دوم در معرفت ارقام و جداول تقويم، قسم سوم در معرفت آنچه در باقى
اوراق نويسند.
آغاز: بعد از حمد و سپاس بى قياس خداوند تبارك و تعالى و تقدس و درود
بر رسول و آل و اصحاب او چنين گويد العبد المحتاج محمود سراج..
تحرير شاه قلى بن عبد الرزاق دلاك در 1075، 7 برگ، ربعى.
مجموعه ش 622
1 - اصل الاصول ملا محمد جعفر استرابادى در اصول دين به فارسى،
چاپى 1261.
2 - اشعار در مدح على (ع) - ساقى نامه.
200

آغاز: ذكر مجملى از غزوه احد، آغاز داستان رفتن على (ع) به دشت
كين، بسم الله الرحمن الرحيم.
بده ساقى آن ساغر لاله گون * كه آيد ز رنگ ميش بوى خون
انجام:
ملائك همه چهره افروختند * شياطين سرا پا ز غم سوختند
تحرير سده 13، 26 برگ، خشتى.
مجموعه ش 682
1 - الموجز الحاوى لتحرير الفتاوى از ابن فهد حلى (756 - 841) (فقه،
عربى).
آغاز: الحمد لله.. و بعد فقد استخرت الله تعالى وعملت هذا المختصر و
سميته بالموجز الحاوى..
(ذريعه 23 / 248)
2 - جواهر الكلمات - صيغ العقود، از شهيد ثانى (911 - 966).
آغاز: الحمد لله.. و بعد فقد التمس منى بعض الاخوان.. (1)
(ذريعه 5 / 278)
كتاب اول طهارت تا زكات، 92 برگ و كتاب دوم 108 برگ و هر دو تحرير
سده 10 - 11، ربعى.
مجموعه ش 684
1 - خلاصة الحساب شيخ بهائى.

1 - سرآغاز نسخه ما با سرآغازى كه در ذريعه آمده برابر نيست.
201

2 ايضاح علم الحساب (نامى است كه بر برگ اول نسخه يادداشت
شده است).
از محمد بن جلال الدين كاشانى.
آغاز: الحمد لله.. فيقول الفقير إلى الغنى محمد مؤمن..
3 - تحفه حاتميه - قبله افاق - استخراج نصف النهار.
از ملا مظفر گنابادى در يك مقدمه و پنج باب.
آغاز: افتتاح كلام در هر مقام و اختتام مقال در همه حال حمد و ثناى قادرى را
سزا است..
(فهرست منزوى 252)
4 - طريق تحقيق قبله، از شيخ على بن عبد العالي (محقق ثانى).
آغاز: جهة القبلة في حق اهل كلم اقليم هو..
5 - تشريح الابدان - التشريح بالتصوير.
از منصور بن محمد بن احمد در يك مقدمه و پنج مقاله و خاتمه.
آغاز: شكر و سپاس پادشاهى را سزد و حمد و ثناى بى قياس خالقى را رسد
كه در خلقت انسان دقائق حكمتش..
(منزوى 508)
كتاب دوم دو برگ و سوم بيست و يك برگ و پنجم سى و يك برگ و همه كتابها
تحرير 1250، خشتى.
مجموعه ش 686
1 - حدود و ديات علامه مجلسى همان كه در حرف (ح) همين فهرست
ياد شده است.
202

2 - اصول دين ميرزاى قمى (فارسى).
(منزوى 878).
3 - رساله در رضاع از ملا محمد تقى مجلسى (1003 - 1070).
آغاز: الحمد.. چنين گويد احوج المربوبين إلى رحمة الله الغنى محمد
تقى بن على المجلسى الاصفهانى كه چون در اين عصر افراط و تفريط بسيار در
امر رضاع واقع شده بود ميان طلبه، اين رساله را نوشت تا آنچه وسط صراط كه
مستقيم است ظاهر شود..
4 متفرقات
كتاب اول و دوم تحرير على بن ابى القاسم حسينى در 1243 و كتاب سوم
يازده برگ، تحرير 1248، خشتى.
مجموعه ش 688
1 - نوش آفرين داستان فارسى است، در حرف (ن) اين فهرست ياد شد.
2 خواجه خداداد و عجوزه و طوطى، داستان فارسى است.
آغاز: نقل كرده اند كه تاجرى بود در كجرات كه او را خواجه خداداد
مىگفتند..
كتاب اول تحرير 1239 و دوم بى تاريخ.
مجموعه ش 701
1 - تهذيب الاصول علامه حلى.
2 زبدة الاصول شيخ بهائى.
203

هر دو كتاب تحرير أبو القاسم بن همايون حسينى تويسركانى در 1217.
مجموعه ش 709
1 - رساله عمليه، فارسى، مكاسب تا اطعمه واشربه.
آغاز: بدان كه تجارت در اينجا به معنى مطلق كسب است از بيع و شرا
و اجاره و استيجار..
(ذريعه 19 / 59)
2 - اختيارات الايام علامه مجلسى.
كتاب اول تحرير 1215 و دوم پايانش افتاده است.
مجموعه ش 714
1 - رساله در جواب شيخ عبد على بن شيخ على القوسلى، از شيخ احمد
احسائي كه در سال 1211 در نبى بحرين نگاشته است.
آغاز: الحمد لله ولى من نعمه بالجود والكرم..
(فهرست كتب مشايخ 265)
2 مقامات بديع الزمان همداني.
(ذريعه 22 / 6 كشف الظنون 1785)
3 - فروق اللغات از سيد نور الدين جزائري.
(ذريعه 16 / 186)
4 - رساله در شرح حديث من عرف نفسه فقد عرف ربه، از شيخ احمد
احسائي در پاسخ شيخ مهدى بن محمد شفيع استرآبادى.
204

(فهرست كتب مشايخ ص 15)
رساله چهارم در حاشيه رساله اول نوشته شده و هر چهار كتاب تحرير سده
13 مىباشد.
مجموعه ش 720
1 - منقبة الحيدرية (فارسى)،
در دو مقدمه و پنج فصل و خاتمه، از على مراد بن على محمد.
مقدمه اول در مولود فرخنده مسعود آن برگزيده معبود.
مقدمه دوم در اثبات امامت آن جناب.
فصل اول در شمه اى از فضائل و مناقب بى پايان امام.
فصل دوم در بعضى اخلاق حميده و صفات پسنديده آن سرور.
فصل سوم در قليلى از معجزات..
فصل چهارم در بعضى از احكام و قضاياى آن امام..
فصل پنجم در بعضى از فضائل و مناقب..
خاتمه در تولد حضرت صاحب الزمان..
2 - مصائب العارفين (فارسى).
شامل يك مقدمه و شانزده مجلس و يك خاتمه، از عبدالعلى كه كتابى ديگر
در مقتل به نام " صحيفة الالم " و " هم و غم " داشته است.
هر دو كتاب تحرير سده 13 و هر دو نقص دارد.
مجموعه ش 726
1 - اصول دين ميرزاى قمى كه در مجموعه ش 686 نيز ياد شد.
205

2 - مرشد العوام ميرزاى قمى كه در حرف م اين فهرست ياد شد.
هر دو كتاب تحرير محمد باقر بن سيف الله اصفهانى حسينى شهير به سيد واعظ
در 1220.
مجموعه ش 732
1 - وجيزه ملا محمد جعفر بن محمد صفى آباده اى شاگرد حجة الاسلام شفتى
رساله عمليه است در صلوة، فارسى.
2 - اصول دين (فارسى).
آغاز: اى طالبان تقوى و پرهيز بدانيد هر كس كه لفظ انسان بر او صادق است...
كتاب دوم در حاشيه سى و شش برگ از كتاب اول نوشته شده و هر دو تحرير
سده 13 مىباشد.
مجموعه ش 745
1 - عوامل ملا محسن طالقانى.
2 - الفوائد الصمديه شيخ بهائى.
3 - رساله در حساب، فارسى، در پنج فصل.
آغاز: بدان كه انواع حساب چهار است آحاد و عشرات ومآت وألوف..
4 - شرح شعر " ثمانا بعد ما جاوزت... " از ملا محسن طالقانى قزويني.
كتاب اول تحرير سده 13 و دوم تحرير 1209 در مدرسه شعربان لاهيجان
و سوم چهار برگ تحرير 1215 و چهارم تحرير 1215.
206

مجموعه ش 747
1 - الكافية البديعية في المدايح النبوية، از لطفعلى بن احمد بن لطفعلى
تبريزى.
آغاز: الحمد لله الذى حلل لنا سحر البيان..
2 - قصيده.
آغاز: اقيموا بنى امى صدور مطيكم..
3 - شرح قصيده كعب بن زهير از لطفعلى بن احمد بن لطفعلى تبريزى.
4 - فقه اللغه ثعالبي.
آغاز: اما بعد حمد لله على آلائه والصلوة على محمد وآله فان من احب
الله عز وجل احب رسوله..
كتاب سوم تحرير 1242 و بقيه تحرير سده 13.
مجموعه ش 748
1 - قرة العيون فيض كاشانى كه در حرف ق اين فهرست ياد شد.
2 - غنية الانام في معرفة الساعات والايام از همو.
(ذريعه 16 / 65)
كتاب اول تحرير 1245 و دوم تحرير سده 13.
مجموعه ش 751
1 - النافع ليوم الحشر في شرح الباب الحادي عشر از فاضل مقداد.
207

2 - عوامل ملا محسن طالقانى.
3 - الفوائد الصمديه شيخ بهائى.
مجموعه ش 761
1 - طب الأئمة كه در حرف (ط) اين فهرست ياد شد.
2 - الطب الجديد الكيمائى الذى اخترعه براكلسوس، شامل مقدمه و
چند مقاله.
(منزوى 563)
كتاب اول تحرير حاجيه سكينه خاتون صبيه حاج محمد باقر در سده 13،
كتاب دوم 24 برگ و تحرير 1292، بخشى از قواعد علامه و مقدمات تفسير صافى
همراه اين نسخه است.
مجموعه ش 763
1 - شرح عرشيه ملا صدرا از ملا محمد اسماعيل بن محمد سميع اصفهانى
درگذشته 1277.
2 - رساله اى است در اثبات مفطر بودن دخانيات (عربى).
آغاز موجود: ويجتنب الصائم الرائحة الغليظة والغبرة التى تصل إلى الحلق..
انجام: وعلى الله الاعاذة من مقابح الاعمال الدنيوية.
در پايان اين رساله داستان ممنوعيت خريد و فروش تنباكو در عصر شاه عباس
اول از انوار نعمانيه نقل شده است.
كتاب دوم در ميان كتاب اول صحافي شده و هر دو تحرير سده 13 مىباشد.
208

مجموعه ش 764
1 - خلاصة الحساب شيخ بهائى.
2 - حاشيه ملا عبد الله يزدى بر تهذيب المنطق.
كتاب اول تحرير اشرف على حسينى در 1226 در كرمان و دوم تحرير
سده 13.
مجموعه ش 770
1 - البهجة المرضية جلال الدين سيوطى.
2 - اوضح المسالك إلى الفية ابن مالك - التوضيح.
شرحي است بر الفيه ابن مالك از ابن هشام نحوى (708 - 761).
(كشف الظنون 1 / 154)
كتاب اول تحرير 1261 و دوم ناتمام.
مجموعه ش 779
1 - بخشى از كتاب لمعات كه در حرف ل اين فهرست ياد شد (ساطعه چهارم
به بعد در اين بخش است).
2 - رساله در ذكر حيوانات و بيان گناهان.
3 - فهرست مؤلفات علامه مجلسى.
(ذريعه 16 / 380)
4 - ترجمة الصلاة فيض كاشانى كه در حرف ت اين فهرست ياد شد.
كتاب اول تحرير سيد احمد موسوى در 1259 و دوم 27 برگ و سوم 5 برگ
209

و چهارم ناتمام و همه كتابها تحرير همان كاتب است.
مجموعه ش 843
1 - انيس العشاق رامى درگذشته 795.
(منزوى 3527)
2 - صنايع شعريه، فارسى.
آغاز: اول صنعت تقسيم است و آن چنان است كه شاعر دو چيز را يا زياده
قسمت كند..
3 - تذكره شعرا.
آغاز:
اى نام تو هر كه را به دل جاى شده * فرقش چو مه و مهر فلك ساى شده
هر نامه كه ذكر تو در آن گشته رقم * هر جا كه رسيده مجلس آراى شده
مؤلف، اين تذكره را به دستور دولت پناه قاضى حبيب الله ثانى قاضى زاده
كاشانى نگاشته است.
4 - اشعارى از جامى، فارغ، بزمى، محمد رضا پدر فقير محمد كمال الدين
مشهدى متخلص به طالب ومولانا بخشى.
كتاب اول و دوم نسخ محمد رفيع بن صفات الله نائينى در 1095 و سوم و
چهارم ناقص، تحرير سده 11.
مجموعه ش 882
1 - شواهد سيوطى، از شواهد عينى استخراج شده و در حرف ش اين
فهرست ياد شد.
210

2 - شواهد سيوطى، فارسى.
3 - الفيه ابن مالك.
مجموعه ش 889
1 - عوامل ملا محسن طالقانى.
2 - شرح تصريف زنجانى.
مجموعه ش 890
1 - كشف الريبه شهيد ثانى كه در حرف ك اين فهرست ياد شد، در اين نسخه
نسب مؤلف اينطور ياد شده زين الدين على بن احمد.. العاملى التحاريرى.
2 - اثنا عشرية شيخ بهائى (زكوتيه)
(ذريعه 1 / 113)
كتاب اول تحرير ابو المعالى حسينى در 1032، و دوم تحرير محمد صادق
ابن زين العابدين در 1031.
مجموعه ش 894
1 - شرح قطر الندى كه در حرف ش اين فهرست ياد شد.
2 - شرح مراح الارواح، صرف عربى.
مجموعه ش 906
1 - ديوان تركى.
211

آغاز:
تعالى الله زهى خلاق عالم * ايدان بر قطره دن خلقي مكرم
2 - الف ليله تركى (جلد دوم).
آغاز: چون آخشام الوپ پرده شب عالمى..
كتاب اول 48 و دوم 165 برگ و هر دو تحرير سده 13.
مجموعه ش 909
1 - سى فصل خواجه نصير الدين طوسى كه در حرف س اين فهرست
ياد شد.
2 - فارسى هيئت قوشچى كه در حرف ف اين فهرست ياد شد.
3 - هيئت چغمينى، عربى.
آغاز: الحمد لله الذى جعل الشمس ضياء والقمر نورا.
4 - يك قطعه از شرايع الاسلام محقق حلى.
مجموعه ش 917
1 - منهاج الكرامة علامه حلى در امامت در شش فصل.
(ذريعه 23 / 172)
2 - استقصاء النظر في البحث عن القضا والقدر از علامه حلى.
(ذريعه 2 / 31 و 32)
كتاب اول تحرير سده 13 و دوم تحرير 1232.
212

مجموعه ش 927
1 - معالم الاصول.
2 - حاشيه معالم از خليفه سلطان.
هر دو كتاب تحرير محمد نجل شيخ محمد على المشتهر بالاعسم در 1233.
مجموعه ش 932
1 - شرح انموزج اردبيلى.
2 - شرح تصريف تفتازانى.
3 - الفوائد الصمديه شيخ بهائى.
مجموعه ش 935
1 - علائم ظهور فارسى.
2 - صيغ العقود محقق ثانى (عربى)
آغاز: الحمد لله حمدا كثيرا كما هو اهله..
(ذريعه 15 / 110)
هر دو كتاب تحرير سده 11 - 12.
مجموعه ش 950
1 - مفتاح الفلاح شيخ بهائى كه در حرف م اين فهرست ياد شد.
2 - شرح جنة الاسماء، عربى از ابو حامد غزالي.
213

آغاز: الحمد لله منزل الكتاب ذكرا مفصلا وجاعل الملائكة رسلا..
كتاب اول تحرير! بو القاسم بن ميرزا محمد جعفر در 1255، كتاب دوم
چهار برگ، تحرير سده 13.
مجموعه ش 956
1 - رساله ذهبيه حضرت رضا كه در حرف (ر) اين فهرست ياد
شده است.
2 - رساله در طب، فارسى در چند فصل.
آغاز: الحمد لله.. بعد بدان كه خداى تعالى اين عالم را آفريد بر دوازده
ركن و چهار طبع..
3 - منتخب قرابادين در پنج باب و يك خاتمه وباب اول در سه فصل.
كتاب دوم 5 برگ و سوم 51 برگ و هر سه تحرير سده 13.
مجموعه ش 957
1 - نصاب الصبيان.
2 - سؤال و جواب حاجى كلباسى، رساله عمليه فارسى.
3 - اختيارات الايام علامه مجلسى.
مجموعه ش 959
الفوائد الصمديه شيخ بهائى.
2 - كبرى در منطق مير سيد شريف جرجانى.
214

هر دو كتاب تحرير 1281.
مجموعه ش 960
1 - الاحتجاج على اهل اللجاج از ابو منصور احمد بن على بن ابى طالب
طبرسى (سده ششم).
(ذريعه 1 / 281)
2 - الالفين الفارق بين الصدق والمين از علامه حلى كه در حرف الف اين
فهرست ياد شد.
هر دو كتاب تحرير سده 11 - 12.
مجموعه ش 963
1 - شرايع الاسلام محقق حلى.
2 - معالم الاصول.
مجموعه ش 977
1 - نظم الشافيه، از سيد قوام الدين حسينى قزويني، شافيه صرف را به
نظم در آورده و اين همان منظومه است كه ملا محسن طالقانى آن را شرح
كرده است.
آغاز:
الحمد لله الذى يصرف * بلطفه الرياح حين تعصف
2 - الفوائد الصمديه شيخ بهائى.
3 - الدرة المنظومة سيد بحر العلوم كه در حرف (د) اين فهرست ياد شد.
215

4 - شرح انموزج اردبيلى.
كتاب دوم تحرير 1267 و بقيه تحرير سده 13.
مجموعه ش 979
1 - حجية المظنة - المقلاد، از سيد مجاهد درگذشته 1242.
آغاز: إذا علم المجتهد به حكم من الاحكام الشرعية الفرعية..
(ذريعه 22 / 118)
2 - مقدمه واجب آقا حسين خونسارى كه در حرف م اين فهرست ياد شد.
3 - مشرق الشمسين شيخ بهائى فقه، عربى.
(ذريعه 21 / 50)
كتاب اول 53 برگ تحرير 1241 و كتاب دوم تحرير سده 13، كتاب سوم
تحرير محمد حسن بن محمد نصير بن محمد على بن محمد نصير در 1239، از
روى نسخه اى كه شيخ شمس الدين محمد بن خاتون العاملى در سال 1028 نزد
شيخ خوانده و شيخ در پايان نسخه قرائت او را يادداشت كرده است و رونوشت
عبارت شيخ در پايان اين نسخه ديده مىشود.
مجموعه ش 981
1 - قرة العيون فيض كاشانى كه در حرف (ق) اين فهرست ياد شد.
2 - كلمات مكنونه فيض كاشانى كه در حرف (ك) اين فهرست ياد شد.
كتاب دوم اولش افتاده و هر دو تحرير سده 13 مىباشد.
216

مجموعه ش 985
1 - شرح صمديه شيخ بهائى - الفرائد البهيه، از بهاء الدين مختارى نائينى
كه در حرف (ش) اين فهرست ياد شد.
2 - مقاليد القصود ومواليد العقود، صيغ عقود، فارسى از همان مختارى
نائينى كه در 1125 نگاشته است.
آغاز: الحمد لله شارع شوارع العقود وواضح روادع العبود والصلوة
والسلام..
(ذريعه 22 / 4)
هر دو كتاب تحرير محمد على بن ابى الحسن نائينى در 1188 و كتاب دوم
را از روى نسخه ميرزا محمد سعيد در نائين نوشته است، كتاب دوم 48 برگ،
خشتى.
مجموعه 986
1 - رساله در اسماء مشايخ، گويا از پدر شيخ بهائى باشد در يك برگ.
آغاز: بسمله.. و بعد فهذه رسالة وجيزة في بيان اسماء مشايخنا..
2 - معالم الاصول.
رساله اول تحرير محمد حسن بن أبو تراب شيرازى در قصبه تبريز در
1178 و كتاب دوم تحرير محمد جعفر بن ميرزا محمد در 1255.
مجموعه ش 988
1 - ديوان فياض، گويا فياض لاهيجانى باشد، 148 برگ،
217

(منزوى 2473)
2 - خوان خليل از ظهورى ترشيزى، 15 برگ.
(منزوى 3558)
3 - ساقى نامه، 4 برگ.
آغاز:
به شيرينى شهد كنج دهن * به جوش اسيران چاه ذقن
4 - اشعارى از مير صيدى طهرانى، 6 برگ،
5 - اشعارى از ملا نادم لاهيجى، 4 برگ.
6 - اشعارى از بابا فغانى، 23 برگ.
7 - اشعارى از صائب، 4 برگ.
همه مجموعه تحرير 1164، وزيرى كوچك.
مجموعه ش 990
1 - شرح زبدة الاصول شيخ بهائى از ملا صالح مازندراني كه در حرف
ش اين فهرست ياد شد.
2 - الفوائد الحائرية (عتيقه) از آقا باقر بهبهاني كه در حرف (ف) اين فهرست
ياد شد.
3 - رسالة لا ضرر.
آغاز: الحمد.. قد تداول في الكتب الفقهية الاستدلالية في مقام اثبات
الاحكام الشرعية..
4 - رسالة في قاعدة العسر والحرج، از مير سيد حسن، (1)

1 - نام مؤلف در پايان نسخه يادداشت شده است.
218

آغاز: الحمد.. من جملة القواعد المتداولة الشايعة في كلماتهم المسلمة
فيما بينهم قاعدة نفى العسر والحرج..
كتاب اول تحرير محمد حسين بن أبو تراب حسينى در 1257 و كتاب دوم
تحرير همو در 1261 در مدرسه على قلى آقا هنگامى كه نزد استادش حاج ميرزا
ابراهيم قزويني درس مىخوانده و كتاب سوم و چهارم هر كدام پنج برگ، تحرير
سده 13 - 14، و در پايان نسخه يادداشتى از جلال الدين أبو تراب الحسينى امام
جمعه، راجع به گرانى سال 1336 هجرى قمرى ديده مىشود، خشتى.
مجموعه ش 999
1 - مصباح المبتدى وهداية المقتدى، فقه، صلوة، عربى، از ابن فهد حلى
درگذشته 841.
آغاز: الحمد لله مانع التوفين و موضع الطريق..
(ذريعه 21 / 117)
2 - الفيه شهيد اول، كه در حرف (الف) اين فهرست ياد شد.
3 - جعفرية محقق كركي درگذشته 940 كه در حرف (ج) اين فهرست
ياد شد.
آغاز: الحمد لله الولى الحميد المبدى..
4 - اعتقادات - واجب الاعتقاد، گويا از علامه حلى.
آغاز: الحمد لله على نعمائه و صلى الله على سيد رسله.. و بعد فقد بينت
في هذه المقالة واجب الاعتقاد..
هر چهار كتاب تحرير سده 11 - 12.
219

مجموعه ش 1010
1 - فوائد بحر العلوم، اصول فقه، كه به قطع جيبى چاپ شده است.
2 - مصابيح، فقه از سيد بحر العلوم يا سيد مجاهد، همان كه در حرف (م) اين
فهرست ياد شد (طهارت).
آغاز: الفقه لغة الفهم و اصطلاحا العلم بالاحكام الشرعية..
كتاب اول تحرير 1231 و دوم بى تاريخ.
مجموعه ش 1015
1 - شرح تصريف.
2 - شرح انموزج.
هر دو كتاب تحرير محمد صالح بن احمد بيدگلى در 1209.
مجموعه ش 1017
1 - معالم الاصول
2 - زبدة الاصول شيخ بهائى.
كتاب اول تحرير محمد رضا بن حاج قاسم در 1261 و دوم تحرير
1240.
مجموعه ش 1020
1 - اوزان و مقادير - ميزان المقادير، از علامه مجلسى، عربى.
(ذريعه 23 / 319)
220

2 - التحفة الحسينيه، فارسى از ابو المعالى الحسينى النقيب، در سه باب:
باب اول احاديثي كه حضرت سيد المرسلين صلى الله عليه وآله به حضرت سيد الوصيين
عليه السلام امر فرموده..
باب دوم در ادعيه مأثوره از ائمه اطهار.
باب سوم در كلمات امير المؤمنين
3 - الاقتصاد والارشاد إلى طريق الاجتهاد في معرفة المبدء والمعاد و احكام
افعال العباد از شهيد ثانى (911 - 956).
آغاز: يا من يجود بالوجود و يا الله المحمود صل على الدليل اليك..
اين كتاب شامل دو قسم و قسم اول در اصول دين شامل هفت باب و قسم دوم
در فروع شامل دوازده باب.
(ذريعه 2 / 267)
4 - مشواق از ملا محسن فيض كاشانى، فارسى.
آغاز: بعد از حمد پروردگار و درود بر مصطفين اخيار..
(ذريعه 21 / 67)
كتاب اول و سوم، تحرير محمد كاظم بن محمد رضا در 1131 و كتاب
دوم ناقص و در حاشيه كتاب اول نوشته شده و كتاب چهارم تحرير محمد بن حاج
محمد رازى در طهران در 1132، با يادداشت تملك عبد الله طباطبائى.
مجموعه ش 1021
1 - نخبه حاجى كلباسى، طهارت، همان كه در حرف (ن) اين فهرست ياد شد
2 - مختصر تحفة الابرار حجة الاسلام شفتى، فقه، صلوة، فارسى.
هر دو كتاب نسخ بى تاريخ، با يادداشتى از حجة الاسلام شفتى و يادداشت
ديگر از شاگردش محمد جعفر بن محمد صفى (نگارنده وجيزه كه در مجموعه ش 732
221

اين فهرست ياد شد) در پايان نسخه دوم مبنى بر اينكه مقلدين حجة الاسلام شفتى
مىتوانند به اين رساله عمل كنند.
مجموعه ش 1031
1 - الفوائد الصمديه شيخ بهائى.
2 - البهجة المرضية جلال الدين سيوطى.
كتاب اول تحرير 1256 و دوم تحرير سده 12 - 13.
مجموعه ش 1034
1 - كبرى در منطق مير سيد شريف جرجانى.
2 - شرح ايساغوجى، عربى.
آغاز: الحمد لله الواجب وجوده الممتنع نظيره..
هر دو كتاب تحرير محمد هادى بن محمد صادق حسين در 1242.
مجموعه ش 1039
1 - لمعات جامى شامل 28 لمعه و يك خاتمه كه در 886 تأليف
شده است.
2 - رساله از مير سيد على همداني.
آغاز: بدان اى عزيز كه نزد اهل كشف و تحقيق وجود را من حيث هو هو
يعنى مطلق اعم از آنكه.. هويت غيب خوانند..
كتاب اول برگ اولش افتاده و رساله دوم دو برگ است و هر دو تحرير محمد
صادق حسينى در 1067، خشتى.
222

مجموعه ش 1040
1 - عوامل جرجانى، نحو، عربى تحرير سده 11 - 12.
2 - مراح الارواح، صرف، عربى، تحرير 1260.
مجموعه ش 1043
1 - المراسم العلويه، فقه، عربى، از سلار بن عبد العزيز ديلمى درگذشته
463، همان رساله كه در الجوامع الفقهيه چاپ شده است.
(ذريعه 20 / 298)
2 - المسائل الناصرية فقه، عربى از سيد مرتضى علم الهدى، كه نيز در
الجوامع الفقهيه چاپ شده است.
(ذريعه 20 / 370)
3 - نزهة الناظر فقه، عربى، از ابن سعيد حلى كه چند بار چاپ
شده است.
4 - الجمل والعقود فقه، عربى از شيخ طوسى كه در مشهد با ترجمه اش به
چاپ رسيده است.
(ذريعه 5 / 145)
5 - جمل العلم والعمل فقه، عربى، از سيد مرتضى كه گويا دو بار چاپ شده است.
(ذريعه 5 / 144)
اين مجموعه تحرير سده 13 مىباشد.
223

مجموعه ش 1046
1 - صيغ نكاح، گويا از علامه مجلسى.
آغاز: الحمد لله الذى احل النكاح وندب إليه..
2 - رضاعيه، از مجلسى اول (محمد تقى بن محمد محسن مجلسى اصفهانى
در اين نسخه) همان كه در مجموعه ش 686 ياد شد.
3 - تجويد، از محمد بن محمد باقر حسينى اصفهانى در يك مقدمه و دوازده
باب، اين نسخه تا باب يازدهم را دارد.
4 - صيغ عقود و ايقاعات، فارسى، در دو باب و هر باب چند مطلب و هر
مطلب چند فصل، اين نسخه ناقص است.
اين مجموعه تحرير سده 12 - 13 مىباشد.
مجموعه ش 1055
كلمات طريفه فيض كاشانى، عربى، تحرير أبو القاسم موسوى در سده
13 - 14.
(ذريعه 18 / 117)
2 - شرح انموزج چاپى 1274.
مجموعه ش 1063
1 - اختيارات الايام علامه مجلسى.
2 - رساله در بيان بى اساس بودن عده اى از مطالبى كه ميان عوام الناس
مشهور است.
224

از سيد محمد (شايد مقصود سيد محمد مجاهد در گذشته 1242 باشد)
اين است فهرست قسمتى از مطالب آن.
مىگويند صانع عالم نور است..
مىگويند خناسى كه در بدن و سينه آدم است شيطانى است كه حضرت
آدم عليه السلام آن را خورده است.
مىگويند خداوند به حضرت موسى فرمود كه چون بار ديگر به طور مىآيى
كسى از خود پست تر را بياور و موسى عليه السلام سگى را با خود برد..
مىگويند لقمان طبيب بود...
كتاب دوم 60 برگ و هر دو تحرير سده 13، خشتى.
مجموعه ش 1068
1 - مراح الارواح صرف، عربى، تحرير 1265.
2 - التصريف - العزى، صرف، عربى، تحرير 1232.
3 - شرح تصريف، تحرير 1232.
مجموعه ش 1081
1 - سؤال و جواب، فقه، فارسى، تحرير سده 13.
2 - آداب المتعلمين منسوب به خواجه طوسى، تحرير سده 13.
مجموعه ش 1089
1 - رجال شيخ طوسى نسخ 1241.
225

(ذريعه 10 / 120)
2 - جامع المقال طريحى كه در 1053 تأليف شده است، تحرير محمد رضا
ابن محمد حسين در 1243.
(ذريعه 5 / 74)
3 - فهرست شيخ طوسى، تحرير على اكبر بن شيخ ابراهيم خوانسارى
در 1241.
(ذريعه 6 / 384)
مجموعه ش 1096
1 - الفوائد الصمديه شيخ بهائى.
2 - كبرى در منطق مير سيد شريف.
مجموعه ش 1103
1 - حاشيه بر تصريف زنجانى از محمد عمر حلبى درگذشته 933.
(كشف الظنون 1139)
2 - شرح عوامل جرجانى.
آغاز: الحمد لله رب العالمين حمدا كثيرا طيبا مباركا كما يحب ربنا ويرضى
والصلوة الدائمة..
كتاب اول 36 برگ و دوم 61 برگ و هر دو تحرير سده 11 - 12، خشتى.
226

مجموعه ش 1114
1 - حديث قدسى، چهل سوره.
2 - المواريث از شيخ بهائى به صورت سؤال و جواب در هشت برگ،
آخرش افتاده.
آغاز: كتاب المواريث فصل في ميراث الابوين و من يشاركهما من الاولاد
والازواج..
(ذريعه 16 / 149)
متفرقاتى از نظم ونثر همراه اين نسخه است، 92 برگ، خشتى، بى تاريخ.
مجموعه ش 1113
1 - دستور الادويه، طب، فارسى.
آغاز: الحمد.. ببايد دانست كه چون ايزد تعالى عالم را به قدرت خود
بيافريد..
(به فهرست منزوى 534 مراجعه شود)
2 - مختصر كتاب ابدال، طب، فارسى.
آغاز: افسنيتن بدل آن جعده است يا شيخ ارمنى و از جهت تقويت
معده..
3 - ميزان الطبايع قطب شاهى، طب، فارسى.
از تقى الدين محمد بن صدر الدين على فارسى كه آن را در سال هزار براى
قطب شاه نگاشته است شامل صغرى و كبرى و نتيجه و لازمه و صغرى داراى
227

پنج مقدمه.
آغاز موجود: مقدمه اول: آنچه وارد بدن مىشود از قسم ماكول و مشروب
چهار قسم است..
(فهرست منزوى 606)
كتاب اول 44 برگ و دوم سه برگ و سوم 100 برگ، خشتى، تحرير
سده 13.
مجموعه ش 1119
1 - تصريف زنجانى.
2 - شرح تصريف تفتازانى.
3 - جواهر الصرف، فارسى در يك مقدمه و چهار باب و خاتمه.
آغاز: بدان ايدك الله تعالى في الدارين كه علم تصريف محتاج إليه ساير
علوم است..
كتاب اول و سوم تحرير عبد الرحمن بن كربلائى كاظم در 1265 و كتاب
سوم 86 برگ.
مجموعه ش 1124
1 - اشعار در مدح على عليه السلام 5 برگ، فارسى.
آغاز:
آن صاحب لعمرك وسلطان لو كشف
يعنى محمدى كه بود خواجه دنا
228

2 - متفرقات، 47 برگ.
3 - ترجمه مختصرى از كتاب الزوائد والفوائد ابن طاوس (اعمال ماه رمضان)
17 برگ، آخرش افتاده.
آغاز: الحمد لله الذى فرض علينا الصيام..
مجموعه ش 1128
1 - آداب تجارت، همان كه در مجموعه ش 709 به نام رساله عمليه ياد شد.
2 - رساله در تجويد.
آغاز: فصل در بيان آنكه هر حرف از حروف هجا چند صفت دارد..
3 - تجويد معز.
آغاز: مر خداى را كه آفريننده جهان است و داننده آشكار و نهان است.
4 - رساله اصول دين و احكام، فارسى، از حسن بن محمد، كه اين رساله را
پس از رساله اى كه در همين موضوع به عربى نگاشته بوده نوشته است.
5 - رساله عمليه، فارسى.
همه كتابها تحرير سده 13 مىباشد.
مجموعه ش
1 - اوصاف الاشراف خواجه طوسى كه در حرف الف اين فهرست ياد شد.
2 - حق اليقين شيخ محمود شبسترى داراى هشت باب، عرفان، فارسى.
(منزوى 1129)
3 - جام جهان نما، از شيخ محمد مغربي درگذشته 809، داراى دوازده
229

دايره و هر دايره دو قوس و يك خط، عرفان، فارسى.
(منزوى 1107)
4 - عقل و عشق - معيار الصدق، از نجم الدين كبرى رازى، عرفان، فارسى.
(منزوى 1400)
5 - ده قاعده، از نجم الدين كبرى رازى، همان است كه در فهرست منزوى
احتمالا به شاه نعمت الله ولى نسبت داده شده ولى در نسخه ما از نجم الدين رازى
دانسته شده است.
آغاز: الحمد لله على صفاته العليا والسلام على عباده الذين اصطفى قال مظهر
الحقائق..
6 - پاسخ مىرسيد شريف به سؤالات شاهزاده سكندر حاكم شيراز، همان كه
در حرف (س) اين فهرست ياد شد.
7 - ترجمه شرح حديث كميل، عربى آن را از ملا عبد الرزاق كاشى و اين
ترجمه فارسى از افتخار بن نصر الله.
(منزوى 1331)
8 - مرآت المحققين شيخ محمود شبسترى، عرفان، فارسى.
(منزوى 1374 و 842)
9 - جاودان نامه، در چهار باب.
آغاز: بسمله.. اين نامه اى است از ما برادرانى كه ايشان را انسانيت..
10 - برخى فوائد متفرقه.
همه مجموعه تحرير 1132، جيبى.
230

مجموعه ش 1130
1 - گلستان سعدى.
2 - بوستان سعدى.
3 - ليلى و مجنون مكتبى شيرازى كه آن را در سال 895 سروده است.
(منزوى 3104
هر سه كتاب تحرير سده 13.
مجموعه ش 1135
1 - كبرى در منطق مير سيد شريف.
2 - شواهد سيوطى، فارسى.
3 - حاشيه ملا عبد الله بر تهذيب المنطق.
4 - صيغ عقود، فارسى. از محمد هاشم بن زين العابدين موسوى، در
هفت برگ.
آغاز: الحمد لله رب العالمين.. و بعد اين رساله اى مىباشد در صيغ عقود
مبنى بر چهار مطلب..
همه كتابها تحرير سده 13 - 14 مىباشد.
مجموعه ش 1150
1 - حاشيه خطائى بر مختصر مطول كه در حرف (ح) اين فهرست ياد شد.
231

2 - حاشيه ملا عبد الله بر حاشيه خطائى بر مختصر مطول كه نيز در حرف (ح)
اين فهرست ياد شد.
كتاب اول تحرير 1121 و كتاب دوم آخرش افتاده است.
مجموعه ش 1159
1 - حرز الامانى شاطبى قصيده اى است در قرائت از شاطبى درگذشته 590.
(فهرست دانشگاه ج 1 ص 18)
2 - ملخص الكلام، منظومه اى است در اصول عقائد.
آغاز:
الحمد لله الموحد الاحد * القادر العالم ذى القدس الصمد
3 - شرح عوامل ملا محسن، از محمد على بن حسن آرانى كه در 1209
نگارش آن را به پايان رسانده است.
4 - خلاصة الاذكار فيض كاشانى كه در 1033 نگاشته شده است.
(ذريعه 7 / 11)
هر چهار كتاب تحرير محمد صالح بن محمد تقى، بدون تاريخ.
مجموعه ش 1162
1 - ايضاح الاشتباه علامه حلى. رجال، عربى.
(ذريعه 2 / 493)
2 - وجيزه علامه مجلسى، رجال، عربى كه در حرف (و) اين فهرست
ياد شد.
232

3 - اعتقادات علامه مجلسى، عربى همان كه با باب حادى عشر فاضل مقداد
چاپ شده است.
كتاب اول تحرير 1126 و دوم تحرير قاسم بن محمد رضا جيلانى در
1126 و سوم در 1128 مقابله اش به پايان رسيده است.
مجموعه ش 1166
1 - الهداية في النحو، همان كه در جامع المقدمات چاپ شده است.
2 - الفيه ابن مالك - الخلاصه.
مجموعه ش 1167
1 - شرح مراح الارواح، صرف، عربى.
2 - شرح نظام بر شافيه صرف.
كتاب اول تحرير 1098 و دوم تحرير محمد هادى بن محمد باقر حسينى تبريزى
براى سيد رضى الدين محمد حسينى تبريزى.
مجموعه ش 1177
1 - التيسير في القرائات السبع، عربى، از عثمان بن سعيد دانى در
گذشته 444.
آغاز: الحمد لله المتفرد بالدوام المتطول بالانعام.. اما بعد فانكم سألتموني
احسن الله ارشاد كم ان اصنف كتابا مختصرا في مذاهب القراء السبعة..
233

(كشف الظنون 520 - فهرست دانشگاه ج 1 ص 75 - 80)
2 - رساله اى در بيان پنجاه وظيفه اى كه انسان در هر روز به آنها موظف
است.
كتاب دوم سه صفحه و هر دو تحرير على بن شمس الدين محمد سوقى در شنبه
آخر ذيقعده 1024.
مجموعه ش 1178
1 - شرح عوامل جرجانى.
2 - كافيه نحو از ابن حاجب.
3 - شرح انموزج اردبيلى.
كتاب اول و سوم تحرير سده 12 و كتاب دوم تحرير 1085.
مجموعه ش 1184
1 - اربعين شيخ بهائى.
2 - كريه شيخ بهائى، فقه، عربى، در آن همه اشكال كراز مستدير و غيره
توضيح داده شده است.
(ذريعه 17 / 288)
هر دو كتاب تحرير معين الدين بن محمد يوسف عقيلى در 1116.
مجموعه ش 1208
1 - خلاصة الحساب شيخ بهائى، عربى.
234

2 - پنجاه باب سلطانى، نجوم، فارسى، از ركن الدين بن مشرف الدين
حسينى آملى كه آن را در 860 تأليف كرده است.
(منزوى 249)
3 - تحفه نظاميه، نجوم، فارسى، در چهل فصل، از عبد القادر رويانى
(سده نهم).
(منزوى 255).
كتاب اول تحرير 1081، كتاب دوم تحرير 1079، كتاب سوم آخرش
افتاده تحرير سده 11.
مجموعه ش 1214
1 - مقدمه واجب محقق سبزوارى صاحب ذخيره درگذشته 1090.
آغاز: الحمد لله الذى جعل سبيل الوصول إليه.
(ذريعه 22 / 105)
2 - جبر و اختيار، فارسى، از آقا جمال خونسارى درگذشته 1125.
آغاز: سزاوار حمد و ثناى نا محدود فاعل مختارى..
(ذريعه 5 / 83)
3 - رساله مقول بالتشكيك، عربى، از محقق سبزوارى درگذشته 1090.
آغاز: الحمد لله.. في الحاشية التشكيك..
كتاب اول 16 برگ و دوم 9 برگ و سوم 60 برگ، با نسخه اصل مقابله شده،
با يادداشتهايى در برگهاى آخر با اين امضاء: محمد رحيم بن محمد جعفر بن محمد
باقر الشريف السبزواري مؤلف الذخيرة والكفاية و شايد همه مجموعه به خط همين
235

نواده محقق سبزوارى باشد.
مجموعه ش 1223
1 - رساله جنت و نار، از علامه مجلسى، فارسى.
آغاز: الحمد لله الذى اعدلا وليائه جنات النعيم..
(ذريعه 5 / 163)
2 - رساله جبر و تفويض از همو تأليف سال 1089.
آغاز: الحمد لله و سلام على عباده الذين اصطفى..
3 - رساله در تعيين تاريخ قتل عمر بن الخطاب، از علامه مجلسى، فارسى.
آغاز: الحمد لله الذى انار قلوب المؤمنين ببوار الكافرين..
4 - زكوتيه، فارسى از علامه مجلسى.
5 - رساله در كفارات، فارسى، از علامه مجلسى كه در سال 1091 تأليف
كرده است.
6 - رساله در حكم گرفتن اموال ناصبى، از علامه مجلسى.
آغاز: الحمد لله و سلام على عباده الذين اصطفى..
7 - رساله بداء از علامه مجلسى فقط يك برگ آن در اين نسخه هست.
8 - اصول دين، فارسى، از مقدس اردبيلى، در چهار باب كه باب سوم آن
در امامت و قسمت عمده كتاب را تشكيل داده است.
(منزوى 879)
هفت كتاب اول 52 برگ و تحرير محمد طاهر بن محمد تقى شاه ميرزائى در
1103 در مدرسه حكيميه اصفهان و كتاب هشتم 10 برگ، اولش افتاده، تحرير
236

حسين بن منصور در 1101 يا 1011 براى شيخ علي خان.
مجموعه ش 1227
1 - بداية الهداية شيخ حر عاملى تأليف سال 1091.
(ذريعه 3 / 59)
2 - كافيه نحو از ابن حاجب.
هر دو كتاب تحرير محمد حسن بن ملا محمد على در 1119.
مجموعه ش 1233
1 - شاخ نبات حاج ملا محمد جعفر استرابادى، اصول دين، فارسى
تحرير 1245.
2 - شرح تصريف، فارسى، صرف.
آغاز: يعنى ابتدا مىكنم بنام خداى بخشاينده مهربان..
3 - دو برگ آخر از يكى از كتابهاى فقهى شهيد ثانى به خط رضى الدين على
ابن فتح الله بن شكر الله الكاشانى.
4 - ترجمان الطبرى، ترجمه برخى كلمات قرآن است از محمد بن رضا
الطبرى.
آغاز: ستايش خداوندى را سزا است.. 5 - رساله در تجويد، فارسى.
آغاز: بسم.. و بعد مختصرى است از تجويد قرآن كه از كتب مبسوط
استخراج و قلمى مىنمايد...
237

همه كتابها جز سوم تحرير سده 13 مىباشد.
مجموعه ش 1234
1 - رساله عمليه چاپى.
2 - ضياء العيون ميرزا مهدى خان صفوى، چاپى.
3 - رساله در طب، فارسى، شامل 85 باب.
آغاز: به نام ايزد بخشاينده و بخشايش گر..
4 - قانونچه طب كه در حرف (ق) اين فهرست ياد شد.
5 - دعاى صباح.
6 - تجويد، فارسى.
آغاز: نوع انسان و بنى آدم را بيست و هشت دندان است..
7 - سؤال و جواب در طب، فارسى.
همه كتابها تحرير سده 13 مىباشد.
مجموعه ش 1241
1 - صرف اللسان، فارسى، صرف.
آغاز: صرف اللسان نحو ثنائه اولى..
2 - قصيده جزرى در تجويد و قرائت - المقدمة الجزرية.
3 - شرح قصيده جزرى - الحواشى المفهمة في شرح المقدمة.
4 - لمعه شهيد اول.
5 - حاشيه بر يك كتاب منطق، شناخته نشد.
238

6 - تصريف زنجانى - العزى.
كتاب اول تحرير 975 و بقيه تحرير سده 11 - 12.
مجموعه ش 1245
1 - ايقاضات ميرداماد در گذشته 1041 در خلق اعمال و افعال بندگان،
عربى.
(ذريعه 2 / 507)
2 - تقديسات ميرداماد، در دفع شبهه ابن كمونه، عربى.
آغاز: يا من هو يا من لا هو الا هو..
(ذريعه 4 / 364)
هر دو كتاب تحرير سده 11 - 12.
مجموعه ش 1248
1 - الفوائد الصمديه شيخ بهائى چاپى 1267.
2 - خلاصة الحساب شيخ بهائى چاپى 1273.
3 - شرح هدايه ميبدى كه در حرف (ش) اين فهرست ياد شد.
4 - صيغ مشكله از ملا محمد صالح.
آغاز: الحمد.. اما بعد بدان كه اين رساله اى است در بعضى از صيغ
مشكله...
(منزوى 2072)
كتاب چهارم تحرير محمد مهدى لاوى در 1287.
239

مجموعه ش 1249
1 - فرائض الاعمال حاج شيخ محمد باقر، چاپى.
2 - زكات و خمس و صوم از همو، چاپى.
3 - اصول دين فشاركى، چاپى 1295.
4 - ملخص التجويد حاج شيخ محمد باقر، چاپى 1295.
5 - دعاى جوشن صغير و شرحى درباره ثواب و آثار آن.
6 - متفرقات.
مجموعه ش 1252
1 - ترجمه الصلاة فيض كاشانى كه در حرف (ت) اين فهرست ياد شد.
2 - ترجمة العقائد فيض كاشانى مرتب بر هشت در.
(ذريعه 4 / 117)
مجموعه ش 1254
1 - سعادت نامه ملا سلطان على گنابادى (1251 - 1327).
(منزوى 1194)
2 - مجمع البحار مظفر عليشاه، تفسير سوره حمد. فارسى.
(منزوى 58)
3 - عقائد محمد جعفر بن حاج صفر خان همداني قرار (قره) گوزلو، اعتقادات
خود را براى تبرئه خود از تهمتها نگاشته است.
240

4 - رساله در ذم دنيا.
آغاز: الحمد لله الذى خمر بيدى جلاله وجماله اربعين صباحا..
5 - رساله در شرح صلوة (صلوات).
آغاز: الحمد لله الذى خص الانسان بشرف الخطاب..
6 - متفرقات.
همه تحرير سده 14 مىباشد.
مجموعه ش 1256
1 - شرح نظام برشافيه.
2 - حاشيه سيد نعمت الله جزائري بر شرح جامى.
3 - تهذيب المنطق تفتازانى.
كتاب اول تحرير خدا رحم بن محمود خونسارى در 1310 و دوم تحرير
محمد على بن محمود بن ملا احمد در 1311.
مجموعه ش 1257
1 - نان و حلواى شيخ بهائى.
2 - دوازده بند محتشم كاشى.
3 - كتاب سلطان جمجام.
آغاز:
ناگهان روزى به تقدير خدا * كارساز و صانع ارض و سماء
4 - كتاب سنگ تراش.
241

آغاز:
سنگ تراشى بود اندر كوه طور * سنگ تراشيدى و گفتى يا غفور
همه تحرير سده 13 مىباشد.
مجموعه ش 1258
1 - تهذيب المنطق تفتازانى.
2 - حاشيه ملا عبد الله يزدى بر آن.
هر دو كتاب تحرير امير بيك مشهدى در سال 1058.
مجموعه ش 1266
1 - خلاصة الحساب شيخ بهائى، ناقص.
2 - فارسى هيئت قوشچى، ناقص.
مجموعه ش 1275
1 - اصول دين - چاپى 1284، از عبدالمحمد بن بدر الدين در 5 فصل.
2 - مفاتيح الغيب علامه مجلسى در استخاره تأليف 1104، تحرير 1108.
(ذريعه 21 / 304)
مجموعه ش 1277
1 - رساله در بيان اقسام جماع و برخى از آداب آن ده برگ.
242

2 - رساله اى است از زيديه به نام رساله سيد على بن محمد درسى و هشت باب.
3 - مناظره شيخ صدوق در محضر ركن الدولة، كه ترجمه اش در مقدمه معاني
الاخبار صدوق چاپ غفارى چاپ شده است.
4 - متفرقات.
همه كتابها تحرير سده 12 - 13.
مجموعه ش 1279
1 - تحفة الاحرار جامى در بيست مقاله.
(منزوى 2706)
2 - اشعارى از عرفى، فرخى، ملا محمود نطنزى، ميرزاى مشهدى،
مولانا محمد بن حسام، مولانا نظام استرابادى مائلى، لراقمه في مدح الرضا،
لمحرره في ترجيع بند.
3 - لغت.
آغاز: حمد بى حد و ثناى بى عد معبود بى زوالى جل جلاله.. اما بعد بدان كه
اين لفظي چند است از مفردات و مركبات كه بر زبانها متداول است و در نامهاى
فارسى مستعمل..
4 - لغت.
آغاز: بدان اسعدك الله في الدارين كه اين كتاب از الفاظ مختصره كه
نويسندگان را از دانستن اين قدر تمام است، حرف الف تا صاد.
5 - مكتوبى كه نواب.. بروم نوشته.
در اين مجموعه تاريخ تحرير 1011 تا 1045 ديده مىشود.
243

مجموعه ش 1285
1 - تحفة الاحرار جامى در بيست مقاله كه در مجموعه پيش نيز ياد شد.
(منزوى 2706)
2 - الهى نامه - انتخاب منتخب حديقه سنائى از خود سنائى.
(منزوى 2646)
هر دو كتاب تحرير حسن بن سيد كاظم طباطبائى زواره أي الاصل نائينى
المسكن در 1249.
مجموعه ش 1291
1 - عوامل ملا محسن طالقانى.
2 - كبرى در منطق جرجانى.
3 - امثله، صرف، فارسى.
4 - شرح امثله، فارسى.
تحرير 1079 - 1082.
مجموعه ش 1292
1 - صرف مير.
2 - عوامل جرجانى.
تحرير 1280.
244

مجموعه ش 1301
1 - زبده رمل، منظوم، فارسى.
2 - منظومه در رمل.
تحرير سده 11 - 12.
مجموعه ش 1302 1 - الفيه شهيد اول كه در حرف الف اين فهرست ياد شد.
2 - جعفرية محقق ثانى كه در حرف ج اين فهرست ياد شد.
تحرير محب على طالقانى در سده 11 - 12.
مجموعه ش 1303
1 - معالم العلماء ابن شهر آشوب، رجال، عربى، كه به عنوان تيمم فهرست
شيخ طوسى نگاشته شده است.
(ذريعه 21 / 201)
2 - مصادقة الاخوان از شيخ صدوق يا پدر او، مكرر چاپ شده است.
(ذريعه 21 / 97)
هر دو كتاب تحرير 1277.
مجموعه ش 1307
1 - مشواق از فيض كاشانى كه در مجموعه ش 1020 ياد شد.
245

2 - اشعارى از (مير) پير جمال اردستانى.
آغاز:
صبح روشن گشت يا مهتاب بر بالاستى
يا زنور دلبرم عالم چنين زيباستى
تحرير سده 13.
مجموعه ش 1308
1 - مهر و ماه، افسانه، فارسى، در آن نام خاور شاه ديده مىشود.
انجام:
كاين نه اين منزلى است كاندروى * خلق را جاودان مقر باشد
(منزوى 3710)
2 - كتاب حديث، شامل احاديث اخلاقى و غيره.
كتاب اول 23 برگ، آغازش افتاده تحرير سده 11 - 12 و دوم اول و آخرش
ناقص است تحرير سده 13.
مجموعه ش 1312
1 - درايه شهيد ثانى - بداية الدراية (ذريعه 3 / 58).
2 - الفوائد الحائريه آقا باقر بهبهاني.
3 - فوائد رجاليه شيخ عبد النبي (كاظمى ظ).
تحرير على بن محمد رضا، كتاب اول در 1244 و دوم در 1243، و كتاب سوم
تحرير محمد بن محمد تقى ابر قوهى در 1243.
246

مجموعه ش 1322
1 - قانونچه، طب، عربى، كه در حرف ق اين فهرست ياد شد.
2 - تقويم المحسنين - احسن التقويم، فارسى، داراى يك مقدمه و يك فصل
و چند جدول و خاتمه و تكمله و نصيحت، از ملا محسن فيض كاشانى.
(ذريعه 4 / 400)
كتاب اول ناقص، و كتاب دوم تحرير سده 12 - 13.
مجموعه ش 1336
1 - حاشيه جلال الدين دوانى بر حاشيه مير سيد شريف بر شرح مطالع.
2 - حاشيه گويا بر شرح هداية الحكمة.
آغاز: قال الشارح الحكمة استكمال... الاستكمال مصدر والمصادر
قد تطلق و يراد بها معانيها النسبية.
كتاب اول تحرير عبد الله بن حسن على در 1041 و كتاب دوم ناقص.
مجموعه ش 1339
1 - نان و حلواى شيخ بهائى (منزوى 3262).
2 - لوامع جامى كه آن را در سال 875 ساخته است (منزوى 1348).
تحرير سده 11 - 12. همراه با متفرقات ديگر.
247

مجموعه ش 1343
1 - اوصاف الاشراف خواجه طوسى.
2 - شره قصيده برده از عبد الرحمن جامى؟
3 - اشعار متفرقه.
تحرير سده 12 - 13.
مجموعه ش 1357
1 - خلاصة الحساب شيخ بهائى.
2 - طالع نامه، فارسى.
3 - مبدء (مبتدء) ومعاد - زبدة الحقائق، شامل دو باب و هر باب سه فصل
(اصل) شايد همان مبدء ومعاد نسفي باشد.
(منزوى 1186)
هر سه كتاب تحرير سده 13.
مجموعه ش 1358
1 - مقدمه واجب آقا حسين خونسارى كه پيشتر ياد شد.
2 - رساله جبر و اختيار.
آغاز الحمد لله رب العالمين والعاقبة للمتقين والصلوة والسلام على سيد
المرسلين وآله اصحاب العصمة و اهل الذكر من الأئمة الطاهرين...
3 - حاشيه حنفى بر اثبات واجب جلال الدين دوانى.
248

آغاز: الحمد لمن تقدس جنابه عن ان يكون... كتاب اول و دوم تحرير سده 11 و كتاب دوم آخرش افتاده و كتاب سوم
تحرير عوص بن محمد امين رضوى مشهدى در 1070.
مجموعه ش 1364
فال نامه و غيره است تحرير سده 14.
مجموعه ش 1369
1 - متن شمسيه منطق از نجم الدين قزويني معروف به كاتبى در گذشته 675.
2 - بداية الهداية شيخ حر عاملي كه در مجموعه ش 1227 ياد شد.
كتاب اول تحرير سده 10 - 11 و دوم تحرير محمد شفيع بن محمد مؤمن بن
حسن على طبسى در 1106.
مجموعه ش 1370
1 - حاشيه ملا ميرزا جان باغنوى شيرازى بر اثبات واجب و حاشيه قاضى
زاده بر آن، تاريخ تأليف 983.
آغاز، إذ كل ممكن فله علة، قيل اعلم ان المقدمة...
انجام: آخر غير هذا الكتاب والحمد لله على الانعام... الكرام.
(فهرست دانشگاه ج 8 ص 712)
2 - حاشيه حنفى بر اثبات واجب قديم دوانى كه در مجموعه ش 1358
249

نيز ياد شد.
هر دو كتاب تحرير 1059.
مجموعه ش 1374
1 - بخشى از مناجات نامه خواجه عبد الله انصارى.
2 - رساله در سير و سلوك، فارسى.
3 - رساله در بيان اينكه هر يك از ابزار نانوائى اشاره به مطلبى است، فارسى.
تحرير سده 13، همراه با متفرقات ديگر.
مجموعه ش 1377
1 - منتخبى از تحفة الابرار حجة الاسلام شفتى، فقه، صلوة، فارسى.
2 - كلمات قصار امير مؤمنان (ع) به ترتيب حروف الفبا.
تحرير سده 13 همراه با متفرقات ديگر.
مجموعه ش 1378
مجموعه اى است شامل احاديث متفرقه، بيشتر در فضائل و مناقب معصومين
تحرير سده 13 - 12.
مجموعه ش 1380
1 - عوامل جرجانى.
250

2 - فاتحه، نحو، عربى.
آغاز: الكلمة لفظ موضوع مفرد وهى اسم و فعل و حرف..
3 - كافيه نحو.
هر سه كتاب تحرير سده 12 - 13.
مجموعه ش 1381
1 - خطبة البيان، منسوب به امير المؤمنين.
2 - صراط المسترشدين، اصول دين، فارسى، در يك مقدمه و پنج مقام و خاتمه،
از أبو القاسم خليل بن محمد صالح بابل كنارى مازندراني.
3 - چهارده معصوم، تاريخ، فارسى.
4 - اشعارى از محزون.
همه كتابها تحرير سده 13.
مجموعه ش 1382
1 - حاشيه معالم الاصول، عربى.
آغاز پس از خطبه: قوله رحمه الله فظاهر اذلا يتصور الخ إذ لا يحصل العلم
ببعض الاحكام انه حكم الله تعالى الا بعد الإحاطة..
انجام: لابتناء اكثر ادلتهما على الظنون فتأمل.
2 - رساله در پيرامون اجماع، عربى.
آغاز: الحمد اجمله لمستحقه بالذات والصلوة على نبيه..
انجام: فمن هذه الوجوه لا يحصل العلم بالاجماع الا بما تحقق في زمانهم
251

عليهم الصلاة والسلام.
تحرير سده 12 - 13.
مجموعه ش 1383
1 - ترجمة الشريعة، فارسى، از ملا محسن فيض كاشانى (ذريعه 4 / 109).
2 - ترجمة الطهارة، فارسى از همو (ذريعه 4 / 115).
3 - ابواب الجنان، فقه، فارسى، از همو در وجوب عينى نماز جمعه.
(ذريعه 1 / 77).
آغاز: سپاس و ستايش مر خداى را كه صوامع آسمان را..
4 - شرائط الايمان از همو، فارسى (ذريعه 13 / 44).
5 - آينه شاهى از همو (ذريعه 1 / 53)
6 - زاد السالك، فارسى، از همو (منزوى 1185)
7 - ترجمة العقائد فارسى، نيز از همو (ذريعه 4 / 117)
8 - رساله در بيان حقيقت و كيفيت سلسله موجودات و تسلسل اسباب و
مسببات شامل 9 سؤال و جواب، در 5 برگ.
آغاز:.. وله الحمد دائما وكفى جوده وصلوته على رسله وانبيائه..
دوستى كه دوستى وى خدا را بود نه ريا را درخواست تا در حقيقت و كيفيت سلسله
موجودات..
9 - انساب النواصب، از على بن داود خادم استرابادى، در پنجاه و يك باب،
در نسب يزيد و غيره.
(منزوى 4413)
252

10 - متفرقات ديگر.
اين مجموعه تحرير سده 12 - 13 مىباشد.
مجموعه ش 1384
1 - دوازده بند محتشم و استقبال او از حاجى سليمان صباحى بيدگلى
كاشانى و نيز از فدائى و نيز از ملا تقى و اشعارى از فضولى به تركى.
2 - تذكرة الأئمة، از ملا محمد باقر لاهيجى نه مجلسى (ذريعه 4 / 26).
تحرير سده 13 در سبزوار.
مجموعه ش 1386
1 - شرح باب حادى عشر فاضل مقداد كه در حرف ن اين فهرست به نام النافع
ياد شد.
20 - رسالة فقهى، عربى.
آغاز: الحمد لله.. فصل الطهارة على قسمين قسم يتوقف على النية ويسمى
بالطهارة عن الحدث..
هر دو كتاب تحرير 1201.
مجموعه ش 1388
1 - ترجمة الصلاة فيض كاشانى كه پيشتر ياد شد.
2 - نان و حلواى شيخ بهائى.
253

3 - صيغ عقود، فارسى، داراى مقدمه و چهار فصل.
آغاز: الحمد لله خالق الانام الذى ميز بين الحلال والحرام..
4 - مرآت المحققين شيخ محمود شبسترى در معرفت نفس.
5 - كبرى در منطق مير سيد شريف.
6 - حاشيه ميرزا على رضا تجلى بر حاشيه ملا عبد الله يزدى بر تهذيب المنطق،
فارسى.
همه كتابها تحرير سده 13.
مجموعه ش 1389
1 - خلاصة الحساب شيخ بهائى.
2 - شرح هدايه ميبدى كه در حرف ش اين فهرست ياد شد.
هر دو كتاب تحرير 1267.
مجموعه ش 1391
1 - معين الخواص ميرزاى قمى، فقه، عربى.
2 - رساله در احكام جنائز، فقه، عربى.
آغاز: الحمد لله على ما انعم و صلى الله على محمد وآله و بعد فانه قد كثر على
الالحاح..
تحرير سده 13.
254

مجموعه ش 1395
1 - شرح نظام بر شافيه صرف.
2 - هداية القارى، تجويد، عربى.
آغاز: الحمد لله.. و بعد فهذه نبذة مما يجب على..
هر دو كتاب تحرير 1144.
مجموعه ش 1396
1 - رساله در معرفت تقويم، عربى، از احمد بن محمد مهدى شريف اصفهانى
خاتون آبادى كه آن را در 1126 در كربلا در بستان مشهور به خيمه گاه نگاشته است.
2 - درايه شهيد ثانى - بداية الدراية.
3 - رساله در شرح حديث الدنيا مزرعة الاخرة گويا از شهيد ثانى.
كتاب اول تحرير سده 12 و كتاب دوم بى تاريخ از روى نسخه اى كه حسن
ابن زين الدين بن محمد بن حسن بن المصنف نوشته بوده استنساخ شده است، كتاب
سوم بى تاريخ.
مجموعه ش 1398
1 - قصيده لام عمرو از سيد حميرى.
2 - قصيده دعبل خزاعى.
3 - ترجمه و شرح قصيده دعبل به فارسى، از علامه مجلسى.
تحرير 1113.
255

مجموعه ش 1403
1 - عوامل جرجانى.
2 - مراح الارواح، صرف.
3 - تهذيب المنطق تفتازانى.
4 - كبرى در منطق جرجانى.
5 - صغرى در منطق جرجانى.
اين مجموعه تحرير 1107 - 1108 مىباشد و كتاب پنجم ناقص است.
مجموعه ش 1404
1 - فوائد شيخ احمد احسائي، عربى (فهرست كتب مشايخ 2 / 19).
2 - حديث قدسى، چهل سوره.
3 - رساله در پاسخ ملا على نقى سمنانى از شيخ احمد احسائي.
4 - ترجمه قصيده لام عمرو سيد حميرى.
5 - صيغ نكاح، فارسى، از علامه مجلسى.
كتاب اول تحرير 1238، دوم و سوم و چهارم بى تاريخ، پنجم تحرير كريم
ابن قاسم سنجانى در 1237.
مجموعه ش 1411
1 - حاشيه ميرزا على رضا تجلى بر حاشيه ملا عبد الله، منطق، فارسى.
2 - رساله در موسيقى، اين است فهرست قسمت موجود آن (11 برگ).
256

فصل چهارم در بيان اسباب چند كه موجب تنافرند..
فصل پنجم در تأليف الحان.
ششم در بيان ادوار و نسبت هاى او..
هفتم در بيان حكم وترين..
هشتم در بيان ذكر عود..
نهم در بيان نامهاى ادوار..
سيزدهم در بيان علم ايقاع..
چهاردهم در بيان تأثير نغمات..
3 - رساله در كيميا، عربى.
4 - رساله در طب، عربى.
آغاز: الحمد لله.. فهذا قوانين ونكت لا يستغنى عنها من اراد علاج
المرضى.. قال طاهر بن ابراهيم بن محمد بن السنجري..
5 - سى فصل در معرفت تقويم از خواجه نصير طوسى.
چهار كتاب اول تحرير سده 13 و كتاب پنجم تحرير سده 12.
مجموعه ش 1415
1 - منهاج النجاة كاشانى كه در حرف (م) اين فهرست ياد شد.
2 - مرآت المحققين در معرفت نفس در هفت باب.
3 - انيس العارفين والعاشقين.
آغاز: يا مغيث المذنبين معطى السؤال..
كتاب اول تحرير 1219 و دوم ناقص و سوم تحرير شيخ زاهد ننكى
در 1084.
257

مجموعه ش 1416
1 - صيغ نكاح، عربى، از حاج ملا محمد جعفر استرابادى.
2 - صيغ نكاح گويا از علامه مجلسى، فارسى.
آغاز: الحمد لله الذى احل لنا النكاح وندب إليه..
3 - رونوشت برخى از قباله جات زمان فتحعلى شاه كه گويا نويسنده براى تمرين
باز نويس كرده است.
مجموعه ش 1421
1 - فال نامه - طالع نامه.
آغاز:
چه بر طالع برآيد شكل لحيان
به زودى مطلبت گرديده آسان
2 - فالنامه طالع نامه
آغاز:
طالعت را من اى خجسته خصال
ضعف بينم كمى به قرعه فال
3 - متفرقات.
مجموعه ش 1422
1 - تعبير خواب داراى مقدمه و پنجاه و نه باب و خاتمه تحرير 1258.
258

2 - رساله در قيافه شناسى، ناقص.
3 - ملحمه - اصول الملاحم، از شيخ أبو الفضل حبيش بن ابراهيم تفليسى
داراى دو مقاله، مقاله اول 25 فصل و مقاله دوم 28 فصل و اين نسخه تا فصل
چهارم از مقاله دوم را دارد.
تحرير سده 13.
مجموعه ش 1425
1 - اصول دين، فارسى تحرير 1220.
آغاز موجود: شرط دوم آنكه افضل و اعلم از همه امت باشد به جهت
آنكه قبيح است بر خدا كسى كه افضل و داناتر..
2 - آداب المتعلمين منسوب به خواجه طوسى.
3 - العروة الوثقى در حقيقت طريقه تصوف، فارسى، از شائق عليشاه.
4 - اشعارى از مغربي.
5 - وجيزه مجلسى كه در حرف (واو) اين فهرست ياد شد.
6 - بخشى از فوائد طوسيه شيخ حر عاملي تحرير 1262.
مجموعه ش 1426
1 - عوامل جرجانى، نحو، عربى.
2 - شرح عوامل جرجانى.
3 - عوامل منظوم، به فهرست منزوى 2072 مراجعه شود.
4 - عوامل ملا محسن طالقانى.
5 - تصريف - العزى.
259

مجموعه ش 1444
1 - انيس الموحدين ملا مهدى نراقى، تحرير 1225.
2 - رساله عمليه مطابق با فتاواى ميرزاى قمى و صاحب رياض از محمد الحسينى،
تا نماز مسافر، تحرير 1225.
مجموعه ش 1449
1 - رساله در آداب تجهيز ميت، فارسى، در چند فصل، از علامه مجلسى.
آغاز: الحمد لله الذى لا يبقى الا وجهه..
2 - احكام ميت از رساله محقق سبزوارى.
3 - منتخب قرآن مجيد.
4 - دعاى جوشن كبير با شرحي درباره فوائد ان از علامه مجلسى.
اين مجموعه تحرير سده 11 - 12 مىباشد.
مجموعه ش 1464
1 - تهذيب المنطق تفتازانى.
2 - الفيه ابن مالك اندلسى.
مجموعه ش 1457
1 - مقدمه واجب آقا حسين خونسارى كه پيشتر ياد شد، تحرير أبو القاسم
260

ابن عباس موسوى.
2 - اوزان و مقادير - ميزان المقادير، عربى، از علامه مجلسى كه نيز پيشتر
ياد شد.
آغاز: الحمد لله الذى ارتفع عن مطارح الافهام..
3 - وجيزه شيخ بهائى، درايه عربى، مكرر چاپ شده است.
4 - رساله انصافيه فيض كاشانى كه همراه با برخى از چاپهاى كلمات مكنونه
چاپ شده است، فارسى، تحرير 1228.
مجموعه ش 1468
1 - كلمات اوائل اشعار الفيه ابن مالك.
2 - كلمات اول نصاب الصبيان.
تحرير 1288، اين دو كتاب براى تمرين حفظ كردن نوشته شده است.
مجموعه ش 1505
1 - حق المبين في كيفية التفقه في الدين در يك مقدمه و مقصد و خاتمه، عربى،
از فيض كاشانى، تاريخ تأليف 1068.
2 - رساله اى از علامه مجلسى در پاسخ عزيزى كه از او سؤال كرده وظيفه
مردم در زمان غيبت چيست، فارسى.
3 - متفرقات.
كتاب اول تحرير 1136 در قم حين محاصره افغان، كتاب دوم تحرير
261

محمد على بن محمد امين حسينى در قم وگويا همين شخص كاتب رساله اول هم باشد.
مجموعه ش 1526
1 - تجويد از أبو الحسن قارى.
2 - محرم نامه.
مجموعه ش 1527
1 - ترجمه حسنيه از گرگين استرابادى.
2 - رساله در فضيلت قرائت آيات و سور قرآن، فارسى 12 برگ.
3 - ترجمه توحيد مفضل از علامه مجلسى.
4 - تجويد از ملا أبو الحسن قارى همان كه در مجموعه شماره 1526 هم
ياد شد.
5 - رساله اى كه امام فخر رازى در پاسخ نامه سلطان در ده فصل نگاشته است،
فارسى 9 برگ.
اول روح، دوم فنا سوم حقيقت روح، چهارم حقيقت مرگ، پنجم در فراق
ششم نصيحت و تنبيه، هفتم مراتب ارواح هشتم حكمتهاى مرگ نهم در حقيقت زيارت
و تجلى ارواح، دهم در حكايت احوا خويش.
اين مجموعه تحرير سده 13 مىباشد. خشتى.
262

مجموعه ش 1548
1 - مصباح الظلمات في تفسير التورية، فارسى ترجمه از عبرى است در
زمان فتحعلى شاه نگاشته شده است.
آغاز: الحمد لله الذى يدرك الابصار..
2 - سه برگ از مكاتيب قطب الدين محيى.
3 - رساله در حرمت دبائح كفار، فارسى، در لكهنو تأليف شده است.
آغاز: بدان كه در ميان علماى اسلام اختلافى نيست..
كتاب اول 32 برگ تحرير سده 13، و كتاب سوم 7 برگ نسخه اصل
تحرير 1232.
مجموعه ش 1561
1 - رد صوفيه، گويا بخشى از حديقة الشيعه اردبيلى باشد.
2 - سلوة الشيعة وتقوية الشريعة (ذريعه 12 / 223)
ملا محمد طاهر قمى شيرازى رساله اى در رد صوفيه نگاشت، اين رساله به
دست مجلسى اول مرحوم ملا محمد تقى افتاد، ايشان حاشيه اى بر آن نوشت و
براى مؤلف فرستاد وى هم در جواب آن مرحوم مطالبى نوشت.
يكى از فقرا مجموع دو حاشيه را در متن جاى داده و آن را به توضيح المشربين
و تنقيح المذهبين ناميد و مطهر بن محمد مقدادى آن را تلخيص و به نام سلوة الشيعة
وتقوية الشريعة ناميده است.
12 برگ، وزيرى تحرير 1070.
263

3 - قسمتى از قصيده مونس الابرار ملا محمد طاهر قمى است و مؤلف اين رساله،
يك بيت آن را شرح كرده است.
4 برگ تحرير 1070.
4 - اصول الفصول، خلاصه همان توضيح المشربين است كه در بالا ياد شد،
بيست و سه باب هر باب چند فصل.
(ذريعه 4 / 495 - منزوى 789)
گويا فقط يك برگ از آخر آن افتاده، 27 برگ، تحرير 1070.
مجموعه ش 1584
1 - قانونچه، طب، عربى.
2 - طب النبي، حديث، عربى.
مجموعه ش 1595
1 - گلستان سعدى.
2 - پريشان ميرزا حبيب الله قاآنى درگذشته 1272، شبيه گلستان سعدى
است، و مكرر چاپ شده است.
(ذريعه 3 / 197)
مجموعه ش 1640 (1)
حاج سيد محمد حسن موسوى كاشانى اصفهانى واعظ ملقب به سلطان

1 - اين نسخه و سه نسخه بعد بايد در بخش اول اين فهرست (نه در مجموعه ها) معرفى
مىشد. وگويا قسمتهايى از اين چهار نسخه، با قسمتهايى از نسخه آقاى روضاتى كه بعدا ياد
خواهد شد برابر باشد.
264

الواعظين، رساله اى نوشته بود كه گويا برخى عبارات آن موهم اين بود كه پادشاه
(ناصر الدين شاه قاجار) از مصاديق اولوا الامر است و اطاعت او لازم مىباشد.
نشر اين رساله سبب شد كه برخى از علماى آن عصر او را تخطئه و تكفير
كنند (1)
سيد مزبور براى تبرئه خود، آن رساله را به نظر چند نفر ديگر از علماى
بزرگ رسانيد و از آنان خواست كه نظريه خود را درباره او و رساله اش بنويسند.
آنان او را تبرئه كرده و گفتند: مقصودش لزوم اطاعت سلطان نبوده، بلكه مىخواسته
مطلب صحيحى را بيان كند ولى عبارات او نارسا بوده كه باعث چنين توهمى
شده است.
نسخه ش 1640 اين كتابخانه مقالات و مكتوبات چند نفر از آن علما است
كه او را تأييد كرده اند و اين است نامشان:
آقا ميرزا محمد تقى، ميرزا أبو القاسم مدرس، حاج ميرزا فخر الدين،
آقا شيخ محمد تقى، حاج ميرزا أبو القاسم بن حجة الاسلام، ميرزا أبو القاسم بن محمد
نراقى وملا حبيب الله كاشانى.
مجموعه ش 1641
رساله اى است از همان حاج سيد محمد حسن، در جواب نامه حاج ملا على كنى
عالم معروف تهران، كه او را تأييد كرده بوده است.

1 - به احسن الوديعة چاپ دوم ص 108 مراجعه شود.
265

مجموعه ش 1642
نامه حاج ملا على كنى است به صاحب روضات الجنات، درباره همان سيد
محمد حسن، و نيز نامه او است در پاسخ حاجى كنى، و با نسخه ش 1641
تفاوت دارد.
مجموعه ش 1644
رساله اى است چاپى، شامل نوشته هاى گروهى از علماى اصفهان و كاشان
و غيره، كه در تبرئه همان سيد محمد حسن نوشته اند. (1)
در اينجا بسيار مناسب است مرقومه حجة الاسلام والمسلمين حضرت آقاى
حاج سيد محمد على روضاتى دامت افاضاته كه به درخواست حقير درباره سيد
محمد حسن مذكور نوشته اند نقل شود:
.. در موضوع داستان حاج سيد حسن كاشانى به عرض مىرسد كه در تاريخ
7 / 8 / 39 شمسى بنده نسخه اى از آثار قلمى آن مرحوم از كتابفروشى آقاى حاج
شيخ عبد الرزاق كتابچى (2) ابتياع نمودم كه در فهرست كتب خطى كتابخانه هاى

1 - كتابى ديگر به نام ينابيع الحياة في موارد الايات نگارش همين سيد محمد حسن به شماره
53 در جلد اول اين فهرست (نگارش دانشمند معظم حضرت آقاى حسينى اشكورى) معرفى
شده است.
2 - نگارنده اين فهرست (رضا استادى) به سهم خود، از جناب آقاى حاج شيد عبد الرزاق
كتابچى زيد عزه كه در حدود 1600 جلد از نسخه هاى خطى اين كتابخانه اهدائى ايشان است تشكر و
سپاسگزارى مىكند و از خداوند منان موفقيت به كارهاى خير ديگر را براى ايشان خواستار
است.
266

اصفهان (قسم مخطوط)، آن را به شرح ذيل معرفى نموده ام البته مختصرا چون
در اين قسم مخطوط عموما بنايم بر اختصار بوده كه معطل نشوم و كارى از به پيش
برود و عين عبارت فهرست به اين شرح است:
رساله در امر به معروف و نهى از منكر (مواعظ، فارسى)
مؤلف: حاج سيد حسن موسوى واعظ كاشانى اصفهانى ملقب به سلطان
الواعظين.
كتاب: درباره امر به معروف و نهى از منكر و نكوهش كذب و غيبت و نمامى
و تهمت و شمه اى از مناقب و فضل علماء دين نوشته شده، در يك مقدمه و چهار مقاله
و يك خاتمه.
مؤلف، اين كتاب را به منظور دفع تهمت تكفير از خود نگاشته و در آن او
كتاب ديگرش " منهج الواعظين " و غيره ياد مىكند.
وى قبلا رساله اى به نام " مواعظ حسنه " نوشته ومنتشر كرده است و در آن
رساله مطالبى پيرامون لزوم اطاعت امر سلطان وقت ناصر الدين شاه، قاجار و ظل
السلطان نوشته بوده و نشر آن رساله سبب تكفير وى شده است.
سيد براى حفظ جان خود در سال 1305 هجرى قمرى به علما و مجتهدين عراق
و ساير شهرهاى ايران متوسل شده و آنان گواهى خود را در تبرئه وى از نسبت كفر
نوشته اند كه صورت تمامى آن گواهى ها در خاتمه اين كتاب (رساله در امر به معروف..)
آمده است.
نسخه به خط مؤلف است و صورت نامه هاى علما به خط كاتب مىباشد.
تاريخ تأليف و تحرير در نسخه نيست لكن برخى از نامه ها به تاريخ 1305
267

مىباشد.
تعداد اوراق اصل كتاب 70 ورق (140 صفحه).
آغاز رساله: بسمله الحمد لله الذى جعل لسان العلماء مفتاحا لبيان بدايع المعاني..
انجام: و لازم شد كه به جهت رفع شكوك وشبهات از خواطر اهل ايمان و عموم
شيعيان صورت اين اوراق و رسائل ثبت اين رساله موجزه گردد تا مطالعه كنندگان
بر سبيل حق مستقيم باشند و گمان بد به ذريه طيبه فاطمه سلام الله عليها نبرند و جميع
اصول ممهور، اين سوادها در نزد داعى حاضر است هر كس مىخواهد به نظر او
مىرسانم والسلام على من اتبع الهدى.
ورق 71 صورت نامه اى است از زبان مردم اصفهان به علماء نجف اشرف
و سپس گواهى هاى علماء اعلام است و نامه هاى آنان تا ورق 115.
پس از آن سه برگ سفيد و از پشت ورق 119 تا ورق 130 شرحي است كه يكى
از علماء عراق (ظ) درباره رساله اصليه حاج سيد حسن نگاشته و كلمات او را در آن
رساله بعد (قوله. قوله) به فارسى شرح كرده و توضيح داده است و خلاصه،
مطالب او را تأويل و سيد را از نسبت كفر و انحراف تبرئه نموده. عجالة نويسنده
اين مقاله را نشناختم.
از ظهر ورق 131 تا ورق 136 ايضا صورت نامه هاى ديگرى است از علما و
گواهى هايشان.
و از ورق 71 تا آخر مجموعه عموما به خط كاتب نسبتا خوش خطى نوشته
شده است.
تمام شد فهرست اجمالى كتاب.
بارى حاج سيد حسن پس از نشر رساله سابقه كه علماء اعلام آن را تجرى عظيم
268

دانسته و موضوع تفسيق و تكفير او را پيش كشيده اند بدست و پا افتاده و خيلى زود
براى تطهير و تبرئه خود اقدام نمود و به جميع وسائل ممكنه متشبث شده و نامه ها
نوشته و سفرها كرده و همگان را به يارى خود خوانده و عقائد حقه خود را عرضه
داشته و با اينكه از احترام نسبت به سلطان وقت و حكومت زمان دست بر نداشته
مع الوصف بسيارى از مراجع و اعلام به ياريش شتافته و او را تبرئه كرده و سيد نيز به
انحاء مختلفه نامه ها و گواهى هاى حضرات را تكثير و نشر داده است.
اما باز لكه تفسيق و تكفير همچنان بر جاى خود ماند و شايد پس از وى
فرزندانش كه سادات جليل القدرى بودند به همين مناسبتها نام خانوادگى خود را
" مطهرى " انتخاب نمودند و فرزندان بلا واسطه سيد تا اين اواخر در قيد حيات
بودند و منبر مىرفتند و محترم مىزيستند.
اما در حال حاضر از اعقاب بلا واسط او كسى را سراغ نداريم و فرزند زادگان
او نيز در كسوت روحانيت نيستند و از فرزندان حاج سيد حسن يكى آقاى سيد اسد الله
ثقة الواعظين مطهرى بود واعظ و فاضل و نيك، و دست منير خوبى داشت و هيچگونه
اعوجاج سليقه و انحرافى نداشت و اين حقير بسيار او را مىديدم و با خانواده ما
مراوده داشت و نسبت سببى هم پيدا كرد به واسطه مواصلت پسرى از ايشان با
دخترى از منسوبين ما. و آقا سيد اسد الله در 1380 به رحمت ايزدى پيوست..
(پايان نامه آقاى روضاتى) (1)

1 - صديق محترم ما حضرت آقاى مهدوى نيز در چاپ سوم كتاب تذكرة القبور شرحي
راجع به همين سيد محمد حسن نگاشته و از فرزند ديگر او به نام آقا سيد زين العابدين مطهرى مؤلف
كتاب دفينة الدرر در امام زاده هاى اصفهان و در گذشته 1360 ياد كرده و نيز تعداد 13 كتاب
از تأليفات سيد اسد الله مذكور را نام برده اند.
استادى
269

ياد آورى
ميان نسخه هاى خطى اين كتابخانه نسخه هايى ديده مىشود كه چون نمىتوان
آنها را كتاب يا رساله يا تأليف ناميد در فهرست نياورديم.
اين نسخه ها كه همه از سده 13 و 14 مىباشد شامل اين مطالبند: دعا، زيارت
مجالس منبر، يادداشتهاى منبرى، مقتل، اشعار، و متفرقات ديگر.
ولى چون ممكن است كه در همين نسخه ها نيز مطالب مفيد و خواندنى
يافت شود شماره آنها را در اينجا مىآوريم.
562 - 567 - 575 - 579
614 - 641 - 644 - 693
704 - 754 - 757 - 758
759 - 774 - 779 - 876
879 - 883 - 885 - 901
923 - 940 - 996 - 998
270

1086 - 1116 - 1118 - 1121
1134 - 1169 - 1179 - 1212
1221 - 1230 - 1247 - 1259
1262 - 1282 - 1297 - 1299
1317 - 1318 - 1328 - 1340
1346 - 1362 - 1372 - 1385
1397 - 1412 - 1419 - 1433
1439 - 1440 - 1446 - 1452
1453 - 1460 - 1462 - 1470
1471 - 1473 - 1475 - 1476
1477 - 1478 - 1479 - 1481
1483 - 1486 - 1488 - 1490
1491 - 1492 - 1493 - 1494
1495 - 1496 - 1497 - 1498
1499 - 1501 - 1502 - 1506
1507 - 1510 - 1511 - 1512
1514 - 1515 - 1517 - 1519
1520 - 1521 - 1522 - 1524
1530 - 1531 - 1538 - 1539
1540 - 1542
271

قرآنهاى اين كتابخانه (1)
ش 504، حاشيه نويسى دارد، در پايان جزء دهم آن تاريخ 877 ديده مىشود،
و قسمتهايى از آن نو نويس است، رحلى.
ش 521. نسخ سده 11، چند برگ آن نو نويس است، رحلى.
ش 898، نسخ سده 12 - 13.
ش 921 يك جزو از قرآن، با سر لوح و جدول زرين.
ش 974، سوره انعام، نسخ 1334.
ش 993، نسخ سده 12 - 13.
ش 1001، نسخ سده 12، با جلدى مرغوب.
ش 1144، ناقص، با سر سوره ها و جدول زرين.
ش 1448، ناقص، تحرير سده 11 - 12.
ش 1463، نسخ 1254.
ش 1466، تحرير سده 13.
ش 1566. جيبى.
ش 1580. جيبى.
ش 1606، نسخ سده 13.
و يك نسخه ديگر كه با مركب چاپ براى چاپ نوشته شده است.
پايان
قم رضا استادى تهرانى
29 شوال 1397 هجرى قمرى
برابر با 22 مهر 1356 هجرى شمسى

1 - اين نسخه ها در حال حاضر در دار القرآن الكريم نگاهدارى مىشود.
272

فهرست نسخه ها به ترتيب الفبائى
عنوان صفحه * عنوان صفحه
قرآن مجيد (15 نسخه) 272 * آيينه شاهى 252
آداب تجارت، رساله در.. (2 نسخه)
204 / 229 * ابواب الجنان قزويني (3 نسخه) 4
ابواب الجنان فيض كاشانى 252
آداب تجهيز ميت، رساله در.. - 260 * اثنا عشريه 211
آداب المتعلمين (2 نسخه) 225 / 259 * اجابة المضطرين 4
آيات الاحكام اردبيلى - زبدة البيان * احتجاج 215
آيينه حق نما 3 * احسن التقويم - تقويم المحسنين
273

احكام تجارت، رساله در.. (2 نسخه) 5 * الاسفار الاربعة (2 نسخه) 10 - 11
اشعارى در مدح سهام الملكم 11
احكام جنائز، رساله در.. 260 * اشعارى از جامى و.. 210
احكام ميت، رساله در.. 260 * اشعارى از مير صيدى 218
اخبار عليه در غزوات مرتضويه 5 * اشعارى از ملا نادم لاهيجى 218
اختيارات الايام (6 نسخه)
5 / 6 / 204 / 214 / 224 * اشعارى از صائب 218
اختيارات بديعى 6 * اشعارى در مدح على (ع) 228
اخلاق اشراف 6 * اشعارى از عرفى و.. 243
اخلاق محسنى (4 نسخه) 7 * اشعار متفرقه 248
اربعين شيخ بهائى (3 نسخه) 7 / 234 * اشعارى از محزون 251
ارشاد الاذهان (10 نسخه) 7 - 8 * اشعارى از مغربي 259
الارشاد في معرفة حجج الله على العباد 9 * اصل الاصول 200
ارشاد العوام 9 * اصول دين، چاپى 242
ارشاد المسترشدين (2 نسخه) 9 * اصول دين اردبيلى 236
الاستبصار (5 نسخه) 10 * اصول دين از حسن بن محمد 229
استقصاء النظر في البحث عن القضاء
والقدر 212 * اصول دين فشاركى 240
اصول دين ميرزاى قمى (2 نسخه)
203 / 205
اسرار الشهادة 10
اسماء مشايخ، رساله در.. 217 * اصول دين؟ 12
274

اصول دين؟ 206 * انتخاب منتخب حديقه سنائى - الهى نامه
اصول دين؟ 259 * الانتصار 15
اصول الفصول 264 * انجيل - ترجمه انجيل 15
اصول فقه؟ 12 * انساب النواصب 252
اصول المعارف 12 * انصافيه فيض كاشانى 261
اصول الملاحم - ملحمه
انوار البلاغه 15
اعتقادات علامه حلى 219 * اعتقادات علامه مجلسى 233 * انوار التنزيل و اسرار التأويل (3 نسخه)
15 - 16
الاقبال بصالح الاعمال 13 * انوار جليه 16
الاقتصاد والارشاد إلى طريق الاجتهاد 221 * انوار الحكمة 16
اكسير العبادات - اسرار الشهادة * انوار سهيلى (3 نسخه) 17
اكمال الدين - كمال الدين * انيس العارفين والعاشقين 257
الهى نامه 244 * انيس العشاق 210
الف ليله، تركى 212 * انيس العهد ومونس اللحد 17
الالفين 14 / 215 * انيس الموحدين (2 نسخه) 17 / 260
الفيه ابن مالك (10 نسخه)
13 / 211 / 233 / 260 * اوصاف الاشراف (3 نسخه)
18 / 229 / 248
الفيه شهيد (5 نسخه) 13 / 219 / 245
امالى 14 * اوضح المسالك إلى الفية ابن مالك 209
امثله 244 * ايضاح الاشتباه 232
275

ايضاح علم الحساب 202 * تأويلات القرآن 23
ايقاضات 239 * تبصرة المتعلمين 23
باه نامه 18 * تجويد 23
بحار الانوار (4 نسخه) 18 / 19 / 197 * تجويد 224
بحر الانساب 19 * تجويد 229
بداء، رساله در.. 236 * تجويد معز 229
بداية الدراية (2 نسخه) 226 / 255 * تجويد 237
بداية الهداية (2 نسخه) 237 / 249 * تجويد 238
بصائر الاوهام 19 * تجويد 262
البهجة المرضية (14 نسخه)
20 / 209 / 222 * تجويد 262
تحرير الاحكام (2 نسخه) 24
البيان 20 * تحرير القواعد المنطقية (14 نسخه)
24 - 25
البيع؟ 21
البيع؟ 21 * تحفة الابرار جامى (2 نسخه) 235 / 244
پريشان قاآنى 264 * تحفة الابرار شفتى (3 نسخه) 25
پنجاه باب سلطانى 235 * تحفه حاتميه 202
تاريخ امامان (ع) 21 * التحفة الحسينية 221
تاريخ ايران 21 * تحفة الزائر (5 نسخه) 26
تاريخ عالم 22 * تحفه سليمانى 26
تاريخ معجم (2 نسخه) 22 - 23 * تحفه شاهى قاضى زاده 27
276

تحفه شاهى استرآبادى 27 * 30 / 262
تحفه شاهيه عباسية - شرح رساله ذهبيه * ترجمه حسنيه (2 نسخه) 65 / 262
تحفه عباسى (2 نسخه) 27 * ترجمة الخواص 30
تحفة العقول 28 * ترجمه دليل المتحيرين - دليل المتحيرين
تحفة القارى - تحفة القراء * ترجمه زوائد و فوائد 229
تحفة القراء 28 * ترجمة الشريعة 252
التحفة المهدية - علائم ظهور * ترجمه صحيفه سجاديه 31
تحفة النساء 28 * ترجمه صد كلمه قصار 31
تحفه نظاميه 235 * ترجمة الصلاة (6 نسخه)
32 / 209 / 240 / 253
تحفة الوهابية 28 * ترجمه صراط مستقيم - راه راست
تحقيق اصول دينيه في تحصيل معارف * ترجمة الطهارة 252
يقينيه 29 * ترجمة العقائد (2 نسخه) 240 / 252
تذكرة الأئمة 253 * ترجمه قصيده لام عمرو 256
تذكره شعرا 210 * ترجمه قطب شاهى - شرح اربعين
تذكرة الفقهاء 29 * ترجمه مصفاة الاشباح - آيينه حق نما
ترجمان الطبري 237 * ترجمه مكارم الاخلاق 32
ترجمه اشعار امير المؤمنين 29 * ترجمة المناقب 32
ترجمه انجيل - انجيل * ترجمه و شرح حديث كميل 230
ترجمه بحار الانوار 30 * ترجمه و شرح قصيده دعبل 255
ترجمه توحيد مفضل (2 نسخه) * تركيب خالد - تمرين الطلاب
277

تشريح الابدان 202 * تمرين الطلاب (3 نسخه) 35
تشريح الافلاك 196 * التنبيهات العلية 35
التصريف (4 نسخه)
225 / 228 / 239 / 259 * تنبيه الغافلين (فارسى) 35
تنبيه الغافلين (عربى) 197
تظلم الزهراء 33 * توحيد صدوق 196
تعبير خواب 258 * توحيد مفضل 36
تفسير بيضاوي - انوار التنزيل * التوضيح - اوضح المسالك
تفسير حسينى - مواهب عليه * تهذيب الاحكام (6 نسخه) 36
تفسير زواره اى - ترجمة الخواص * تهذيب الاصول (4 نسخه) 37 / 203
تفسير سوره فاتحه 33 * تهذيب المنطق (5 نسخه)
37 / 241 / 242 / 256 / 260
تفسير سوره فاتحه - مجمع البحار
تفسير شبر 33 * التيسير في القرائات السبع 233
تفسير گازر - جلاء الاذهان * ثواب الاعمال و عقاب الاعمال 37
تفسير محيى الدين - تأويلات القرآن * جام جهان نما 229
تفصيل وسائل الشيعة - وسائل الشيعة * جامع الاسرار 38
تقديسات 239 * جامع التمثيل 38
تقويم (2 نسخه) 34 * جامع ستينى - جامع العلوم
تقويم المحسنين 247 * جامع الشتات 38
تلخيص الاقوال 34 * جامع عباسي (6 نسخه) 39
تلخيص المفتاح (2 نسخه) 34 / 200 * جامع العلوم 39
278

جامع المقاصد (3 نسخه) 39 - 40 * جواب حاج سيد حسن كاشى به نامه
حاجى كنى 266
جامع المقال 226
الجامع لاحكام الشرايع 40 * جواب شيخ احسائي به سؤالات شيخ
عبد على 204
جام گيتى نما (3 نسخه) 41
جاودان نامه 230 * جوامع الجامع (2 نسخه) 51
جبر و اختيار خونسارى 235 * جواهر الاسرار - اخلاق محسني
جبر و اختيار؟ 248 * الجواهر السنية (2 نسخه) 51
جبر و تفويض علامه مجلسى 246 * جواهر الصرف 228
جعفرية (4 نسخه) 41 / 219 / 245 * جواهر الكلام (6 نسخه) 52 / 197
جلاء الاذهان (2 نسخه) 41 - 42 * جواهر الكلمات 201
جلاء العيون (13 نسخه) 42 - 43 * جواهر اللغة (2 نسخه) 52
الجمل والعقود 223 * جواهر نامه 52
جمل العلم والعمل 223 * چهارده معصوم، تاريخ.. 251
جنة الامان الواقية 43 * حاشيه؟ (منطق) 238
جنك نامه سام - سام نامه * حاشيه اثبات الواجب از حنفى (2 نسخه)
248 / 249
جنك (19 نسخه) 43 - 50
جواب سؤالات اسكندر (3 نسخه) 50 / 230
حاشيه بر اثبات الواجب و بر حاشيه قاضى
* زاده بر آن 249
جواب سؤالات امان الله خان 51 * حاشيه انوار التنزيل 53
جواب فخر رازى به سؤالات سلطان 262 * حاشيه تصريف 226
279

حاشيه بر حاشيه خطائى بر مختصر مطول (2 نسخه) 53 / 232
حاشيه شرح لمعه - زهرات الزوية
* حاشيه شرح مختصر الاصول؟ 56
حاشيه دوانى بر حاشيه مير سيد شريف بر شرح مطالع 247
* حاشيه شرح مختصر الاصول از آقا
جمال خوانسارى 57
حاشيه داود بر حاشيه مىرسيد شريف بر شرح مطالع (2 نسخه) 54
* حاشيه شرح مختصر الاصول از ملا
* ميرزا جان 57
حاشيه بر حاشيه مير سيد شريف بر شرح مطالع؟ 54
* حاشيه شرح هدايه ميبدى؟ 247
حاشيه شرح هدايه ميبدى 57
حاشيه سيوطى - الحلية اللامعة * حاشيه فرائد الاصول از سيد محمد صادق
حاشيه بر شرح تجريد قوشچى و بر حاشيه قديم دوانى از ملا ميرزا جان 54 * اصفهانى 197
حاشيه فرائد الاصول؟ 58
حاشيه بر شرح تجريد قوشچى و بر حاشيه قديم دوانى از آقا حسين خونسارى 55 * حاشيه فراثد الاصول؟ 58
حاشيه الفوائد الضيائيه از عصام 58
حاشيه الفوائد الضيائيه از جزائري
(3 نسخه) 58 / 241
حاشيه شرح تجريد قوشچى لاهيجى 55
حاشيه مير سيد شريف بر شرح شمسيه (8 نسخه) 55 - 56 * حاشيه قوانين 59
حاشيه مختصر مطول (2 نسخه) 59 / 231
حاشيه شرح لمعه 56 * حاشيه مدارك 60
حاشيه شرح لمعه - مخزن الاسرار * حاشيه مطول سمرقندى 60
الفقهية * حاشيه مطول چلپى (2 نسخه) 60
280

حاشيه معالم؟ 251 * حرز الامانى 232
حاشيه معالم سلطان (2 نسخه) 61 / 213 * حسنيه - ترجمه حسنيه الحضرة الانسية في الرحلة القدسية 65
حاشيه معالم شيروانى 61
حاشيه معالم ملا صالح 61 * حفظ الصحة 65
حاشيه معالم - هداية المسترشدين * حقايق الصنايع 66
حاشيه مكاسب * 62 * حق المبين في كيفية التفقه في الدين 261
حاشيه ملا عبد الله (10 نسخه)
62 / 209 / 231 / 242 * حق اليقين شبسترى 229
حق اليقين علامه مجلسى (3 نسخه) 66
حاشيه ميرزا على رضا بر حاشيه ملا عبد الله (نسخه) 5 / 254 / 256 * الحكمة المتعالية - الاشارات (2 نسخه)
66 - 67
حبيب السير 62 / 194 * حل الموجز 67
حجيه كبيره 63 * الحلية اللامعة للبهجة المرضية 67
حجية المظنة 216 * حلية المتقين (4 نسخه) 67 - 68
الحدائق (2 نسخه) 63 * حمله حيدرى (3 نسخه) 68
حدود و ديات (4 نسخه) 64 / 202 * الحواشى المفهمة في شرح المقدمة 238
حديث قدسى (3 نسخه) 64 / 227 / 256 * حياة القلوب (9 نسخه) 68 - 69
حديقة الشيعة (2 نسخه) 198 / 263 * خرقه 69
حديقة المتقين 64 * خزانة الاسرار 69
حديقه المؤمنين 64 * خزانة الخيال 70
281

خطبة البيان 251 * دعاى جوشن كبير 260
الخلاصة - الفيه ابن مالك * دعاى صباح 238
خلاصة الاذكار 232 * دليل المتحيرين 75
خلاصة التجارب 70 * الدمعة الساكبة 75
خلاصة الحساب (8 نسخه)
70 / 201 / 209 / 234 / 239 / 242 / 248 / 254 * دوازده بند محتشم (2 نسخة)
241 ر 253
ده قاعده 230
خلاصة المنهج (10 نسخه) 71 * ديوان؟ 76
خواجه خداداد و عجوزه 203 * ديوان؟ 76
خواص القرآن 72 * ديوان ابن يمين 76
خوان خليل 218 * ديوان امير المؤمنين (ع) 77
درايه شهيد - بداية الدراية * ديوان انورى 77
الدرة الرضوية في شرح الزيارة * ديوان تركى 212
الجوادية 72 * ديوان حافظ (2 نسخه) 77
الدرة المنظومة (2 نسخه) 72 ر 215 * ديوان خاقانى 77
دره نادرى (2 نسخه) 73 * ديوان سعدى (8 نسخه) 78 ر 231 ر 264
الدروس الشرعية 73 * ديوان سنائى 78
دستور الادويه 227 * ديوان صائب 79
دعا، كتاب.. (17 نسخه) 73 - 75 * ديوان فارغ (2 نسخه) 79 ر 199
دعاى جوشن صغير 240 * ديوان فياض 217
282

ديوان قاسمى 79 * الرسائل - فرائد الاصول
ديوان مطهرى 80 * رسائل و مسائل 84
ديوان معزى 80 * رساله اى از مير سيد على همداني 222
ديوان ولى 80 * رساله در بيان يك سلسله از مطالب خرافى و بى اساس 224
ذخيرة العباد 81 * رساله.. از زيديه 243
ذخيرة المعاد في شرح الارشاد (4 نسخه) 81 * رساله در اثبات سكون زمين 84
ذخيرة المعاد - سؤال و جواب * رساله در اجماع 251
مازندراني * رساله در بيان اقسام جماع و.. 242
ذرايع الاحلام 81 * رساله در بيان اينكه هر يك از ابزار نانوائى اشاره به مطلبى است 250
ذريعة النجاح (2 نسخه) 82 * رساله در تبرئه حاج سيد حسن كاشى 264
ذكرى الشيعة في احكام الشريعة 82
ذهبيه، رساله.. (2 نسخه) 85 ر 214 * رساله در تبرئه حاج سيد حسن كاشى 264
راه راست 83
ربيع الاسابيع 83 * رسالة في التشكيك 84
رجال شيخ طوسى 225 * رساله در تعيين تاريخ قتل عمر 236
رجال نجاشى 83 * رساله در جفر 85
رجال وسيط - تلخيص الاقوال * رساله جنت و نار 236
رد صوفيه 263 * رساله در حرمت ذبايح كفار 263
283

رساله در حرمت صلوة جمعه 85 * رساله عمليه 238
رساله در بيان حقيقت و كيفيت سلسله موجودات.. 252 * رساله عمليه 260
رساله عمليه 86
رساله در حكم اخذ اموال ناصبيان 236 * رسالهء عمليه - آداب تجارت
رساله در اذكار حيوانات 209 * رساله در فضيلت قرائت آيات و سور 262
رساله در ذم دنيا 241 *
رساله عمليه از محمد باقر بن محمد جعفر 86 * رساله فقهى 253
رساله قرائت عاصم 87
رساله عمليه شيخ انصارى 86 * رسالة في قاعدة العسر والحرج 218
رساله عمليه از على اكبر بن ميرزا ابراهيم 87 * رسالة في قاعدة لا ضرر 218
رساله در كفارات 236
رساله عمليه برابر با فتاوى علامه مجلسى 198 * رساله در معرفت احكام شرعيه ضروريه 88
رساله عمليه؟ چاپى 240 * رساله در مفطر بودن دخانيات 208
رساله عمليه؟ 87 * رساله مقول بالتشكيك محقق
سبزوارى 235
رساله عمليه 198
رساله عمليه 204 * رساله در بيان وظائف مردم در زمان
غيبت 261
رساله عمليه 214
رساله عمليه 229 * رساله در بيان وظائف پنجاه گانه مردم
284

در هر روز 34 * زبدة التواريخ 95
رضاعيه (2 نسخه) 203 ر 224 * زبدة الحقائق - مبدء ومعاد
رفع آفات ودفع بليات 88 * زبده رمل 245
الروضة البهية في شرح اللمعة الدمشقية (14 نسخه) 88 - 89 * زكوتيه 96
زهر الربيع 96
روضة الشهداء 89 * زهرات الزوية في الروضة البهية 96
روضة الصفا 89 * زيارت نامه 96
روضة المجاهدين 90 * زيارت نامه - مزار
رؤياى صادقه 90 * زيب التفاسير 97
رونوشت قباله جات 256 * زيج الغ بيك 98
رياض الفتيان - شرح نصاب * زينة المجالس 98
رياض المسائل (14 نسخه) 90 - 91 * زينة المدايح 99
زاد السالك 252 * زينة الواعظين 99
زاد المسافر 91 * ساقى نامه 100
زاد المعاد (31 نسخه) 92 - 94 * ساقى نامه 200
زبدة الاصول (5 نسخه)
94 ر 196 ر 203 ر 252 * ساقى نامه 218
سام نامه 100
زبدة البيان 94 * سبحة الابرار 100
زبدة التصانيف (3 نسخه) 95 * السرائر (2 نسخه) 100 - 101
285

سراجيه 200 * سيف الذاكرين 104
سرمايه ايمان 101 * سى فصل در معرفت تقويم (3 نسخه)
105 - 212 / 257
سفرنامه اصفهان به مشهد 101
سفرنامه هندوستان 101 * سيوطى - البهجة المرضية
سعادت نامه 230 * شاخ نبات 237
سفينة النجاة (2 نسخه) 102 * شافيه 105
سلطان جمجام 241 * شجره الهيه 105
سلوة الشيعة وتقوية الشريعة 263 * شرائط الايمان 252
سنگ تراش 241 * شرايع الاسلام (12 نسخه) 106 / 215
شرح فارسى اربعين شيخ بهائى 107
سؤال و جواب شفتى (2 نسخه)
102 / 103 * شرح اربعين بهائى - اربعين بهائى
سؤال و جواب مازندراني 103 * شرح ارشاد الاذهان؟ 107
سؤال و جواب، طب 238 * شرح ارشاد الاذهان - مجمع الفائدة
سؤال و جواب، فقه 225 * شرح ارشاد الاذهان - ذخيرة المعاد
سؤال و جواب كلباسى 214 * شرح اشارات - حل مشكلات الاشارات
سيد الانشاء 310 * شرح اصول و روضه كافى (2 نسخه) 107
سيرة المصطفى 103 * شرح الفيه ابن مالك از ابن عقيل 108
سير و سلوك؟ 104 * شرح الفيه ابن مالك از ابن ناظم 108
سير و سلوك؟ 250 * شرح الفيه ابن مالك از فراهانى 108
286

شرح الفيه ابن مالك - لطائف الانفيه * شرح دعاى صباح؟ 112
شرح امثله 244 * شرح رساله ذهبيه 113
شرح انموزج (11 نسخه) 109 / 213 /
216 / 220 / 224 / 234 * شرح رساله نفليه - الفوائد الملية
شرح زبدة الاصول - غاية المأمول
شرح ايساغوجى 222 * شرح زبدة الاصول مازندراني (2 نسخه)
113 / 218
شرح باب حادى عشر - النافع
شرح تجريد الكلام (3 نسخه) 109 * شرح زيارت جامعه (2 نسخه) 114
شرح تصريف (12 نسخه) 110 / 211 /
213 / 220 / 225 / 228 / 237 * شرح شافيه 114 شرح شمسيه - تحرير القواعد
شرح التعرف في مذهب التصوف 110 * شرح صغير - حديقة المؤمنين
شرح صلوات
شرح الجامع لاحكام الشرايع 110 * شرح صمديه - الفرائد البهية
شرح جنة الاسماء 213 * شرح صمديه - شرح صغير 114
شرح جنة الاسماء 213 * شرح عرشيه 234
شرح حديث الغمامة 111 * شرح عوامل جرجانى (4 نسخه)
115 / 226 / 234 / 259
شرح حديث من عرف نفسه 204
شرح حديث الدنيا مزرعة الاخرة 255 * شرح عوامل ملا محسن 232
شرح حكمة العين 111 * شرح عهدنامه مالك اشتر 115
شرح دعاى سيفى 112 * شرح قانون ابن سينا (2 نسخه) 116
شرح دعاى صباح؟ 112 * شرح قصائد سبعه ابن ابى الحديد 196
287

شرح قصيده جزرى - الحواشى المفهمة * شرح نصاب؟ 120
شرح قصيده برده 248 * شرح نصاب هروى 120
شرح قصيده كعب 207 * شرح نظام (7 نسخه) 121 / 233 / 241 / 255
شرح قطر الندى (7 نسخه)
116 / 117 / 211 * شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد 121
شرح كافيه رضى 117 * شرح نهج البلاغه ملا فتح الله 122
شرح كافيه مير سيد شريف 117 * شرح وافيه 200
شرح كبير - رياض المسائل * شرح هدايه ميبدى (8 نسخه)
122 / 239 / 254
شرح گلشن راز لاهيجى 117
شرح گلشن راز؟ (2 نسخه) 118 * شرح هدايه منلازاده 122
شرح مختصر الاصول ايجى 118 * شرح هيئت قوشچى 123
شرح مختصر الاصول تفتازانى 118 * شمس و قهقهه 123
شرح مراح الارواح (2 نسخه)
211 / 234 * شمسيه منطق 249
شرح مطالع (3 نسخه) 119 * شمس يقين 123
شرح من لا يحضره الفقيه - لوامع صاحبقرانى * شوارع الهداية في شرح الكفاية
(2 نسخه) 124
شرح نصاب گيلانى 119 * شوارق الالهام (2 نسخه) 124
شرح نصاب؟ 119 * شواليه.. 124
شرح نصاب بياضى (3 نسخه)؟ 120 * شواهد سيوطى عينى (2 نسخه) 124، 211
288

شواهد سيوطى فارسى (2 نسخه) 211 ر 231 * صيغ نكاح استرابادى 258
ضياء العيون 238
صافى 125 * ضياء القلوب 127
صحائف الاعمال 125 * طالع نامه 248
صحيفه سجاديه (8 نسخه) 125 - 126 * طالع نامه - فالنامه
صراح اللغة 126 * طب، رساله، در.. (11 نسخه) 128،
129 ر 130 ر 214 ر 238 ر 257
صراط المسترشدين 251 *
صرف زاهد 126 * طب الأئمة (2 نسخه) 130 / 208
صرف مير 244 * الطب الجديد.. 208
صمديه - الفوائد الصمديه * طب النبي 264
صنايع شعريه 210 * طريق تحقيق قبله 202
صيغ العقود - جواهر الكلمات * عدة الداعي (2 نسخه) 130
صيغ عقود هرندى 127 * عروض العروض 131
صيغ عقود و ايقاعات 224 * العروة الوثقى 259
صيغ عقود سيد محمد هاشم موسوى 231 * العزى - التصريف.
صيغ عقود؟ 254 * عقائد دينيه 198
صيغ مشكله 239 * عقائد محمد جعفر.. 240
صيغ نكاح (3 نسخه) 224 ر 256 ر 258 * عقد اللئالى 131
عقل و عشق 230
289

علائم ظهور 213
* فالنامه - طالع نامه
علائم ظهور 131 * الفتوحات المكية 134
العنصر المبين - حاشيه قوانين * فرائد الاصول 134
عوامل جرجانى (5 نسخه) 223 / 234 / 250 / 256 / 259 * فرائض الاعمال 240
الفرائد البهية 217
عوامل ملا محسن (7 نسخه) 132 / 199 / 206 / 208 / 211 / 244 / 259 * فروغ اللغات 204
فرهنگ جهانگيرى 134
عوامية الامامية - عقد اللئالى * فرهنگ گلستان سعدى 135
عين الاصول 132 * الفصول المهمة في اصول الأئمة 135
عين الحيوة (5 نسخه) 132 - 133 * فقه، كتاب در.. 135
عيون اخبار الرضا (2 نسخه) 133 * فقه الرضا 135
الغرر والدرر - امالى * فقه فارسى 136
غاية المأمول في شرح زبدة الاصول 133 * فقه فارسى 137
فقه اللغة 207
غنية الانام في معرفة الساعات والايام 207 * فلاحت 137
فاتحه، نحو 251 * فلك النجاة 138
فارسى هيأت (4 نسخه) 134 / 212 / 242 * فوائد احسائي 256
فالنامه 249 * فوائد بحر العلوم 220
فالنامه 258 * فوائد حائريه (5 نسخه) 138 ر 199 ر 200 ر 218 ر 246
290

فوائد رجاليه 246 * قصيده لام عمرو 255
الفوائد الصمدية (12 نسخه) 138 ر 199 ر 206 ر 208 ر 213 ر 215 ر 222 ر 226 ر 239 * قصيده مونس الابرار 264
قصيده؟ 207
قواعد الاحكام (9 نسخه) 142 - 143
الفوائد الضيائيه (18 نسخه) 139 - 140 * القواعد الشريفية 143
فوائد طوسيه 259 * قواعد العقائد 143
الفوائد الملية 140 * القواعد والفوائد 144
فهرست تهذيب الاحكام 140 * القوانين المحكمة (8 نسخه) 144 - 145
فهرست شيخ طوسى 226 * قيافه شناسى، رساله در.. 259
فهرست مؤلفات علامه مجلسى 309 * كامل بهائى 145
فهرست وسائل الشيعة - من لا يحضره الامام * كامل السقيفة - كامل بهائى
كافى (14 نسخه) 145 - 147
القاموس المحيط (2 نسخه) 141 * كافيه (7 نسخه) 147 ر 234 ر 237
قانونچه (6 نسخه) 141 ر 238 ر 247 ر 264 * الكافية البديعية 207
كبرى (7 نسخه) 199 ر 215 ر 222 ر
226 ر 231 ر 244 ر 256
قرآن مجيد (15 نسخه) 272
قرابادين شفائى 141 * كتاب.. 147
قرة العيون (3 نسخه) 142، 207، 216 * كتاب در كلام 148
قصيده برده 142 * كتاب.. 149
قصيده دعبل 255 * كتاب.. 149
291

كتاب.. 150 * گوهر مراد (2 نسخه) 154
كرية 234 * لب التواريخ - زبدة التواريخ
كشف الحقائق 150 * لحمة الالبان في رضاع الصبيان 155
كشف الريبة (2 نسخه) 150 ر 211 * لذة العيش ناصر شاهى - باه نامه
كشف الغطاء عن معايب ميرزا محمد * لطائف الانفيه في شرح الالفيه 155
عدو العلماء 151 * لغت؟ كتاب در.. 155
كشف اللثام (4 نسخه) 151 - 152 * لغت؟ كتاب در.. 243
كشلول بهائى 152 * لغت؟ كتاب در.. 243
كفاية الاحكام (3 نسخه) 152 * لمعات 155 ر 209
الكفاية الوافى 152 * لمعات جامى 222
كلمات اوائل اشعار نصاب 261 * اللمعة الدمشقية (2 نسخه) 156 ر 238
كلمات اوائل اشعار الفيه 261 * لوامع الاسرار - شرح مطالع
كلمات طريفه 224 * لوامع الانوار في معرفة الأئمة الاطهار 156
كلمات قصار على (ع) 250
كلمات مكنونه (2 نسخه) 153 ر 216 * لوامع جامى 256
كمال الدين (2 نسخه) 153 * لوامع صاحبقرانى 156
كنز اللغات (2 نسخه) 153 - 154 * اللهوف 157
كيميا، رساله در.. (3 نسخه) 154 ر 257 * ليلى و مجنون 231
مبادى الوصول (2 نسخه) 157
گلشن راز 154 * مبدء ومعاد 248
292

مبشر الجنان وذخيرة المعاد 157 * مختصر كتاب ابدال طب 227
مبكى العيون 158 * مختصر المصباح الصغير 161
متاجر - مكاسب * مختصر مفتاح الهداية - راه راست
مثنوى معنوى (3 نسخه) 158 * مختصر مطول (9 نسخه) 162
مجمع البحار 240 * المختصر النافع (13 نسخه) 162 163
مجمع البحرين 158 * محرم نامه 262
مجمع البيان (4 نسخه) 158 - 159 * مختلف الشيعة 163
مجمع الدعوات 159 * مخزن الاسرار الفقهية (2 نسخه) 163
مجمع الفائدة (3 نسخه) 159 - 160 * مدارك الاحكام (2 نسخه) 164
مجمع التواريخ - زبدة التواريخ
مجموعه 250 * مدخل منظوم 164
المحاكمات 160 * مرآت المحققين (3 نسخه) 230 / 254 / 257
محبوب القلوب - شمس و قهقهه * مراح الارواح (5 نسخه) 165 / 223 / 225 / 256
المحجة البيضاء 160 * المراسم العلوية 223
مرافعه حيوان و انسان 165
محرق القلوب (2 نسخه) 161 * مرشد العوام (4 نسخه) 165 / 206
محفل آرا - شمس و قهقهه * مرصاد العباد 166
مختار نامه - روضة المجاهدين * مزار 166
مختصر تحفة الابرار شفتى 221 * مزار 166
مختصر توضيح المشربين 264 * المسائل الناصرية 223
293

مسالك الافهام (7 نسخه) 167 * معاديه، رساله در معاد 171
مشارق الانوار 168 * معالم الاصول (14 نسخه)
172 / 213 / 215 / 217 / 220
مشارق الشموس في شرح الدروس 168
مشاعر 168 * معالم العلماء 245
مشرق الشمسين 216 * معرفت تقويم، رساله در.. 255
مشواق 221 / 245 * معاني الاخبار 173
مصائب العارفين 205 * معتمر و عيينه 173
مصائب المعصومين 169 * معراج السعادة 173
المصابيح في الفقه (3 نسخه) 169 / 202 * معراج نامه 174
مصابيح القلوب سبزوارى (4 نسخه) 169 - 170 * معراج نامه 174
معراج نامه منظوم 174
مصابيح القلوب خاتون آبادى (2 نسخه) 170 * معيار الصدق - عقل و عشق
معين الخواص 254
مصادقة الاخوان 245 * مغنى اللبيب 174
المصباح في شرح المفتاح 170 * مفاتيح الاصول (2 نسخه) 175
مصباح كفعمى - جنة الامان * مفاتيح الاعجاز - شرح گلشن راز لاهيجى
مصباح الشريعة 170 * مفاتيح الشرايع (6 نسخه) 175
مصباح الظلمات في تفسير التورات 263 * مفاتيح الغيب 242
مصباح المبتدى وهداية المقتدى 219 * مفتاح الفلاح (4 نسخه) 176 / 213
المطول (6 نسخه) 171 * مفتاح الكرامة 176
294

مفرده عاصم - رساله قرائت عاصم * مناسك حج - حجيه كبيره
المفصل 176 * مناسك حج؟ 179
مقابيس الانوار 177 * مناظره شيخ صدوق 243
المقالات - سفينة النجاة * مناهج الاحكام 179
مقاليد القصود ومواليد العقود 217 * منتخب تحفة الابرار 250
مقامات الطيور - منطق الطير * منتخب الرسائل 179
مقباس المصابيح (2 نسخه) 177 * منتخب مثنوى رومى 180
مقتل 177 * منتهى المقال (2 نسخه) 180
مقتل 177 * منتهى المقال (2 نسخه) 180
مقتل ابى مخنف 177 * منشآت فرهاد ميرزا 180
مقدمه واجب سبزوارى 235 * منشات ميرزا مهدى خان 199
مقدمه واجب خوانسارى (4 نسخه)
178 / 216 / 248 / 260 * منطق، كتاب در.. 180
منطق الطير 181
مكاتيب قطب الدين 263 * منظومه در رمل 245
مكتوب.. 243 * منظومه در طب 181
مكاسب شيخ انصارى 178 * منقبة الحيدرية 205
ملحمه (2 نسخه) 178 / 259 * من لا يحضره الامام 181
ملخص التجويد 240 * من لا يحضره الفقيه (9 نسخه) 182
ملخص الكلام 232 * منهاج الفلاح 182
الملهوف - اللهوف * منهاج الكرامة 212
مناجات نامه انصارى 250 * منهاج النجاة (3 نسخه) 183 / 257
295

منهاج الهداية (3 نسخه) 183 * نامه حاجى كنى به صاحب روضات 266
منهاج الصادقين (5 نسخه) 184 * نان و حلوا (3 نسخه) 240 / 241 / 253
المواريث 227 * نجاة العباد 187
مواعظ 227 * نخبه كلباسى (5 نسخه) 187 / 221
المواقف 184 * نزهة الكرام و بستان العوام؟ 187
مواهب عليه (2 نسخه) 185 * نزهة الناظر 223
موجز الحاوى لتحرير الفتاوى 201 * نصاب الصبيان (4 نسخه) 188 / 199 / 214
موجز القانون 185
موسيقى؟ رساله در.. 256 * نصايح يوسفى - انوار الحكمة
مونس الابرار - قصيده * نظم الشافيه 188
مهر و ماه 246 * نقد الرجال 188
المهذب البارع في شرح مختصر * نقود المسائل 188
الشرايع 185 * نور الانوار و مصباح الاسرار 190
مهيج الاحزان 186 * نور العيون 189
ميزان الحساب 186 * نوش آفرين (3 نسخه) 190 / 203
ميزان الطبايع قطب شاهى 227 * نهج البلاغه 190
ميزان المقادير (3 نسخه)
220 / 221 / 261 * نهاية الوصول إلى علم الاصول (2 نسخه) 191
النافع ليوم الحشر في شرح الباب
الحادي عشر (4 نسخه) 186 / 208 / 253 * واجب الاعتقاد - اعتقادات علامه حلى
وافى (2 نسخه) 192
296

وافية الاصول 196 * وقف نامه 193
وجيزه حاجى كلباسى 192 * هداية الطالبين 193
وجيزة التجويد 192 * الهداية في النحو 233
وجيزه صفى آبادى 206 * هداية القارى 255
وجيزه شيخ بهائى 261 * هداية المسترشدين 194
وجيزه علامه مجلسى (2 نسخه)
232 / 259 * هداية المشتاقين 194
هفت اقليم 194
وسائل الشيعة (2 نسخه) 192 * هيئت چغمينى 212
وسيلة النجاة في المبدء والمعاد 193 * يوسف و زليخا 195
297

چند نكته
پس از اينكه چاپ اين كتاب (تا صفحه 272) به پايان رسيد دوست دانشمندان
حضرت آقاى مدرسى طباطبائى به درخواست ما آن را مطالعه و نكات زير را
يادآورى فرمودند:
1 - اخبار عليه كه در صفحه 5 معرفى شده در منزوى 6، 4408 نيز ياد
شده است.
2 - منظومه أبو القاسم قارى كه در ص 8 ياد شده است همان نظم اللئالى
است نگاه كنيد به منزوى 1 ر 95.
3 - ترجمه اشعار امير المؤمنين عليه السلام از سيد محسن رضوى مشهدى كه در
ص 29 ياد شده، يافته شدن آن در اينجا مغتنم است شرح حال سيد محسن مذكور
در جلد اول تربت پاكان ذيل سند شماره 7 آمده است.
4 - كتاب كلامى مرتضى بن محمد ساوجى كه در ص 148 ياد شده همان
است كه در " آشنائى با چند نسخه خطى " جزو كتابهاى آقاى لاجوردى معرفى
298

شده است.
5 - از موقوفات حاجى بلال غلام مستوفى الممالك (كه در ص 196 ياد
شده) چند نسخه هم در كتابخانه مدرسه رضوية قم هست.
6 - نسخه اى از زيب التفاسير كه در ص 97 معرفى شده در بادليان هست به
شماره 1810 (استورى ج 1 ص 19) و مؤلف آن را است كتاب انيس الحجج
و نيز تحفة الاخيار كه هر دو در استورى 1 ر 13 و 2 ر 1141 ياد شده و نسخه هر دو
در موزه بريتانيا موجود است.
7 - مصائب العارفين كه در ص 205 ياد شده در منزوى 6، 4540 و نيز " هم
و غم " همين مؤلف در منزوى 6، 4567 مذكور است و آنجا نام مؤلف حسين بن
على حسين بن عبد العالي ضبط شده است.
8 - خوب بود نسخه هاى كليات سعدى، گلستان و بوستان جدا جدا معرفى
مىشد نه همه به عنوان ديوان سعدى.
9 - اين چند نسخه بايد در مجموعه ها معرفى مىشد 631، 783 و 987
و 1170 و 1226 و 1280 و 1408 و 1429 و 1586 و 1649 و 1654 به ترتيب
در صفحه هاى 8 و 190 و 16 و 88 و 87 و 118 و 62 و 120 و 5 و 39 و 196.
10 - تاريخ تأليف نور العيون را در ص 189 دوشنبه 12 ربيع الثاني 1235
دانسته ايد ولى بايد اين تاريخ در اين نسخه تاريخ تحرير باشد زيرا نسخه اى
مورخ 1180 در منزوى 6 ر 4563 ياد شده و در آنجا تاريخ تأليف محرم 1178
دانسته شده است. (1)

1 - با مراجعه ثانوى به نسخه، معلوم شد تاريخ مذكور تاريخ تحرير اين نسخه
است و تاريخ پايان تأليف در اين نسخه 9 ج 2 سال 1169 ضبط شده است ولى با مرورى سطحى، در متن كتاب، معلوم شد كه اين تاريخ و نيز تاريخ مذكور در فهرست منزوى هم
اشتباه است زيرا در خود كتاب تصريح شده كه مؤلف. در غره ربيع الاول سال 1179
مشغول نگارش آن بوده است.
رضا استادى
299

درست نامه
صفحه سطر غلط صحيح
1، 2، 1650، 1658
7، 10، 955، 995
15، 5 انجيل ترجمه انجيل
43 پاورقى حمد مدح
65، 6 الحضره الحضرة
67، 1 (ذريعه 7 ر 83) زايد است
71 سطر آخر يك دوره از يك دوره
83، 1 الهذايه الهداية
88، 1 سرعيه شرعيه
144، 12، 11205، 1205
145، 12 طبرسى طبرى
300

153، 13 نسخه نسخة
158، 12 قطعه قطعه اى
161، 17 من في
171، 13، 10409، 1049
179، 9 شفقى شفتى
189، 2 محمد شريف محمد تقى الشريف
189، 3 تاريخ تحرير اين نسخه است نه تاريخ پايان تأليف
189، 22 اشرف اشرق
196، 4 گويا زايد است
199، 10 ف د
205، 16 عبدالعلى حسين بن على حسين بن عبدالعلى
229، 15 ش ش 1129
230، 11 س ج
248، 3 شره شرح
261، 10 اول اوائل اشعار نصاب
263، 6 ذبايح
264، 16 مجموعه ش ش
265، 15 مجموعه ش ش
266، 1 و 5 مجموعه ش ش
266، 3 نامه او نامه سيد محمد حسن مذكور
272 - 2 - 504 دو نسخه از كتابهاى اين كتابخانه
ش 504 دارد
281 - 9 الاسفار الاربعة، حل مشكل افتاده است
301

ساير آثار چاپ شده نگارنده
1 - فهرست نسخه هاى خطى كتابخانه مدرسه فيضيه قم سه جزء در دو مجلد.
2 - فهرست نسخه هاى خطى كتابخانه مدرسه حجتيه قم.
3 - فهرست صد و شصت نسخه خطى از يك كتابخانه شخصى.
4 - فهرست نسخه هاى خطى كتابخانه مدرسه چهل ستون مسجد جامع تهران.
5 - فهرست نسخه هاى كتابخانه مرحوم آية الله آقاى حاج سيد احمد زنجانى،
اين فهرست با همكارى حضرت آقاى مدرسى طباطبائى تهيه شده و با فهرست
نسخه هاى مدرسه چهل ستون در كتاب آشنائى با چند نسخه خطى به چاپ رسيده است.
6 - مدارك نهج البلاغه، بحثى كوتاه پيرامون..
7 - تحقيقى درباره دعاى ندبه چاپ دوم.
8 - توضيحى پيرامون " غنيمت " در آيه خمس.
9 - كلمات الاعلام حول جواز الشهادة بالولاية في الاذان والاقامة.
10 - اصول دين براى همه چاپ چهارم.
11 - چهل داستان چاپ دوم.
12 - شفاعت در احاديث اسلامى، اين نوشته به عنوان فصل هشتم و نهم
كتاب شفاعت در قلمرو عقل و قرآن و حديث چاپ شده است.
13 - تحقيق در يك مسأله فقهى " ريش تراشى ".
14 - ياد نامه علامه مرحوم آقا سيد أبو تراب خوانسارى.
15 - خاتميت از ديدگاه عقل و قرآن چاپ دوم.
16 - بررسى قسمتى از كتاب شهيد جاويد.
302

كتابهايى كه با مقدمه و تصحيح و تخريج نگارنده چاپ شده است
17 - ارشاد المستبصر في الاستخارات تأليف علامه مرحوم سيد عبد الله شبر.
18 - رسالة في حلق اللحية تأليف علامه مرحوم حاج شيخ جواد بلاغى اين
رساله ضميمه تحقيق در يك مسأله فقهى چاپ شده است.
19 - الفصل القضاء في الكتاب المشتهر بفقه الرضا تأليف علامه مرحوم سيد
حسن صدر كاظمى. اين رساله در كتاب آشنائى با چند نسخه خطى چاپ شده است.
20 - تسلية الفؤاد في بيان الموت والمعاد تأليف علامه مرحوم سيد عبد الله شبر،
با همكارى حضرت آقا حسينى اشكورى.
21 - خلاصة التوحيد تأليف يكى از رجال دوره قاجار، از انتشارات كتابخانه
مدرسه چهل ستون.
كتابهائى كه تهيه و تنظيم آن به عهده نگارنده بوده است.
22 - تفسير سوره حمد تأليف مرحوم آية الله حاج سيد حسن فريد اراكى.
23 - خدا و نظام آفرينش، از انتشارات كتابخانه مدرسه چهل ستون.
24 - خدا و صفات جمال و جلال از انتشارات كتابخانه مدرسه چهل ستون.
25 - علم غيب يا آگاهى سوم.
303